Öğretmenlerin STEM VE STEM’in Öğretim Programlarındaki Yerine İlişkin Metaforik Algıları

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 1, 38 - 56, 31.03.2025

Nazan Ceylan

Öz

Bu araştırmanın amacı STEM eğitimi almış öğretmenlerin STEM’e ve STEM’in öğretim programlarındaki yerine ilişkin metaforik algılarını belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’nin farklı şehirlerinde ve farklı branşlarda daha önce STEM eğitimi almış 39 öğretmen oluşturmaktadır. Katılımcılara ‘STEM ………gibidir. Çünkü,……’ ve ‘STEM’in öğretim programlarındaki yeri …… gibidir. Çünkü……..’ sorularını içeren bir form gönderilerek cümleleri tamamlamaları istenmiştir. Verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizi sonucunda, katılımcılar STEM ile ilgili 37 farklı metafor üretirken STEM’in öğretim programındaki yeri ile ilgili 36 farklı metafor üretmişlerdir. Öğretmenlerin STEM’e yönelik ürettikleri metaforlar en fazla %25.64 oranla disiplinlerarası kategorisinde toplanmıştır. Öğretmenlerin STEM ile ilgili metaforları incelendiğinde STEM’e ilişkin olumlu düşüncelere sahip oldukları, STEM’i proje oluşturma sürecinde yol gösterici,bunu bireysel farklılıkları göz önünde bulundurarak ve iş birliği yoluyla problemlere çözüm üreten bireyler yetiştirmeyi hedefleyen, disiplinlerarası bir yaklaşım olarak algıladıkları belirlenmiştir. Öğretmenlerin STEM’in öğretim programındaki yeri ile ilgili metaforlar en fazla % 38.46 oranla yaparak yaşayarak öğrenme kategorisinde toplanmıştır. Bunu sırasıyla bütünleştirici, uygulanabilirlik, kapsayıcılık, iş birliği, eğlence ve aşamalılık kategorileri takip etmiştir. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeline 2024-2025 yılında kademeli olarak geçiş yapılmış ve öğretmenlerin STEM’in öğretim programındaki yeri ile ilgili metaforları incelendiğinde olumlu algılara sahip olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte araştırmada öğretmenlerin STEM ve STEM’in öğretim programına ilişkin olumsuz bir algıya sahip olmadıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

STEM, metaforik algı, öğretim programı, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli

Etik Beyan

‘Öğretmenlerin STEM VE STEM’in Öğretim Programlarındaki Yerine İlişkin Metaforik Algıları’ başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış, karşılaşılacak tüm etik ihlallerde tüm sorumluluğun Sorumlu Yazara ait olduğu ve bu çalışmanın herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiş olduğunu taahhüt ederim.

Kaynakça

• Akdur,T.E., Demir, R. & Doğan, U. (2024) STEM Eğitimi Öğretmen El Kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı, Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü.
• Akgündüz, D., Aydeniz, M., Çakmakçı, G., Çavaş, B., Çorlu, M. S., Öner, T., & Özdemir, S. (2015). STEM eğitimi Türkiye raporu. İstanbul: Scala Basım.
• Aladak, K.B.D., Zorluoglu, S.L., & Yapucuoglu, M.D. (2018). STEM: Öğretmenlerin Metaforik Algıları. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(26), 80-98. https://doi.org/10.29329/mjer.2018.172.5
• Başaran, M. (2018) Okul öncesi eğitimde STEM yaklaşımının uygulanabilirliği (Eylem Araştırması). (Yayımlanmamış doktora tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep Üniversitesi.
• Bozanoğlu, B. (2017). Analysis of perceptions about STEM applications through metaphors. Fatih Project Educational Technologies Summit. Retrieved on 88 November 2017.
• Beane, J. (1995). Curriculum integration and the disciplines of knowledge. Phi Delta Kappan, 76(8), 616-622.
• Breiner, J. M., Harkness, S. S., Johnson, C. C., & Koehler, C. M. (2012). What is STEM? A discussion about STEM about conceptions of STEM in education and patnerships. School Science and Mathematics, 112, 3-11
• Czerniak, C. M., Weber, W. B., Sandmann, A., ve Ahern, J. (1999). A literature review of science and mathematics integration. School Science and Mathematics, 99(8), 421-430.
• Çalışıcı, H., & Sümen, Ö. Ö. (2018). Metaphorical perceptions of prospective teachers for STEM education. Universal Journal of Educational Research, 6(5), 871-880.
• Çorlu, M. S. (2014). FeTeMM eğitimi makale çağrı mektubu. Turkish Journal of Education, 3(1), 4-10.
• Çorlu, M. S. (2017). STEM: Bütünleşik öğretmenlik çerçevesi [STEM: Integrated Teaching Framework]. In M. S. Çorlu & E. Çallı (Eds.), STEM Kuram ve Uygulamaları (pp. 1– 10). İstanbul: Pusula.
• Çorlu, M. S., Capraro, R. M., & Capraro, M. M. (2014). Introducing STEM education: Implications for educating our teachers for the age of innovation. Eğitim ve Bilim, 39(171), 74-85.
• Daugherty, M. K. (2013). The prospect of an “A” in STEM education. Journal of STEM Education, 14(2), 10-15.
• Dinçer, H. (2014). STEM eğitimi ve işgücü: Bilgi ekonomisinin olmazsa olmazı. TÜSİAD Görüş Dergisi, Sayı: 85.
• Ergün, A., & Kıyıcı, G. (2019). Fen Bilgisi Öğretmeni Adaylarının STEM Eğitimine İlişkin Metaforik Algıları. Kastamonu Education Journal, 27(6), 2513-2527. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3405
• Eroğlu, S., & Bektaş, O. (2016). STEM eğitimi almış fen bilimleri öğretmenlerinin STEM temelli ders etkinlikleri hakkındaki görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(3), 43-67.
• Finson, K. D., Beaver, J. B., & Cramond, B. L. (1995). Development and field test of a checklist for the draw a scientist test. School Science and Mathematics, 95(4), 195-205. https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.1995.tb15762.x
• Fllis, A.,& Fouts, J. (2001). Interdisciplinary curriculum: The research base: The decision to approach music curriculum from an interdisciplinary perspective should include a consideration of all the possible benefits and drawbacks. Music Educators Journal, 87(22), 22–26, 68.
• Gonzales, H. B., & Kuenzi, J. J. (2012). Science, technology, engineering, and mathematics (STEM) education: A primer. Congressional Research Service.
• Gömleksiz, M. N. & Yavuz, S. (2018). The metaphoric of pre-service science teachers for STEM education perceptions. ERPA International Congress on Education, 161.
• Guzey, S. S., Moore, T. J., Harwell, M., & Moreno, M. (2016). STEM integration in middle school life science: Student learning and attitudes. Journal of Science Education and Technology, 25(4), 550-560.
• Güven, E. (2014). Fen ve teknoloji öğretmen ve öğretmen adaylarının çevre eğitimine ilişkin metaforik algıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 26-37.
• Hacıoğlu, Y. (2017). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) eğitimi temelli etkinliklerin fen bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel ve yaratıcı düşünme becerilerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• İmer Çetin, N., Timur, S. & Pehlivan, H. (2021). Fen bilimleri öğretmenlerinin Covid-19 pandemi sürecinde “virüs” kavramına yönelik metaforik algılarının incelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS), 12(43), 47-59. http://dx.doi.org/10.35826/ijoess.2864
• Kazu, İ. Y., & İşık, S. N. (2020). Fen bilimleri öğretmenlerinin STEM eğitimine yönelik metaforik algıları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(3), 359-372.
• Kenney, M. (2013). Journeys, Adventures, Bridges and Puzzles: A case study approach to understanding teachers' conceptions of STEM. Arizona State University.
• King, K.,& Wiseman, D. (2001). Comparing science efficacy beliefs of elementary education majors in integrated and non-integrated teacher education coursework. Journal of Science Teacher Education, 12(2), 143–153, doi: 10.1023/A:1016681823643.
• Kuenzi, J. J. (2008). Science, technology, engineering, and mathematics (STEM) education: Background, federal policy, and legislative action [Report for Congress].
• Lakoff, G., & Johnson, M. (2010). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil. Paradigma Yayınları.
• Mcclure, E. R., Clements, D. H., Kendall-Taylor, N., Levine, M. H., & Ashbrook, P. (2017). Starts Early, (December), 43–52. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED574402.pdf adresinden 02.02.2025 tarihinde alınmıştır.
• MEB. (2016). MEB STEM eğitimi raporu. Ankara: Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü.
• MEB, (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli. https://scientix.eba.gov.tr/turkiye-yuzyili-maarif-modeli/ adresinden 3.02.2025 tarihinde erişilmiştir.
• MEB, (2024a). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Ortak Metni, https://gorusoneri.meb.gov.tr/ erişilmiştir.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: desen ve uygulama için bir rehber (Çev.: Selahattin Turan, Çev. Ed.: Selahattin Turan). Ankara: Nobel yayın dağıtım.
• Miles, M.B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded source book. Thousand Oaks, CA: Sage.
• National Academy of Engineering and the National Research Council. (2014). STEM integration in K-12 education: Status, prospects, and an agenda for research. Washington, DC: National Academies Press.
• National Research Council [NRC]. (2012). A framework for K12 science education: Practices, cross cutting concepts, and core ideas. National academies press.
• Özcan, H., & Koca, E. (2019). STEM yaklaşımı ile basınç konusu öğretiminin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına ve STEM’e yönelik tutumlarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 44(198), 201-227.
• Saban, A., Koçbaker, B. N., & Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
• Sağbaş, A. (2019). STEM odaklı olarak yeniden tasarlanan okul öncesi öğretmenliği bölümü fen ve matematik eğitimi dersinin uygulanma süreci: bir durum çalışması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Bahçeşehir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Sönmez, V. & Alacapınar, F. G. (2014). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı. Şahin, B. (2013). Öğretmen adaylarının “matematik öğretmeni”,“matematik” ve “matematik dersi” kavramlarına ilişkin sahip oldukları metaforik algılar. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 313-321.
• Şahin, A., Ayar, M.C., ve Adıgüzel, T. (2014). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik içerikli okul sonrası etkinlikler ve öğrenciler üzerindeki etkileri. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(1), 297-322.
• Şanlı, Z.S. (2021) Erken çocukluk döneminde STEM etkinliklerinin 60-72 aylık çocukların yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tao, Y. (2019). Kindergarten teachers’ attitudes toward and confidence for integrated STEM education. Journal For STEM Education Research, 2(2), 154-171.
• Trilling, B., & Fadel, C. (2009). 21st century skills: Learning for life in our times. Jossey-Bass.
• Yıldırım, B., ve Altun, Y. (2015). STEM eğitim ve mühendislik uygulamalarının fen bilgisi laboratuar dersindeki etkilerinin incelenmesi: El-Cezeri, Journal of Science and Engineering, 2(2), 28-40.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 9. Baskı. Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• TUSİAD. (2014). STEM (Science, Technology, Engineering and Mathematics, Fen, Teknoloji, Mühendislik, Matematik) alanında eğitim almış işgücüne yönelik talep ve beklentiler araştırması. TUSIAD. https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/8054- stem-alaninda-egitimalmis-isgucune-yonelik- talep-ve-beklentiler- arastirmasi adresinden 27.01.2022 tarihinde alınmıştır.
• Uçar, S. (2018). Fen eğitiminde girişimcilik. Fen bilimleri etkinlikleri ve STEM etkinlikleri, Ed.; Tekbıyık A ve Çakmakçı G; Nobel yayınları, Ankara.
• Uğraş, M. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin STEM uygulamalarına yönelik görüşleri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi (JONPES), 1(1): 39-54.
• Wang, H. H., Moore, T. J., Roehrig, G. H., & Park, M. S. (2011). STEM integration: Teacher perceptions and practice. Journal of Pre-College Engineering Education Research, 1(2), 445-552.
• Yıldırım, B., & Türk, C. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının STEM eğitimine yönelik görüşleri: Uygulamalı bir çalışma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 195-213.