Organizational Ethical Behaviors: A Study

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 1, 113 - 136, 01.12.2015

Ramazan Tiyek Kadir Peker

Öz

Ethical behaviors are decent behaviors which everybody should obey generally in the society and organizations. They are considered decent behaviors because they satisfy both the person him/herself and the environment in which the good behavior occurs. This research comprises an area work relating to ethics. The research data was obtained using the questionnaire technique. Opinions of 381 employees working in a metropolitan municipality regarding organizational ethical behaviors are stated in the research. Almost half of the employees attending the research states that there are managers/directors from whom they can take guidance, whereas 64% (243 persons) state that managers/directors do not permit of negative behaviors and find solutions about such behaviors.82% (312 persons) of the participants point out that loyalty to the organization matters. It was found a significant relationship to the Mann-Whitney U test between gender of the participants and a fair promotion system in the workplace of employees. In addition it was found a significant relationship between promotion of employees and negative situations (nepotism, bribery, gossip, greed, etc.) they encounter in the workplace to be resolved to the Jonckheere-Terpstra Testa conclusion.

Anahtar Kelimeler

Ethics, Morality, Working Ethics, Organizational Ethical Behaviors, Municipality

Örgütsel Etik Davranışlar: Bir Araştırma

Öz

Etik davranışlar, toplum içerisinde ve örgütlerde genel olarak herkesin uyması gereken güzel davranışlardır. Güzel davranışlar olarak değerlendirilmesi hem yapan kişiyi hem de davranışın gerçekleştiği ortamdaki diğer kişileri memnun etmesinden dolayıdır. Bu araştırma, etik ile ilgili bir alan çalışmasını kapsamaktadır. Araştırma verileri anket tekniği kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma kapsamında bir büyükşehir belediyesinde çalışan 381 çalışanın örgütsel etik davranışlarla ilgili değerlendirmelerine yer verilmiştir. Araştırmaya katılan çalışanların yarısı kendilerine rehber alabilecekleri yöneticilerin olduğunu ifade ederken, %64 (243 kişi) gibi büyük bir oranı yöneticilerin olumsuz davranışlara göz yummadıklarını ve çözüme kavuşturduklarını belirtmişlerdir.Katılımcıların %82’si (312 kişi) örgüte sadakatin önemli olduğuna dikkat çekmişlerdir. Araştırmaya katılanların cinsiyetleri ile çalışanların işyerinde adil bir terfi sistemi hakkındaki düşünceleri arasında Mann-Whitney U testi sonucuna göre anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çalışanların terfi etme durumu ile işyerinde karşılaştıkları olumsuz durumların (adam kayırma, rüşvet, dedikodu, çıkarcılık vb.) çözüme kavuşturulması hakkındaki düşünceleri arasında Jonckheere-Terpstra Testa testi sonucuna göre ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Etik, Ahlak, İş Ahlakı, Örgütsel Etik Davranışlar, Belediye

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., Yıldırım, E. (2004). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı, Sakarya Kitabevi.
• Arslan, M. (2001). İş ve Meslek Ahlakı, Ankara: Nobel Yayınları.
• Arslan, M. (2005). İş ve Meslek Ahlakı, Ankara: Siyasal Yayınları.
• Ataman, G. (2001). İşletme Yönetimi, İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Ay, C., Aytekin, P. (2005). Reklamda Etik, Öneri Dergisi, 6(24): 46-60.
• Ay, Ü., Kılıç, K.C., Biçer, M. (2009). İlaç ve Sigorta Sektörlerinde Çalışan Satış Elemanlarının İş Davranışlarının Örgütsel Etik İklim ile İlişkisi Üzerine Bir Çalışma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (2): 57-71.
• Baillien, E., Neyens, E., Witte, H., Cuyper, N. (2009). A Qualitative Study on the Development of Workplace Bullying: Towards a Three Way Model” Journal of Community&Applied Social Psychology. 19: 1-19.
• Baltaş, A. (2003). İş Etiğinin Düşündürdükleri, Kaynak Dergisi, Sayı: 16.
• Başaran, İ.E. (2000). Örgütsel Davranış: İnsanın Üretim Gücü, 3. Baskı, Ankara: Feryal Matbaası.
• Beyster, J.R. (1998). Ahlakı ve Girişimciliği Pekiştirmek (Çev. Gündüz Bulut), Ed. Rosen, Robert H., İnsan Yönetimi, İstanbul: MESS Yayınları, s: 318-328.
• Bikun, R.İ. (2004). İş Ahlakı, (Çev. Ahmet Yaşar), İstanbul: İGİAD Yayınları.
• Cevizci, A. (2002). Etiğe Giriş, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Cole, G.A. (2000). Organizational Behaviour: Theory and Practice, London: Continuum.
• Coleman, R., Barrie, G. (1994). Yöneticinin Kılavuzu: İyi Bir Yönetici Olmak için 525 Kural, (Çev. Mehmet Harmancı), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çevikbaş, R. (2006). Yönetimde Etik ve Yozlaşma, Kırıkkale Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(1): 265-289.
• Doğan, S. (2005). Çalışan İlişkileri Yönetimi, İstanbul: Kare Yayınları.
• Dündar, T. (2010). Sağlık Çalışanlarının Yıldırmaya Maruz Kalmalarında Hastane Etik İklimi ile Sosyo-Demografik Özelliklerinin Rolü: Bolu İli Hastanelerinde Bir Araştırma, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Eroğlu, E., Sarıkamış, Ç. (2008). Örgüt Kültürü ile Örgütsel İletişim Arasındaki İlişkinin Örgüte Bağlılık ve İş Tatminine Etkisi: Başarı Teknik Servis A.Ş.‟de Bir Uygulama, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 32: 53-66.
• Gül, H., Gökçe, H. (2008). Örgütsel Etik ve Bileşenleri, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(1): 377-389.
• Güney, S. (2004). Açıklamalı Yönetim Organizasyon ve Örgütsel Davranış Terimler Sözlüğü, Ankara: Siyasal Kitabevi Yayınları.
• Gürbüz, S., Dikmenli, O. (2009). Örgütsel Açıdan Yolsuzluk: Kavramsal Yönü, Özelliği, İşletme Çevresi, Örgütsel Davranış ve Örgüt Mimarisi Bağlamında Bir İnceleme, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22: 219-237.
• İlhan, S. (2005). İş Ahlakı: Kuramsal Bir Yaklaşım, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2): 258-275.
• Karcıoğlu, F., Timuroğlu, M.K., Çınar, O. (2009). Örgütsel İletişim ve İş Tatmini İlişkisi-Bir Uygulama, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi, 20(63): 59-76.
• Kınran, Ş.B. (2006). İş Ahlakı ve Etik Değerlerin Türk İşletmeciliğindeki Yeri, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Kırel, Ç. (2000). Örgütlerde Etik Davranışlar, Yönetimi ve Bir Uygulama Çalışması, Eskişehir: A.Ü.A.Ö.F. Yayınları.
• Kırel, Ç. (2008). Örgütlerde Psikoljik Taciz (Mobbing) ve Yönetimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, İİBF Yayınları No: 1806.
• Mahmutoğlu, A. (2009). Etik ve Ahlak: Benzerlikler, Farklılıklar ve İlişkiler, Türk İdare Dergisi, Yıl: 81, Haziran-Eylül 2009, Sayı 463-464.
• Mansuroğlu Doğruel, Ç. (2012). İlköğretim Okul Müdürlerinin Etik Davranışları ile Okul İklimi İlişkisinin İncelenmesi (İstanbul İli, Üsküdar İlçesi Örneği), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi, Yüksek Lisans Tezi.
• Özgener, Ş. (2004). İş Ahlakının Temelleri, Ankara: Nobel Yayınları.
• Özmen, A. (2008). Kamu Yönetiminde Etik Davranışlar: Kocaeli Tapu Sicil Müdürlüklerinde Bir Uygulama, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Öztürk, H. (2010). Yönetici Hemşirelerin Etik Davranışları ve Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hastane ve Sağlık Kuruluşlarında Yönetimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Pehlivan Aydın, İ. (2002).Yönetsel Mesleki ve Örgütsel Etik, Ankara: Pegem Yayınları.
• Rhodes, C., Pullen, A., Vickers, M.H., Clegg, S.R., Pitsis, A. (2010). Violence and Workplace Bullying: What Are an Organization‟s Ethical Responsibilities?, Administrative Theory & Praxis, 32(1): 96-115.
• Robbins, S.P. (2000). Managing Today, 2. Baskı, New Jersey: Prentice Hall.
• Sabuncuoğlu, Z., Tüz, M. (2005). Örgütsel Psikoloji, Bursa: Furkan Ofset.
• Seyyar, A. (2002). Sosyal Siyaset Terimleri (Ansiklopedik Sözlük), İstanbul: Beta Yayınları.
• Solmaz, B. (2006). Söylenti ve Dedikodu Yönetimi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16: 563-575.
• Şişman, M. (2002).Örgütler ve Kültürler, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Tierney, E.P. (1997). İş Ahlakı, (Çev. Günhan Günay), İstanbul: Rota Yayınları.
• Toker Gökçe, A. (2008). Mobbing: İşyerinde Yıldırma Nedenleri ve Başa Çıkma Yöntemleri, Ankara: Pegem Yayınları.
• Tuna, Y. (2009). Örgütsel İletişim Sürecinde Yöneticilerin Duygularını Yönetebilme Yeterlilikleri, Selçuk İletişim, 5(4): 83-94.
• Uçar, F. (2007). İnsan Kaynakları Uygulamalarının İş Ahlakı Kapsamında İncelenmesi: Kamu ve Özel Hastanelerin Sağlık Personeline Yönelik Bir Uygulama, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Usta, A. (2011). Kuramdan Uygulamaya Kamu Yönetiminde Etik ve Ahlak, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, 39-49.
• Ünlüönen, K., Atınç, O. (2003). Otel İşletmelerinde Çalışan İşgörenlerin Ahlak Sorumluluklarını Yerine Getirebilmesinde Eğitim Düzeyinin Önemi Üzerine Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2: 91-112.
• Yakupoğlu, M.M. (1997). Ahlak ve Şiddet, Ankara: Göçebe Yayınları.
• Yaşar, N. (2007). Sorumluluk ve Ahlak, İş Hayatında Etik, Ed. Suna Tevrüz, İstanbul: Beta Yayınları.
• Yeniçeri, Ö., Demirel, Y., Seçkin, Z. (2009). Örgütsel Adalet ile Duygusal Tükenmişlik Arasındaki İlişki: İmalat Sanayi Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi İİBF Dergisi, 16: 83-99.
• Yetim, D., Şahin, E.M. (2008). Aile Hekimliğinde Kadına Yönelik Şiddete Yaklaşım, Aile Hekimliği Dergisi, 2(2): 48-53.
• Yıldız, A. (2007). Kobi’lerde İş Ahlakı: Adapazarı Örneği, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Zapf, D., Einarsen, S. (2002). Mobbing At Work: Escalated Conflicts in Organizations, Counterproductive Work Behavior, Ed. Suzy Fox, Paul E. Spector, Washington: American Psychological Association.