Tüketicilerin Süt ve Süt Ürünleri Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 1, 217 - 242, 01.12.2016

Ebru Onurlubaş Hüseyin Çakırlar

Öz

Bu çalışmada, öncelikle süt ve süt ürünlerinin öneminden ve Türkiye’deki ve Dünya’daki tüketim istatistiklerinden bahsedilmiştir. Daha sonra 3 büyük ilde (İstanbul, Ankara, İzmir) yaşayan tüketicilerin süt ve süt ürünleri tüketimini etkileyen demografik faktörler ve düşüncelerinin ortaya konulması için 1000 kişiye anket uygulanmıştır. Tüketicilerin süt ve süt ürünleri (Süt, yoğurt, peynir) tüketim durumuna göre demografik farklılıkları ki kare analizi ile incelenmiştir. Ayrıca, süt ve süt ürünleri tüketimiyle ilgili, araştırmaya katılanlara 5’li likert ölçeğine göre alınan cevaplar doğrultusunda faktör çözümlemesi yapılmıştır. Faktör analizi sonuçlarına göre, tüketiciler 3 ana faktör altında toplanmıştır. En önemli faktör ‘güvenirlik’, olarak belirlenmiştir. Süt ve süt ürünleri tüketim ölçeği alt boyutlarına, Güvenirlik Analizi ve Kolmogorov-Smirnov normal dağılım testi uygulanmıştır.Bunun sonucu olarak süt ve süt ürünleri tüketici düşüncesi ölçeğinin alt boyutlarının normal dağılmadığı görülmüştür ve Non Parametrik testlerden Mann-Whitney U testi uygulanmıştır. Bunun sonucunda, cinsiyetle, güvenirlik, fiyat ve markanın önemi, besin değeri ve son kullanım tarihi alt boyutlarına ilişkin yargılarda anlamlı farklılıklar olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Süt ve Süt Ürünleri, Tüketici Davranışları, Demografik faktörler, Faktör analizi

A Research about Determination Factors that Affect Consumption of Milk and Milk Products of Consumers

Öz

In this study, first of all it’s mentioned about importance of milk and milk products and consumption statistics in Turkey and in the World. Then, it’s conducted questionnaire to 1000 (a thousand) people to reveal demographic factors that affect consumption of milk and milk products of people who live in 3 metropolitan cities such as Istanbul, Ankara and Izmir. Demographic differences are examined by chi square test according to milk and milk products such as milk, yoghurt and cheese consumption. Besides factor analysis is made in line with giving answer to likert scale. According to factor analysis result; consumers merge under the name of 3 main factors. Best important factor is determined as ‘’confidence’’. Confidence Analysis and Kolmogorov Smirnov normal distribution test ‘executed to Consumption of milk and milk products’ subscale. As a result, it is determinated not to distribute subscale of consumer idea about milk and milk products normal. And Mann Whitney U test has been executed among Non parametric tests. Consequently, it has been determinated that there are no significant differences with regard to provisions subscale of gender, confidence price importance of brand, nutritional value, expire date.

Anahtar Kelimeler

Milk and milk products, Consumer Behaviour, Demographic factors, Factor Analysis.

Kaynakça

• Akbay, C.,Tiryaki, G.Y. (2007). Tüketicilerin Ambalajlı ve Açık Süt Tüketim Alışkanlıklarının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi: Kahramanmaraş Örneği. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(1): 89- 96.
• Arıkan, R. (2007). Araştırma Teknikleri ve Rapor Hazırlama. 6.baskı, ISBN:975-8784-35-8.
• Ataseven, Z. Y. ve Gülaç, Z. N. (2014). Durum ve Tahmin Süt ve Süt Ürünleri 2014. T.C. Gıda, Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Ekonomi Ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Tepge Yayın No: 233.
• Ayar, A. ve Nizamlıoğlu, M. (2002). Süt ve Süt Ürünlerinin Tüketimi Üzerine Bazı Sosyal Faktörler ve Tüketici Özelliklerin Etkisi. Gıda ve Yem Bilimi Teknolojisi Dergisi, Sayı 1, s.25-31.
• Aydın, S. (2010). Hedonik Alışverişin Cinsiyet, Gelir ve Yerleşim Büyüklüğüne Göre Farklılaşması Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3), s. 435-452.
• Bahşi, N. Ve Budak, D.B. (2014). Tüketicilerin Gıda Ürünlerini Satın Alma Davranışı Üzerine Pazarlama İletişimi Araçlarının Etkisi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, Sayı 1, 1349-1356.
• Baştürk, F., Yıldız, S. ve İnan, P. (2014). Hazır Gıda Ürünleri Satın Alma Davranışını Etkileyen Pazarlama Faktörlerinin İncelenmesi: Iğdır İlinde Bir Araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, 223-236.
• Beaudoin, P. Ve Lachance, M. J. (2006). “Determinants of Adolescents’ Brand Sensivity to Clothing”, Familyand Consumer Sciences Research Journal, Vol.34, No.4 s.312-331.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Yayınları.
• Chang, C., (2007). “The Relative Effectiveness of Comparative and Noncomparative Advertising”, Journal of Advertising, Vol:36, No:1, s.21-35.
• Çelik, M. (2002). Batı Akdeniz Bölgesinde Süt ve Süt Ürünleri Sektörünün Stratejik Durum Analizi ve Gelişme Olanakları. Akdeniz İİBF Dergisi, Cilt 4, 43-83.
• Çetinkaya, A. (2010). Kafkas Üniversitesi Öğrencilerinin İçme Sütü ve Süt Ürünlerini Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi. 5 (2), 73-84.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş., (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve Lisrel Uygulamaları, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Demirel, N. (2013). Dünya ve Türkiye’de Süt Sektör İstatistikleri 2012. Ulusal Süt Konseyi. 1. Basım, Mayıs 2013, Ankara.
• Durmaz, Y, Oruç, R.B. ve Kurtlar, M. (2011). Kişisel Faktörlerin Tüketici Satın Alma Davranışlarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, İlkbahar 2011 Cilt:2 Sayı:1.
• Erdal, G. ve Tokgöz, K. (2008). Tüketicilerin Ambalajlı ve Açık Süt Tüketim Tercihlerini Etkileyen Faktörler: Erzincan İli Örneği, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 13 (20), s. 111-115.
• Gündüz, O., Kılıç, O., Emir, M. ve Aydın, G. (2013). Süt ve Süt Ürünleri Tüketiminde Tüketici Tercihlerini Etkileyen Faktörler: Samsun İli Örneği. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, Cilt: 8, No: 1, 36-43.
• İslamoğlu, A. H.(2003) Tüketici Davranışları. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Karakaya, E. ve Akbay, C. (2013). İstanbul İlinde Tüketicilerin Süt ve Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt 27, Sayı 1, s. 65-77.
• Koç, E. (2012). Tüketici davranışı ve Pazarlama Stratejileri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kotler, P. (2005). Principles of Marketing. Prentice Hall, Tenth Edition.
• Lee, Christia K.C. ve Sharon E. BEATTY (2002), “Family Structure and Influence in Family Decision Making”, Journal of Consumer Marketing, Vol.19, No.1, s.24-41.
• Nanda, D, Clark H. ve Billy B. (2006). “Exploring Family Roles in Purchasing Decisions During Vacation Planning: Review and Discussions for Future Research”, Journal of Travel and Tourism Marketing, Vol.20 (3/4), s.107-125.
• Odabaşı, Y. (1998). Tüketici Davranışı Ve Pazarlama Stratejisi. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Onurlubaş, E and N. Yılmaz, (2013). The factors affecting milk consumption preferences of the consumers in Edirne Keşan township. Journal of Food, Agriculture & Environment, 11 (3&4): 516 – 518.
• Örücü, E. ve Tavşancı, S. (2001). Gıda Ürünlerinde Tüketicinin Satın Alma Eğilimini Etkileyen Faktörler Ve Ambalajlama. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Bahar Sayı 3.
• Sashikala, P. (2007). “Emotional Intelligence and Effectiveness of Advertising”, Journal of Consumer Behaviour, Vol: 2, Issue: 4, s.48-58.
• Şimşek, B. ve Açıkgöz, İ. (2011a). Üniversite Öğrencilerinin Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt: 1 Sayı:2, 57-62.
• Şimşek, B. ve Açıkgöz, İ. (2011b). Süleyman Demirel Üniversitesi Öğrencilerinin İçme Sütü Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, Cilt:21, Sayı:1, 12- 18.
• Tenekecioğlu, B. (2006). Genel İşletme. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 1268, Açık Öğretim Fakültesi Yayını No: 704.
• Terin, M., Bilgiç, A., Güler, İ.O. ve Yavuz F. (2015). Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı. Tarım Bilimleri Dergisi, Cilt: 21 500-515.
• Tüik (2015).“TÜİK Veri Tabanları”,
• http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=kategorist.
• Ulusal Süt Konseyi (2014). Dünya ve Türkiye’de Süt Sektör İstatistikleri 2013. 1. Basım Mayıs 2014, Ankara.
• Uzunöz, M. ve Gülşen, M. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Süt ve Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi 2007(3), 15-21.
• Ünal, R. N. ve Besler, T. (2008). Beslenmede Sütün Önemi. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 727, Şubat 2008, Ankara.
• Yükselen, C. (2013). Pazarlama, İlkeler – Yönetim - Örnek Olaylar. Ankara: Detay Yayıncılık.