Ceza Yargısında Muhakeme Engelleri

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 2, 575 - 622, 25.11.2024

Celal Hakan Kan

https://doi.org/10.54558/jiss.1516395

Öz

Amaç: Bu araştırma, ceza yargılaması sürecinde karşılaşılan önemli engellerin detaylı bir analizini sunmaktadır. Ceza muhakemesi süreci, suç iddiasında bulunulan bireylerin haklarını korurken, adaletin gerçekleşmesi adına maddi gerçeğe ulaşmayı hedefler. Bu bağlamda, araştırmanın amacı, ceza yargılaması sürecindeki engelleri saptamak ve çözüm önerileri sunmaktır.
Yöntem: Araştırmada, ceza muhakemesi sürecindeki engelleri incelemek için literatür taraması ve yasa metinleri analizi yapılmıştır. Ayrıca, ceza hukuku uygulamaları ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu üzerinde detaylı analizler gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: Araştırma, ceza muhakemesi sürecinde delillerin toplanması ve değerlendirilmesi, tarafların hukuki sınırlamalarla karşılaşması ve adil yargılamayı temin etme zorunluluğu gibi temel engelleri ortaya koymuştur. Ayrıca, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun uygulanmasında pratikte karşılaşılan zorluklar tespit edilmiştir.
Sonuç: Araştırma, ceza muhakemesi sürecindeki engellerin adaletin sağlanmasında önemli bir rol oynadığını ve bu engellerin aşılmasının hukuk sisteminin etkinliği için kritik olduğunu ortaya koymaktadır. Çalışma, bu engellerin üstesinden gelinmesi için çözüm önerileri sunarak ceza yargılaması sürecinin iyileştirilmesine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
Özgünlük: Bu araştırma, ceza muhakemesi sürecinde karşılaşılan engelleri detaylı bir şekilde ele alarak, literatüre önemli bir katkı sağlamaktadır. Ayrıca, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun pratikteki etkinliği üzerine odaklanarak özgün bir bakış açısı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Muhakeme, ceza yargısı, muhakeme engelleri

Obstacles to Trial in Criminal Justice

Öz

Purpose: This research provides a detailed analysis of significant obstacles encountered during the criminal adjudication process. The criminal procedure aims to protect the rights of individuals accused of crimes while striving to achieve material truth for the sake of justice. In this context, the primary goal of the research is to identify the obstacles in the criminal adjudication process and propose solutions to overcome these challenges.
Method: The study employs literature review and analysis of legal texts to examine the obstacles in the criminal adjudication process. Additionally, detailed analyses of criminal law practices and the 5271 Criminal Procedure Code are conducted.
Findings: The research reveals fundamental obstacles such as the collection and evaluation of evidence, legal limitations faced by parties, and the necessity of ensuring fair trials in the criminal adjudication process. Furthermore, practical difficulties encountered in the application of the 5271 Criminal Procedure Code are identified.
Conclusion: The study highlights that the obstacles in the criminal adjudication process play a significant role in achieving justice and that overcoming these obstacles is crucial for the effectiveness of the legal system. The research aims to contribute to the improvement of the criminal adjudication process by providing solutions to these obstacles.
Originality: This research makes a significant contribution to the literature by thoroughly examining the obstacles encountered in the criminal adjudication process. Additionally, it offers a unique perspective by focusing on the practical effectiveness of the 5271 Criminal Procedure Code.

Anahtar Kelimeler

litigation, criminal justice, obstacles in litigation

Kaynakça

• 1136 sayılı Avukatlık Kanunu
• 25/08/2017 tarih ve 30165 sayılı Resmi Gazete
• 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu
• 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu
• 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun
• 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun
• 5187 sayılı Basın Kanunu
• 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu
• Akbulut, B. (2020). Türk ceza hukuku temel bilgiler. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Albayrak, M. (2008). Şikayete tabi suçların özellikleri ve bu suçlara bağlanan hukuki sonuçlar. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 21(77).
• Artuç, M. (2019). Pratik ceza muhakemesi kanunu (3. Baskı). Ankara: Adalet Yayınevi.
• Artuk, M. E., Gökcen, A., & Yenidünya, C. (2014). Ceza hukuku genel hükümler (8. Baskı). Ankara: Adalet Yayınevi.
• Aslan, B. (2007). Ceza hukukunda yaş küçüklüğünün etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Ayhan, H. T. (2010). Ceza muhakemesi kanunu 171/1. maddesi kapsamında cumhuriyet savcısının kamu davası açmada takdir yetkisi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bardak, C. (1999). Ceza davalarında soruşturma, duruşma ve kanunyolları. Ankara: Yetkin Yayıncılık.
• Baykal, G. M. (2010). 5271 sayılı ceza muhakemesi kanunu’nda kamu davasının açılması, iddianamenin unsurları ve iadesi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bıçak, V. (2013). Suç muhakemesi hukuku (Cilt 3). Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
• Birtek, M. (2013). Ceza muhakemesi hukukunda kovuşturma ve itiraz. Ceza Hukuku Dergisi, 8(3), 970-980.
• Can, S. (2016). Ceza hukukunda şikayet (Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Canoğlu, V. C. (2017). Cumhuriyet savcısının soruşturma yapılmasına yer olmadığı kararı. İzmir Barosu Dergisi, 3, Eylül.
• Centel, N. (2001). Cezanın amacı ve belirlenmesi. Prof. Dr. Turhan Tufan Yüce'ye Armağan, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Centel, N., & Zafer, H. (2020). Ceza muhakemesi hukuku (19. baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Centel, N., Çakmut, Ö., & Zafer, H. (2008). Türk ceza hukukuna giriş (5. baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Cihan, E. (2011). Ceza muhakemesi hukukunun görevleri. Journal of Istanbul University Law Faculty.
• Çiftçioğlu, C. T. (2017). Açıklamalı uygulama örnekleriyle savcılık kurumunun hukuki statüsü bağlamında cumhuriyet savcısının kovuşturmaya yer olmadığına dair kararı ve denetimi. Ankara: Seçkin
• Demirbaş, T. (2022). Ceza hukuku genel hükümler. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Demirtaş, E. (2008). Ceza muhakemesi hukukunda muhakeme şartı olarak şikayet (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Ercan, İ. (2009). Ceza muhakemesi hukuku (2. bası). İstanbul: İkinci Sayfa Dizisi.
• Gedik, D. (2019). Ceza muhakemesinde hakimin delilleri değerlendirme serbestliği (CMK m. 217). Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan), 21, 915.
• Gökcan, H. T. (2012). Cumhuriyet savcısının delilleri değerlendirme yetkisi ve Yargıtay uygulaması. Ankara Barosu Dergisi.
• Güliz Baykal, G. (2010). Ceza hukukunda kovuşturma ve savunma. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hakeri, H. (2017). Ceza hukuku genel hükümler (10. Baskı). Ankara: Adalet Yayınevi.
• https://alternatifcozumler.adelet.gov.tr, Erişim Tarihi: 16.09.2024.
• https://uyap.gov.tr, Erişim Tarihi: 13.09.2024.
• Karakehya, H. (2007). Ceza muhakemesinin amacı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 65(2).
• Karakehya, H. (2016). Dolaylı maddi gerçek: Ceza muhakemesinde yargılama makamının maddi gerçeğe deliller aracılığıyla ulaşma zorunluluğu üzerine. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi.
• Kaşka, H. (2021). Mağdurun ceza muhakemesindeki konumu açısından Türk ceza hukuku ile İslam ceza hukukunun karşılaştırılması. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi.
• Kaşka, H., & Şenyiğit, Z. B. (2013). Türk ceza muhakemesi mevzuatındaki bazı hükümlerin çelişme ilkesi açısından değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3(2).
• Koca, M., & Üzülmez, İ. (2008). Türk ceza hukuku genel hükümler. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Özbek, V. Ö., Doğan, K., & Bacaksız, P. (2022). Ceza muhakemesi hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Özdemir, E., & Sarsıkoğlu, Ş. (2018). Türk ceza muhakemesi hukukunda kanun yolu kavramı ve türleri. Kamu Hukukunun Güncel Meseleleri Sempozyumu - I (Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Kanun Yolları), Kayseri.
• Özen, M. (2007). 5271 sayılı ceza muhakemesi kanunu üzerine düşünceler. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 68.
• Özen, M. (2009). Cumhuriyet savcısının takdir yetkisi. EÜHFD, XIII (3-4).
• Özgenç, İ. (2022). Türk ceza hukuku mevzuatı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Öztürk, B., & Erdem, M. R. (2021). Uygulamalı ceza hukuku ve güvenlik tedbirleri hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Öztürk, B., Tezcan, D., Erdem, M. R., Gezer, Ö. S., Saygılar, Y. E. A., Erden, E. T., Özaydın, Ö., Villemin, D. A., & Tok, M. C. (2022). Ana hatlarıyla ceza muhakemesi hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Öztürk, N. K. (2021). Anayasa hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Özyurt, K. (2022). Soruşturmanın gizliliği ve lekelenmeme hakkı (Yüksek Lisans Tezi). KTO Karatay Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pazarcı, H. (2012). Uluslararası hukuk (11. baskı). Ankara.
• Pehlivan, A. (2019). İstinaf kanun yolu ve uygulamasının değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan), 21, özel sayı.
• Soyaslan, D. (2006). Ceza muhakemesi hukuku (2. baskı). Ankara: Yetkin Basımevi.
• Soyaslan, D. (2016). Ceza hukuku genel hükümler (7. baskı). Ankara: Yetkin Basımevi.
• Şahin, C., & Göktürk, N. (2021). Ceza muhakemesi hukuku – II (12. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şenses, E. (2012). Ceza muhakemesinde hüküm kavramı ve hükmün unsurları. Terazi Hukuk Dergisi, 7(65).
• Şenyüz, D. (2012). Vergi ceza hukuku: (Vergi kabahatleri ve suçları) (6. baskı). Bursa: Ekin Yayıncılık.
• Şık, H. (2018). Türk adli yargı sisteminde savcılık kurumu. Ankara.
• Talas, S. (2012). Ceza muhakemesi hukukunda başsavcılığın itirazı. Journal of Istanbul University Law Faculty, 70(1), Mayıs.
• Taşdemir, K., & Özkepir, R. (2010). Ceza muhakemesi kanunu şerhi (4. baskı, cilt 1). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Tezcan, D., Erdem, M. R., & Önok, R. M. (2013). Teorik ve pratik ceza özel hukuku (9. baskı). Ankara: Seçkin
• Toroslu, N. (2019). Ceza muhakemesi hukuku. Ankara: Savaş Yayınları.
• Tulay, M. E. (2016). Kanunilik ilkesi ışığında ceza hukuku kurallarının zaman bakımından uygulanması ve delil elde etme yöntemlerinde zaman bakımından uygulanma sorunu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(3).
• Turhan, F. (2018). Ceza muhakemesinde sürelerin kusur olmaksızın geçirilmesinde eski hale getirme. In Dr. Dr. h.c. Silvia Tellenbach’a Armağan. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Tülay, S. (2016). Ceza muhakemesi hukukunda ispat ve deliller. Ceza Hukuku Dergisi, 11(3), 2721-2722.
• Uğur, A. B. (2014). Kamu davasının hazırlanması ve iddianame (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Uğur, H. (2007). Ceza muhakemesinde kovuşturma mecburiyeti ilkesinden maslahata uygunluk ilkesine. TBB Dergisi, 73.
• Uğurlubay, G., & Aygörmez, A. (2014). Güncel tartışmalar ve gelişmeler ışığında Türk ceza muhakemesi hukukunda itiraz. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi.
• Ulaş, H. A. (2021). Yargı kararlarının gerekçeli olması üzerine bir değerlendirme. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 11(2).
• Urhan Öztürk, C. (2020). Ceza muhakemesi hukukunda yargılamanın yenilenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Uslu, F., Kutkan, O., & Akgül, M. (2017). Ceza muhakemesinde kanun yolları denetimi ve kimi anayasaya aykırılık sorunları. Legal Hukuk Dergisi, 15(180).
• Ünver, Y. (2006). Ceza muhakemesinde ispat, CMK ve uygulamamız. Ceza Hukuku Dergisi (CHD), 2, Aralık.
• Ünver, Y., & Hakeri, H. (2019). Ceza muhakemesi hukuku (3 cilt). Ankara: Adalet Yayınevi.
• Yaşar, E. (2020). Türk ceza muhakemesi hukukunda seri muhakeme usulü. Adalet Dergisi.
• Yener, K. (2006). Ceza muhakemesi hukukunda daimi arama ve zamanaşımı. Ceza Hukuku Dergisi, 10(2), 121-130.
• Yenisey, F. (1986). Hazırlık soruşturması ve polis. İstanbul.
• Yenisey, F., & Nuhoğlu, A. (2022). Ceza muhakemesi hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, D. (2009). Kamu davasının açılmasının ertelenmesi (Doktora Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, Z., & Apiş, Ö. (2020). Seri muhakeme ve basit yargılama düzenlemelerinin değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 26(1), 62-106.