Uluslararasi İlişkiler Boyutuyla Ermenistan-Azerbaycan Çatışması

Yıl 2012, Cilt: 3 Sayı: 1, 139 - 160, 01.12.2012

Emin Şıhaliyev

Öz

Makalede Ermenistan-Azerbaycan çatışmasında Büyük Güçlerin soruna yaklaşımı ve izledikleri politika analiz edilmiştir. Bu devletlerin hepsi Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü tanısalar da, işgalci Ermenistan’a yönelik hiçbir tepki ve uyarı söz konusu değildir. Azerbaycan ve Ermenistan jeopolitik konumları itibarile değerlendirilirse, Azerbaycan’ın petrolü, doğal kaynakları ona stratejik önem kazandırmaktadır. Fakat Ermenistan’ın petrolü ve denize çıkışı yoktur. Tüm bu dezavantajlara rağmen Ermenistan’ın Rusya, ABD, Avrupa devletleri, İran için önemi nedir? Makalede bu soruya yanıt verilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ermenistan, Azerbaycan, Hai-Taht, Rusya, İran, Jeopolitik

Azerbaijan-Armenian Conflict from the International Relations Perspective

Öz

Approach of the Great Powers to Armenian-Azerbaijan conflict and policies followed by them were analysed in this article. All of these states accept the territorial integrity of Azerbaijan, but in spite of this it hasn’t been given any reaction and warning to the occupier Armenia. If paid attention to geopolitical position of Azerbaijan and Armenia, Azerbaijan’s oil, natural resources give it a strategic importance. But Armenia does not have natural resources and oil, at the same there is no connection to the sea. Despite all these disadvantages, what is the importance of Armenia for Russia, USA, European states and Iran? We tried to answer this question in the article.

Anahtar Kelimeler

Armenia, Azerbaijan, Hai-Taht, Russia, Iran, Geopolitics

Kaynakça

• Arif, E. (2004). “Kafkasya Jeopolitiğinde Rusya, İran, Türkiye Rekabetleri ve Ermeni Faktörü”, Ankara, Naturel yayıncılık, 378 s.
• Aslanlı, A. (2002). “ABD’de Adaletsizliğe Verilen Ara: 907 sayılı ek Maddenin Uygulanmasının Durdurulması”, Stratejik Analiz, 2(21): 55- 62.
• Aşırlı, A. (2005). “Türk’ün Hocalı Soykırımı”, Bakı, Nurlan, 152 s.
• Aydoğan, M. (2003). “Bitmeyen Oyun: Türkiye’yi bekleyen tehlikeler”, İstanbul, Kumsaati yayınları, 422 s.
• Balayan, Z. (1984). “Oçag”, Erivan, Sovetakan Grokh Yay. (Rusça), 424 s.
• Brzezinski, Z. (1998). “Büyük Satranç Tahtası: Amerika’nın Önceliyi ve Bunun Jeostratejik Gerekleri”, İstanbul, Sabah yayınları, 192 s.
• Cabbarlı, H. (2004). “Ermenistan-Rusya ilişkileri veya Rusya’nın bir eyaleti “Bağımsız Ermenistan”, Ankara, ASAM yayınları, 40 s.
• Cerrhaoğlu, N. (2000). “Kilise Türkiye’nin AB Adaylığına Karşı”, Milliyet gazetesi, 10 Ocak 2000.
• Chitadze, N. (2009). “Gürcistan-Rusya savaşının ardından Güney Kafkasya’da güvenlik”, Türk Dış Politikası. Uluslararası III. Türk Dış Poltikası sempozyumu tebliğleri, Ankara, Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) yayınları, s. 121-135.
• Çaşın, M. (1995). “İran Silahlı Kuvvetleri”, Avrasya Dosyası, Ankara, ASAM yayınları, 2(1): 27-50.
• Çimen, A., Göğebakan, G. (2009). “Tarihi değiştiren savaşlar”, İstanbul, Timaş yayınları, 432 s.
• Daver, B. (1993). “Siyaset Bilimine Giriş”, Ankara, Siyasal kitabevi, 304 s.
• Dugin, A. (2004). “Rus jeopolitiği Avrasyacı yaklaşım”, İstanbul, Küre yayınları, 391 s.
• Gasımlı, V., Şiriyev, Z., Veliyeva, Z. (2011). “İran-Ermenistan İlişkileri: Jeopolitik Gerçeklik Versus Politik İddialar”, Bakü, 48 s.
• Guluzade, V. (1999). “Geleceğin Ufukları”, Bakü, Azerbaycan yayınları, 288 s.
• Gül, N., Ekici, G. (2001). “Azerbaycan ve Türkiye ile Bitmeyen Kan Davası Ekseninde Ermenistan’ın Dış Politikası”, Avrasya Dosyası, Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, Azerbaycan Özel, 7(1): 367- 392.
• Gül, N., Ekici, G. (2002). “Ortak Tehdit Algılamaları Ve Stratejik İttifaklığa Doğru İlerleyen İran-Ermenistan İlişkileri”, Stratejik Analiz, 2(22): 37- 43.
• Gürbüz, V. (2003). “Dağlık Karabağ Sorunu ve Azerbaycan Politikaları 1988-1994”, Ermeni Araştırmaları, Ankara, 10: 82-108.
• Habibbeyli, E. (2011). “Sivilizasyonların Çatışmasında Türk Dünyası”, Bakü, Elm ve Tehsil yayınları, 256 s.
• Hasanov, A. (2000). “Azerbaycan’ın ABD ve Avrupa Devletleri Ile Ilişkileri (1991-1996)”, Bakü, Elm yayınları, 368 s.
• Hasanov, A. (2005). “Çağdaş Uluslararası İlişkiler ve Azerbaycan’ın Dış Politikası”, Bakü, Azerbaycan yayınları, 752 s.
• Huntington, S.P. (2005). “Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması”, İstanbul, Okuyan Us yayınları, 536 s.
• İbrahimli, H. (2001). “Değişen Avrasya’da Kafkasya”, Ankara, ASAM yayınları, 96 s.
• İsmayılov, F. (2001). “Karabağ Sorunu ABD’nin Küresel Politikası Bağlamında”, Bakü, Azerbaycan Milli Ensiklopedisi yayınları, 152 s.
• Kasım, K. (2003). “Ermeni Sorunu’nun Uluslararası İlişkiler Boyutu”, Ermeni Sorunu El Kitabı, Ankara, TEİMK ve ASAM yayınları, s. 123-138.
• Kasım, K. (15-16 April 2008). “Origins and Consequences of the Karabakh Conflict”, Basic Principles for the Settlement of the Conflicts on the Territories oftThe GUAM States, Baku, p. 64-68.
• Kissinger, H. (1994/95). “Soğuk Savaşın Ardından Rus ve Amerikan Çıkarları”, Avrasya Dosyası, ABD Özel, 1(4): 46-52.
• Laçıner, S. (1999). “Türkiye-Avrupa İlişkilerinde Kültür ve Medeniyet: Tarihsel Ve İdeolojik Kökenler”, Liberal Düşünce‚ 4(13): 39-57.
• Laçıner, S. (2002). “Ermenistan’ın Dış Politikası ve Belirleyici Temel Faktörler (1991-2002), Ermeni Araştırmaları, 5: 168-221, Ankara.
• Laçıner, S. (2003). “Ermeni İddiaları ve Terör”, Ermeni Sorunu El Kitabı, Ankara Üniversitesi basımevi, s. 95-122.
• Lütem, Ö.E. (Eylül-Kasım 2001). “Olaylar ve Yorumlar”, Ermeni Araştırmaları, 3: 7-33, Ankara.
• Mustafa, A. (19 Mart 2008). “Arabuluculardan Yeni İkiyüzlülük”, Zaman Gazetesi.
• Nesirov, E. (1998). “Azerbaycan-ABŞ İlişkileri (1991-1997)”, Bakü, Kanun yayınları, 136 s.
• Şaginyan, M. (13 Eylül 1978). “Vajnoye Sobıtiye İstorii”, Literaturnaya Gazeta.
• Weems, S.A. (2004). “Ermenistan - Terrorcu “Hıristiyan” Ülkenin Gizlinleri”, Bakü, OKA Ofset Azerbaycan-Türkiye Neşriyat-Poliqrafi yayınları, 386 s.
• Yılmaz, R. (2010). “Azerbaycan Dış Siyasetinde Bağımsızlık Sonrası Yıllar ve Karabağ Problemi”, Karabağ: Bildiklerimiz ve bilmediklerimiz, Kafkaz Üniversitesi Beynelhalk Münakaşaları Araştırma Merkezi No: 002, s. 367-394 İnternet Siteleri
• Daud Heyriyan, Vo imya Kresta, Beyrut-2000.
• http://www.portal.am/forum/forum_posts.asp?TID=913&PN=5.
• Dina Malışeva, Problemı Bezopasnosti na Kavkaze. http://www.ca-c.org/online /2001/journal_rus/cac-01/05.malishr.shtml.
• Elhan Şahinoğlu, Rusya-Ermenistan Askeri İşbirliğine Karşı Türkiye- Azerbaycan İşbirliği. http:// www.21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=5350&kat1=1. http://www.azerbaijan.az/News/newse.html?lang=en&did=2008-03-15.
• Kolıbel Çeloveçestva na Teritorii İstoriçeskoy Armenii: http://www.azg.Am/RU/20020108/2002010817.Shtm.
• Marat Kenjetaev, Oboronnaya Promışlennost Respubliki Armeniya. http://cast.ru/russian/publish/1997/oct-dec/1.html.
• Natsionalnoe Sobranie Armenii Ratifiçirovalo Ustav Organizaçii Dogovora o Kollektivnoy bezopasnosti. http://www.newspb.ru/allnews/155192/
• Rusya’nın Ermenistan’a Verdiği 800 Milyon Dollarlık Yeni Silahların Listesi Su Yüzüne Çıktı. http://www.mediaforum.az/articles.php?lang=azp&age=00&article_id= 20090108032400605.
• Zori Balayan Confesses Armenians’ Genoside Against Turks In Khojali. http://www.today.az/news/politics/36133.html.