Köy Sakinlerinin Gelecekten Beklentilerinde Köyün Yeri: Çankırı Ünür Köyü Örneği

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 1, 471 - 496, 01.12.2016

Hakan Arslan

Öz

20. yüzyılın başından itibaren Amerika’da gelişmeye başlayan kır sosyolojisi, Türkiye’de de önemli bir çalışma alanı olarak ortaya çıkmış ve özellikle 1930-80 arası dönemde çok sayıda alan araştırması yapılmıştır. 1980 sonrası dönemde, çalışmaların sayısı azalsa da bu alana yönelik ilgi devam etmektedir. Bu çalışmanın amacı, en genel haliyle Anadolu köylüsünün, içinde yaşadığı köyle kurduğu (ya da artık kuramadığı veya kopmak üzere olan) bağı betimlemektir. Bu amacı gerçekleştirmek için göç ve göçle ilişkili/ilişkilendirilebilecek konular öne çıkarılmış ve özellikle köylülerin, çocuklarının geleceği ile ilgili beklentilerinin ve evlilik çağındaki gençlerin eş tercihlerinin (yerleşim yeri değişkeni çerçevesinde), köy yerleşimi ve çiftçilikle olan bağın kuvvetine ilişkin veri sunabileceği düşünülmüştür.Alandan toplanan verilerin analizi, köyden dışarıya yoğun bir göç olduğunu ve daha da önemlisi köy halkının, çocuklarının geleceğine ilişkin beklentileri içerisinde bir üretim ve çalışma mekanı olarak köyün yer almadığını göstermiştir. Veriler araştırmacı ve bir grup sosyoloji bölümü öğrencisi tarafındanAralık 2014’deOrta Anadolu’nun küçük bir ili olan Çankırı’ya bağlı orta büyüklükte bir köy olan Ünür’de toplanmıştır. Köydeki hanelerin tamamına ulaşılmaya çalışılmış ve anket formları hane reisi veya eşine (eğer evde değillerse yaşça en büyük çocuğa), yüz yüze görüşme yoluyla uygulanmıştır. Toplam 235 katılımcıdan toplanmış olan veriler SPSS 21 istatistik paket programında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kır/Köy Sosyolojisi, Köy, Köy Algısı, Göç, Çankırı

The Village in the Expectations of the Rural Residents: The Case of Unur Village in Cankiri

Öz

Having started to develop in the United States in early 20th century, Rural Sociology emerged as an important field also in Turkey and many field studies were conducted especially in the period between1930-80. In the period after 1980, despite a decline in the number of studies, the interest in this area continues. Broadly, the aim of this study is to describe the bond – or the bond no longer exists or about to break off – between Anatolian peasant and his/her village he/she lives in. To achieve this goal, the issues related/ could be related to migration were highlighted. Especially, it was considered that the villagers, and their expectations about their children’s future, mate preferences of young in the age of marriage (in the framework of settlement variable) would offer data related to the strength of the bond with village settlement and farming. Analysis of data collected from the area shows that there has been a massive migration out ward the village, and more importantly, the village as a production and work environment does not take place within the villagers’ expectations related to the future of their children The data were collected from Unur, a mid-sized village, in Cankiri in December 3, 2014. We tried to reach all the residents in the village and conducted the questionnaires to the householder and the lady – if they were not at home, to the eldest child - through interview. Data collected from a total of 235 participants were analyzed using SPSS 21 statistical software package.

Anahtar Kelimeler

Rural Sociology, Village, Understanding of Village, Migration, Cankiri

Kaynakça

• Akşit, Bahattin (1967). Azgelişmiş Kapitalizm ve Köylere Girişi. Ankara: ODTÜ Öğrenci Birliği Yayınları.
• Akşit, Bahattin (1998). Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Bilim. Sosyal Bilimler (içinde), Ankara: TUBA, 7-18.
• Akşit, Bahattin (1999). Cumhuriyet Döneminde Türkiye Köylerindeki Dönüşümler. 75 Yılda Köylerden Şehirlere (içinde). İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 173-186.
• Arslan, D. Ali (2004). Bir Ankara Köyü (Kavaközü’nün) Sosyolojik İncelemesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 53-70.
• Arslan, D. Ali (2005). Kırsal Kalkınmada Bir Türkiye Gerçeği: KavaközüKöyü’ndenGörünümler”, TÜRKTARIM Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Dergisi, Sayı: 165, 58–63.
• Arslan, D. Ali (2006). “Ankara Türkmen Köyünde Halk İnanışları, Büyüler, Kargışlar, Yakarışlar: Kavaközü Derlemesi, Akademik Bakış, Sayı: 10, 1–14.
• Arslan, D. Ali (2010).Kırsal Türkiye’de Değişmeyen Tek Şey Yoksulluk: 17 Yıl Öncesi ve Sonrası ile Ankara-Güdül Kavaközü Köyü. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 373-426.
• Arslan, D. Ali (2011). Uygulamalı Köy Sosyolojisi: Kırsal Yapı ve Kalkınma Dinamikleri ile 17 Yıl Öncesi ve Sonrası Ankara Kavaközü, Mersin: Mersin Üniversitesi Yayınları.
• Arslan, D. Ali (2015). Kırsal Türkiye’de Geçmişten Geleceğe Kadın, Evlilik ve Aile. Selçuk Üniversitesi, Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 37, 629-684.
• Arslan, D. Ali; Arslan, Gülten; Özer, Aysun ve Baştürk, Sadettin (2015). Türk Toplumunda Aile Kurumunun Dünü, Bugünü ve Yarını. ACED Uluslararası Aile Çocuk ve Eğitim Dergisi, 6, 149-172.
• Atalay, Beşir (1979). Köy Gençliği Üzerinde Sosyolojik Bir Araştırma: Büyükgeçit Köyü Araştırması. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Avcı, Nazmi (2008). Mehmet Ali Şevki (Sevündük). Ç. Özdemir (Der.), Türkiye’de Sosyoloji (İsimler-Eserler), 331-357.
• Aziz, Aysel (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Berkes, Niyazi (1942). Bazı Ankara Köyleri Üzerinde Bir Araştırma. Ankara: Uzluk Basımevi.
• Bertrand, Alvin L. (1987). Rural Sociological Research in The South: An Historical Overview. Southern Rural Sociology, 5 (1), 86-95.
• Boran, Behice (1945). Toplumsal Yapı Araştırmaları: İki Köy Çeşidinin Mukayeseli Tetkiki. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Çaha, Ömer ve Çaha Havva (2008). Armutçuk Köyü Araştırması. İstanbul: DEYAM.
• Ecevit, Mehmet (1999). Kırsal Türkiye'nin Değişim Dinamikleri: Gökçeağaç Köyü Monografisi. Ankara: TC Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Erdentuğ, Nermin (1956). Hal Köyünün Etnolojik Tetkiki (Vol. 109). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Erdentuğ, Nermin (1959). Sün Köyünün Etnolojik Tetkiki (Vol. 132). Ayyıldız Matbaası.
• Eserpek, Altan (1979). Sosya lKontrol, Sapma ve Sosyal Değişme: Erzurum’un İki Köyünde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Ankara: AÜ Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Geniş, Şerife (2009). Gaziantep Kırsalında Sanayileşme ve Toplumsal Değişim: Dülük Köyü Örneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 21-48.
• Hillyard, Sam (2007). The Sociology of Rural Life. New York: Berg.
• Jayapalan, N. (2002). Rural Sociology. New Delhi: Atlantic India Publishers and Distributors.
• Kaçmazoğlu, H. Bayram (2002). Türk Sosyoloji Tarihi Üzerine Araştırmalar. İstanbul: Birey Yayınları.
• Kıray, Mübeccel (2000). Ereğli Ağır Sanayiden Önce Bir Sahil Kasabası. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Kurt, Hacı (2006). Türkiye'de Kent-Köy ve Kentli-Köylü Algısı Üzerine Bir Araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(6).
• MagnarellaveTürkdoğan, Orhan (1977). Türk Sosyal Antropolojisinin Gelişmesi. İşletme Dergisi, 2 (4), 278-302.
• Marshall, Gordon (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Newby, Howard (1983). The Sociology of Agriculture: Toward a New Rural Sociology. Annual Reviews Sociology, 9, 67-81.
• Ozankaya, Özer (1971). Köyde Toplumsal Yapı ve Siyasal Kültür: İki Grup Köyde Yapılan Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Öztürk, Şinasi (2014). Yeni Köy Sosyolojisi Tartışmaları. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Özuğurlu, Metin (2013). Küçük Köylülüğe Sermaye Kapanı. Türkiye’de Tarım Çalışmaları ve Köylülük Üzerine Gözlemler. Ankara: Nota Bene Yayınları.
• Poyraz, Tuğça; Şahin, Birsen ve Arıkan, Gülay (2005). Kalecik'e Bağlı Bağcılıkla Uğraşan On Köyde Bireysel ve Kurumsal Açıdan Modernleşme Eğilimleri. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22(1), 1-20.
• Sencer, Muzaffer (1962). Türkiye’de Köye Yönelme Hareketleri. Sosyoloji Dergisi, 2(17-18), 223- 241.
• Sorokin, Peter A. (1994). Çağdaş Sosyoloji Kuramları, C:1 (Çev. M.M.R. Öymen), Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Topses, Mehmet Devrim (2013). Serçiler Köyü Sosyo-Kültürel Monografisi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5 (2), 192-201.
• Topses, Mehmet Devrim (2014). Yeniçeri Köyü Monografisi. Turkish Studies, 9(5), 1953-1969.
• Turhan, Mümtaz (1951). Kültür Değişmeleri, Sosyal Psikoloji Bakımından Bir Tetkik. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, No: 179.
• Wakeley, Ray E. (1967). Definitions and Relationships of Rural Sociology. Rural Sociology, 32(2), 195-198.
• Yılmaz, Cevdet (2009). Türkiye’de Kırdan Kente Göç Sürecinde Etkili Olan Faktörlerden Biri: Evlilik Yoluyla Göç. Doğu Coğrafya Dergisi, 14(21), 221-232.
• http://ext.wsu.edu/documents/landgrant.pdf (Erişim: 15.11.2015)
• https://en.wikipedia.org/wiki/Land-grant_university (Erişim: 15.11.2015)