TFRS 15, TMS 11 ve VUK Kapsamında Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşlemlerinin Muhasebe Uygulamaları

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 2, 33 - 57, 30.11.2018

Selim Cengiz , Büşra Tosunoğlu

Öz

İnşaat sektöründe özellikle yıllara yaygın inşaat ve
onarım işlemlerinde işin başlaması ve tamamlanmasının farklı dönemlerde olması
Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) ve Vergi Usul Kanunu (VUK) açısından
muhasebe uygulamalarının da kendine özgü bir yapıya sahip olmasını gerekli
kılmaktadır. Tek Düzen Hesap Planı’na uygun bir şekilde yapılan vergi
uygulamalarında, tamamlanma sözleşmesi yöntemi kullanılmaktayken, TMS 11 İnşaat
Sözleşmeleri Standardında ise tamamlanma yüzdesi yönteminin kullanılması
zorunludur. Ancak TFRS 15 Müşterilerle Yapılan Sözleşmelerden Doğan Hasılat
Standardı, TMS 11 standardı başta olmak üzere birçok hasılat yaratan işlemlerle
ilgili önemli değişikliklere gitmiştir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, inşaat
işlerinin TFRS 15, TMS 11 ve VUK kapsamında muhasebe uygulamalarındaki
farklılıklarının incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda inşaat işlerinin nasıl
muhasebeleştirilmesi ve raporlanması gerektiği örnek olaylar kapsamında
değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda, yıllara yaygın inşaat ve onarım
işlemleri konusunda yeni standart TFRS 15 ile mevcut TMS 11 standardı hasılat
konusunda ayrıştığı, maliyet hesaplama konusunda ise herhangi bir değişiklik
bulunmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İnşaat Sözleşmeleri, Yıllara Yaygın İnşaat İşleri, Müşterilerle Yapılan Sözleşmelerden Doğan Hasılat

Accounting Practices of Common Construction and Repair Operations Spread Over Years in the Scope of TFRS 15, TMS 11 and VUK

Öz

In the construction sector, accounting practices have a unique structure in terms of TMS (Turkish Accounting Standards) and VUK (Tax Procedure Law) because the beginning and completion of work is at different times in this sector, particularly the construction and repair billings spread over years. While completion contract method was used in tax applications made in accordance with the uniform chart of accounts, percentage of completion method must be used in TMS 11 standard. However, TFRS 15 Revenue from Contracts with Customers has gone through significant changes related with many revenue generating transactions, especially TMS 11 standard. In this context, the purpose of this study is to explore the differences of the construction works in accounting practices within the scope of TMS and VUK. In accordance with this purpose, it was evaluated how construction works must be accounted and reported due to case studies. As a result of the study, it has been determined that the new standard of TFRS 15 and the existing TMS 11 standard for the years-wide construction and repair operations have been separated on the revenue side and there has been no change in cost calculation.

Anahtar Kelimeler

Construction Contracts, Common Construction Works for Years, Revenues from Contracts Made with Customers

Kaynakça

• Akdoğan, N. ve Sevilengül O. (2007). Türkiye muhasebe standartları ile uyumlu tekdüzen muhasebe sistemi uygulaması. 12. Baskı. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Aktaş, R. ve Varol, İ. D. (2017). Yeni Hasılat Standardı TFRS 15'e Göre Hasılatın Muhasebeleştirilmesi: Çok Unsurlu Sözleşmeler ve Sözleşme Değişiklikleri. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (73): 27-50.
• Alagöz, A. (2009). TMS 11 İnşaat Sözleşmeleri Standardı Çerçevesinde İnşaat İşlerinde Sözleşme Maliyet ve Gelirlerinin Muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, S.: 1-36.
• Bozkurt, İ. (2013). Türkiye Muhasebe Standartları. Adalet Yayınevi: Ankara
• Gökçen, G., Ataman, B. ve Çakıcı, C. (2011). Türkiye Finansal Raporlama Standartları Uygulamaları. İstanbul: Türkmen Kitapevi.
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (2005), TMS 11 İnşaat Sözleşmeleri Standardı, http:// www.kgk.gov.tr/ Portalv2Up-loads/files/DynamicContentFiles/TürkiyeMuhasebe Standartları/TMS-TFRS2016Seti/TMS11.pdf, (Erişim Tarihi: 10.05.2017).
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (2005), Finansal Raporlamaya İlişkin Kavramsal Çerçeve Standardı, http://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/Türkiye Muhasebe Standartları/TMSTFRS2016Seti/F_R_I_K_C(1).pdf, (Erişim Tarihi: 10.06.2017).
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (2016), TFRS 15 Müşteri Sözleşmelerinden Hasılat Standardı, http://www.kgk.gov.tr /Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/TürkiyeMuhasebeStanda-rtları/TMSTFRS2018Seti/ TFRS/TFRS_15_2018.pdf, (Erişim Tarihi: 12.07.2017).
• Karaca, N., ve Misket, G. (2014). TMS 11 İnşaat Sözleşmeleri Standardı Kapsamında Muhasebe Uygulamaları, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 4(10).
• Keskin A. İ. ve Dinçer B. (2015). UFRS 15 Müşteri Sözleşmelerinden Elde Edilen Hasılat Standardının İncelenmesi ve Telekomünikasyon Sektörüne İlişkin Bir Uygulama. Maliye Finans Yazıları, (103): 219-246.
• Köse, T. ve Şengül Ç. D. (2015). Yeni Hasılat Standardı ve Getirdiği Değişiklikler, Mali Çözüm Dergisi, 25 (127): 19-43.
• Örten, R. ve Karapınar, A. (2009). Dönem Sonu Muhasebe Uygulamaları. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sayarı, M. (2010). İnşaat Taahhüt Sözleşmelerinin Muhasebeleştirilmesi, Türkiye Birinci Sektörel Muhasebe Uygulamaları Sempozyumu, Kayseri SMMMO, (20): 107-118.
• Varol, İ. D. (2016). Yeni Hasılat Standardı TFRS 15 “Müşterilerle Yapılan Sözleşmelerden Doğan Hasılat”: Yorum ve Uygulamaları, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Manisa.
• Yılmaz, F. (2009). TMS 11 İnşaat Sözleşmeleri Standardının İşletmeler Üzerindeki Etkisi: İMKB’de Hisse Senetleri İşlem Gören Bir İnşaat Şirketi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi, 20, (64): 8-26.