Kars İli Sınırlarında Yaşayan Erkek Kör Farelerin [Nannospalax nehringi (2n=50)] (Satunin 1898) ( Rodentia: Spalacidae) Mandibulaları Üzerinde Morfometrik Çalışmalar

Yıl 2019, , 1961 - 1967, 01.12.2019

Semine Dalga , Kadir Aslan , Barış Yıldız

https://doi.org/10.21597/jist.486889

Öz

Araştırmada Kars ili merkezinden toplanan 13 adet subadult erkek kör fare Nannospalax nehringi (Satunin, 1898) (Rodentia: Spalacidae) (2n=50) mandibula’sı kullanıldı. Öncelikle mandibula’lar üzerindeki deri ve kaba etler uzaklaştırıldı. Daha sonra mandibula’lar kontrollü bir şekilde suda kaynatılarak maserasyon işlemine tabi tutulup temizlendi. Ardından dijital kumpas (0.01, BTS, Eng) ile mandibula’lardan ölçüler alındı. Elde edilen ölçülerin ortalama, standart sapma ve pearson korelasyon testi SPSS (20.0) paket programı yardımıyla yürütüldü. Mandibul’a üzerindeki noktaların belirlenmesinde Driesch AVD 1976 esas alındı. Maserasyon işlemi sonunda mandibula’ların symphysis mandibula’dan ayrılmadığı ve mandibula’lar üzerinde inciciv ve molar dişlerin varlığı görüldü. I ve II numaralı inciciv dişlerin radix dentisleri alveoli dentalesler içerisinde caudal yöne doğru ‘’C’’ harfi şeklinde kıvrım yaptığı görüldü. Mandibula’nın proc. coronoideus, proc. condylaris, proc. alveolaris ve proc. angularis olmak üzere 4 adet processus’a sahip olduğu görüldü. Mandibula’nın belirgin bir foramen mentale’ye sahip olduğu tespit edildi. Foramen mandibula’nın for. mentaleye nazaran daha geniş ve belirgin olduğu görüldü. Yapılan istatistiksel analiz sonucunda en büyük uzunluğun infradentale ile proc. alveolaris arasında olduğu görüldü(U11). Sol taraf korelasyon analizine göre sırasıyla (U1/U8), (U6/U5), (U11/U13) uzunlukları arasında pozitif yönde güçlü korelasyonun olduğu saptandı. Benzer şekilde sağ taraf korelasyon analizinde ise (U6/U5) ve (U11/U13) uzunlukları arasında pozitif güçlü korelasyon olduğu görüldü.

Anahtar Kelimeler

Anatomi, Morfometri, Nannospalax nehringi.

Morphometric Studies on the Mandible of Male Mole Rats [Nannospalax nehringi (2n = 50 )] (Satunin 1898) (Rodentia: Spalacidae) in Kars Province

Öz

In the study, the mandibles of 13 subadult male Nannospalax nehringi (2n = 50 captured in Kars location were used. Firstly, after removing the skin and muscle on the mandible, the mandibles were subjected to maceration in a controlled manner by boiling in water and cleaned. Then, measurements of the mandible were performed with digital caliper (0.01, BTS, Eng). Determination of mean and standard deviation values of the obtained measurements and Pearson correlation test were performed with SPSS (20.0) software. Driesch 1976 was used to determine the points on the mandible. At the end of the maceration process, it was observed that the mandible did not separate from the symphysis mandible. Additionally incisors and molar teeth were seen on the mandible. Radix dentis of the incisor teeth I and II curved in “C” shape through the caudal direction in the alveoli dentales. It was seen that, the mandible has 4 processes including proc. coronoideus, proc. condylaris, proc. alveolaris and proc. angularis. In addition, foramen mandible is wider and more prominent than the mental foramen. As a result of the statistical analysis, it was determined that maximum distance is between the infradentale and proc. alveolaris (L11). According to the left side correlation analysis, it was found that there was a strong positive correlation between the (L1/L8), (L6/L5) and (L11/L13) lengths respectively. Similarly, positive strong correlation was observed between (L6/L5) and (L11/L13) lengths in the right side correlation analysis.

Anahtar Kelimeler

Anatomi, Morfometri, Nannospalax nehringi.

Kaynakça

• Akbulut Y, Demiraslan Y, Gürbüz İ, Aslan K, 2014. Yeni Zelanda tavşanı (Oryctolagus cuniculus L.)’ında cinsiyet faktörünün mandibula morfometrisine etkisi. Fırat Üniv Sağl Bil Vet Derg, 28(1): 15–18.
• Alpak H, 2003. Morphometry of the mandible of German Shepherd Dog (Alsatian) puppies using computed tomographic analysis. Isr. J. Vet. Med., 58(1): 15–17.
• Çakır A, Yıldırım İ, Ekim O, 2012. Craniometric measurements and some anatomical characteristics of the cranium in Mediterranean Monk Seal (Monachus monachus, Hermann 1779). Ank. Üniv Vet Fak Derg, 59: 155–162.
• Corbet GB, Hill JE, 1991. A world list of mammalian species. Natural History Museum Publications.
• Coşkun Y, 2003. A study on the morphology and karyology of Nannospalax nehringi (Satunin, 1898) (Rodentia: Spalacidae) from Northeast Anatolia, Turkey. Turk. J. Zool, 27(3): 171–176.
• Coşkun Y, Alaettin K, 2013. Iğdır Yöresinde Yaşayan Kör farelerin (Nannospalax) (Rodentia: Spalacidae) Karyolojik Özellikleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilim. Enstitüsü Derg, 3(2): 119–121.
• Coşkun Y, Kaya A, Yürümez G, 2009. Chromosomal forms of the Mole Rat, Nannospalax nehringi (Satunin, 1898), from the Van Lake Basin in Eastern Turkey: (Mammalia: Rodentia). Zool. Middle East, 48(1): 17–24.
• Dalğa S, Aslan K, Kırbaş G, 2017. Hemşin Koyunu Mandibula’sı Üzerinde Morfometrik Bir Çalışma. Atatürk Üniversitesi Vet. Bil. Derg, 12(1): 22-27.
• Demirsoy A, 1992. Yasamın Temel Kuralları-Rodentia. Ankara: Meteksan Anonim Sirketi.
• Ellerman JR, 1948. Key to the Rodents of South‐West Asia in the British Museum Collection, in: Proceedings of the Zoological Society of London. Wiley Online Library, pp. 765–816.
• Ellerman JR, Morrison-Scott TCS, 1951. Checklist of Palaearctic and Indian mammals, 1758-1946. Printed by order of the Trustees of the British Museum.
• Enomoto A, Watahiki J, Yamaguchi T, Irie T, Tachikawa T, Maki K, 2009. Effects of mastication on mandibular growth evaluated by microcomputed tomography. Eur. J. Orthod., 32(1): 66–70.
• Fujita T, Ohtani J, Shigekawa M, Kawata T, Kaku M, Kohno S, Tsutsui K, Tenjo K, Motokawa M, Tohma Y, 2004. Effects of sex hormone disturbances on craniofacial growth in newborn mice. J. Dent. Res, 83(3): 250–254.
• Gromov IM, Baranova GI, Baryshnikov GF, 1981. Catalog of the mammals of USSR.
• Gürbüz İ, Demiraslan Y, Gülbaz F, Aslan K, 2016. Malakan Atı mandibulasının cinsiyete göre morfometrik özellikleri. Eurasian J Vet Sci, 32(3): 136–140.
• Harrison DL, Bates PJJ 1991. The Mammals of Arabia. England: Har. Zool. Museum Pub. UK.
• International Committee on Veterinary Gross Anatomical Nomenclature (ICVGAN) 2017. General Assembly of the World Association of Veterinary Anatomists. Nomina Anatomica Veterinaria. 6th edition. Gent.
• İnce NG, Pazvant G, 2010. Morphometry of the mandible in rats (Wistar Albino). Vet. Fakültesi Derg. Istanbul, 36(1): 51–56.
• Kara ME, 2002. Ratlarda gelişme döneminde sigara inhalasyonunun iskelet sistemi üzerine etkisinin morfometrik yöntemlerle belirlenmesi. Istanb. Üniversitesi Sağlık Bilim. Enstitüsü Anat. Anabilim Dalı Doktora Tezi, İstanbul.
• Ketani MA, Sağsöz H, 2009. Sıçanlarda mandibular kondilin histolojik yapısı üzerine cinsiyetin etkilerinin histomorfometrik olarak incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Vet. Bilim. Derg, 1(4): 31–38.
• Ketani Ş, Kilinç M, Erdoğan S, Kaya A, Coşkun Y, 2017. A Macro‐Anatomical Investigation of the Some Skull Bones of Nehring’s Blind Mole Rats (Spalacidae: Nannospalax nehringi). Anat. Histol. Embryol, 46(3): 232–239.
• Matthey R, 1959. Formules chromosomiques de Muridae et de Spalacidae. La question du polymorphisme chromosomique chez les Mammifères. Rev Suisse Zool, 66(5): 175–209.
• Onar V, Kahvecioğlu O, Mutuş R, Alpak H, 1999. Alman kurt köpeklerinde mandibula’nın morfometrik analizi. Turk. J. Vet. Anim. Sci, 23(2): 329–334.
• Ozkan ZE, 2007. Macro-anatomical investigations on the skeletons of mole-rat (Spalax leucodon Nordmann) III. Skeleton axiale. Vet. Arh, 77(3): 281.
• Rohlf FJ, Marcus LF, 1993. A revolution morphometrics. Trends Ecol. Evol, 8(4): 129–132.
• Satunin K, 1898. Spalax nehringi nov. spec. Zool Anz, 21(558): 314–315.
• Topachevskii V, 1969. The Fauna of the USSR: Mammals, Mole Rats, Spalacidae, 3rd ed. Leningrad.
• Weichert CK, 1970. Rodentia. Anatomy of the Chordates. London: McGraw-Hill.
• Wilson DE, Reeder DM, 2005. Mammal species of the world: a taxonomic and geographic reference. JHU Press.
• Yalçın H, Arslan A, 2009. Ağaç ve yer sincaplarının (Rodentia: Sciuridae) kafa kemikleri üzerinde karşılaştırmalı morfolojik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Vet. Bilim. Derg, 4(2): 87–95.
• Yalçın H, Kayış SA, Arslan A, 2007. Ağaç, yer sincabı ve ratın mandibula’sı üzerinde karşılaştırmalı makro-anatomik, mekanik ve geometrik morfometrik çalışma. Vet. Bilim. Derg, 23(1): 83–95.