Osmanlıların Balkanları Fethinde İslam Kimliğinin Etkisi / Katkısı

Yıl 2012, Cilt: 3 Sayı: 2, 125 - 142, 01.12.2012

Galip Çağ

Öz

Osmanlı Devleti’nin Balkanlarda hâkim güç olmasının birçok dayanak noktası vardır. İskân politikası, fetih anlayışı ve bölgeye yapılan yatırım bunlardan sadece bir kaçıdır. Bu dayanak noktalarından biri de şüphesiz ki sahip olduğu İslam kimliğidir. Türklerin İslamiyet’i kabul ettikten sonra en önemli karakteri haline gelen İslam özellikle Müslüman olmayan halklar üzerinde hâkim olmalarında mühim bir rol oynamıştır. Zira İslam’ın Müslümanlara vaz ettiği kendinden olmayanlara göstermeleri gereken hoşgörü bahsi geçen bölgelerde kısa sayılacak bir zamanda İslamlaşmayı hızlandırmış, bu sayede bu bölgeler zaman zaman silah dahi kullanmadan Osmanlı eline geçmiştir. Bu çalışmada, Osmanlı’nın İslam kimliğinin bölgede hâkim olmasını kolaylaştıran bazı yansımaları incelenecektir. Özellikle bölgede artık birer mit haline gelen bazı örnekler, İslam’ın Balkan coğrafyasında sağladığı yerleşimin ve etkinin görülmesi açısından büyük önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Balkanlar, Osmanlı, İslam, Kimlik, Fetih

Effect / Contribution of Islamic Identity to the Ottomans Conquest of the Balkans

Öz

There are many underlying point being “the dominant force” of Ottoman Empire in the in the Balkans. The Housing policy, conquest mentality and investment in the region are just a few of them. This is with no doubt; one of the strengths is Islamic identity. The Islam, which has become the most important character of Turks after accepting it, have played an important role in being dominant over especially in non-Muslim peoples. Because, as required by Islam, Muslims, non-self-tolerance in the Balkans relatively short time to demonstrate accelerated Islamisation and so that this region was conquered by the Ottoman Empire from time to time without a fight. In this study, some reflections on the Islamic identity that facilitates the Ottoman Empire dominated the region will be examined. Some examples which are now becoming a myth in the area provide great importance for İslam in the Balkans by the terms of the presence and effect of the settlement.

Anahtar Kelimeler

Balkans, Ottoman, Islam, Identity, Conquest

Kaynakça

• Aliçiç, Ahmed S. “Hersek’te İslam’ın Yayılması”, AÜDT CF Dergisi, 46: 2 (2006), ss. 247-252.
• Bojic, Mehmedalija, HistorijaBosne i Bosnjaka, Sarajevo, TKD Sahinpasic, 2001.
• Coles, Paul, Avrupa’da Osmanlı Tesirleri, Çev. Vecdi Hürün, Ötüken, İstanbul 1975.
• Colev, GorğiDimovski, Bitolavo XIV-XV vek, ZavladuvanyenaBitola od Türçite, Bitola, 2000.
• Coşkun Kökel, “Sarı Saltık ve Balkanlarda Alevi, Bektaşi Kültürü”, http://www. hbvdergisi. gazi. edu. tr/ui/dergiler/43-I I 7 123.pdj(25.07.2012)
• Çağ, Galip, “Osmanlı Balkan Tarihi Yazımında Objektiflik Problemi”, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, II. Genç Bilim Adamları Sempozyumu, 17-20 Mayıs 2010, Ankara, ss. 235-249.
• Çetin, Altan, Galip Çağ, “Bosna’nın Osmanlı İdaresine Geçişinde Bogomilliğin Etkisi”, Uluslararası Osmanlıdan Günümüze Bosna Hersek Sempozyumu 9-11 Haziran 2010, Bosna Hersek / Tuzla, 2011, ss. 179-188.
• Emecen, Feridun, “Pirlepe’nin İlk Osmanlı Tahrirleri”, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, Sayı: 12, 1982-1998, Cengiz Orhonlu Armağanı, İstanbul, 1998, ss. 63-70.
• Handİıc, Adem, Studije o Bosni, İrcica Yayınları, İstanbul 1994.
• İnalcık, Halil, “Osmanlı Fetih Yöntemleri”, Osmanlılar(Fütühat, İmparatorluk, Avrupa İle İlişkiler), Timaş Yay., İstanbul, 2010, ss. 67- 92.
• İnalcık, Halil, “lslamlaşma”, Kuruluş ve İmparatorluk Sürecinde Osmanlı (Devlet, Kanun, Diplomasi), Timaş Yay., İstanbu12011, ss. 63-66.
• İnalcık, Halil, Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600), YKY, İstanbul 2003.
• İzeti, Metin, Balkanlarda Tasavvuf, İstanbul 2004.
• Karpat, Kemal H.,Balkanlar’da Osmanlı Mirası ve Ulusçuluk, Çev. Recep Boztemur, Ankara 2004.
• Köprülü, Fuat, Osmanlı Devleti ’nin Kuruluşu, TTK, Ankara 1999.
• Matkovski, Aleksandır, Kemal Aruçi, MakedoniyavoTürkskataHronnkaTacüt T evarih od Hoca Sadettin Efendi(136I-1520), İnstitützaNaçnonadnaİstorijaGlasnik, I, Skopje, 1979.
• Mehmed TevŞk, Manastır Vilayetinin Tarihçesi, Manastır: Beynelmilel Ticaret Matbaası, (1909/1327).
• Nabi, Yaşar, Balkanlar Ve Türlük, Ulus Basımevi, Ankara, 1936.
• Nurkiç, Kemal, Bosna Hersek’in İslamlaşması, Yüksek Lisans Tezi, 19 Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun 2007.
• Ocak, Ahmet Yaşar, Sarı Saltık: Popüler İslam’ın Balkanlar’daki Destani Öncüsü ()HII. yüzyıl), TTK, Ankara, 2002.
• Ocak Ahmet Yaşar, “Osmanlı İmparatorluğu Ve İslam: Problemler, Hipotezler ve Bir Perspektif Denemesi”, Uluslararası Kuruluşunun 700. Yıl Dönümünde Bütün Yönleriyle Osmanlı Devleti Kongresi, 07-09 Nisan 1999, Konya, 2000, ss. 47-51.
• Ramadani, Naser, Depe'rtimi Osman Ne'MaqedoniDheZhvillimi i Arsimit Islam gjate'shekujve 9-10 h. /XV-XVI, Shkup, 1998.
• Stavrianos, L. S.,The Balkans Since 1453, İllinois, 1956.
• Stayanovski, Aleksandar, İstorianaMakedonskiotNaroa', Skopye, 1969.
• Şentürk, Hüdai, Osmanlı Devleti ’nde Bulgar Meselesi(1850-1875),TTK, Ankara 1992.
• Tansel, Selahattin, Osmanlı Kaynaklarına Göre Fatih Sultan Mehmet’in Siyasi ve Askeri Faaliyeti, TTK, Ankara 1999.
• Yorulmaz, Hüseyin, Osmanlı ’nın Batı Yakası Bosna, İstanbu12007.