Arpa (Hordeum vulgare L.)’da Hesse Sineği [(Mayetiola destructor (Say) (Diptera: Cecidomyiidae)]’ne Karşı Tohum İlaçlarının Verim, Morfolojik ve Bazı Agronomik Özelliklerine Etkileri

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: özel sayı, 3465 - 3475, 30.12.2021

Ayda Konuksal Mustafa Güllü Celalettin Gözüaçık Hakan Hekimhan Reşat Değirmenci Cem Karaca

https://doi.org/10.21597/jist.1030698

Öz

Hesse sineği, Mayetiola destructor (Say) (Diptera: Cecidomyiidae) Kuzey Kıbrıs’ta arpa bitkisinin önemli zararlılarından
biridir. Çalışmada, M. destructor’a karşı bazı sistemik tohum ilaçlarının (İmidacloprid 600 g L-1 (IM), Clothianidin 600 g L-1 (CL) ve
Thiamethoxam 350 g L-1 (TH)) 3 farklı dozu uygulanmıştır. Denemeler, 3 tekerrürlü olarak tesadüf bloklarında şerit parseller deneme
deseninde Athenais çeşidi kullanılarak 2 farklı lokasyonda (Türkmenköy+Paşaköy ve Güzelyurt) 3 üretim sezonu (2013-2016) boyunca
yürütülmüştür. Arpa bitkisinin çıkışından ve 10 cm boya gelmesinden sonra haftada bir defa olmak üzere her parselden tesadüfi olarak
alınan 25 bitkide larva sayımları yapılmıştır. Elde edilen veriler Jmp 13 istatistik paket programında analiz edilmiş ve değerler ilaçsız
kontrol parselleriyle karşılaştırılmıştır. Çalışmaların sonucunda, kontrol parsellerinde ortalama 3.6 birey bitki-1 bulunurken, uygulanan en
yüksek dozla bu değer 0.8 birey bitki-1 bulunmuştur. Her 3 yılın ortalamaları dikkate alındığında kardeş sayısı en yüksek CL
uygulamasından Güzelyurt’ta (3.25 kardeş bitki-1) elde edilmiştir. Hektolitre ağırlığı, Güzelyurt’ta 60.96 kg iken, Paşaköy’de 48.82 kg
olarak gerçekleşmiştir. İlaç uygulamalarında hektolitre; CL’da 55.51 kg, IM’da 54.49 kg, TH’de 54.66 kg olmuştur. Dozlar arasında ise,
en yüksek hektolitre ağırlığı 2. ve 3. dozlarda bulunmuştur. En yüksek bin tane ağırlığı Paşaköy lokasyonunda her iki bitki koruma
ürünün en yüksek dozlarından elde edilmiştir. Hesse sineği için ekim öncesi tohuma ilaç uygulamalarında en yüksek verim, kontrole
(117.4 kg da-1) göre tüm uygulanan ilaçların en yüksek uygulandığı dozlarından elde edilmiştir. Ancak, TH 44.7 kg da-1 (162.1 kg da-1),
IM 38.5 kg da-1 (155.9 kg da-1) ve CL 47.2 kg da-1 (164.6 kg da-1) verim farkı oluşmuştur. Tohum ilaçlamasının yapıldığı parseller ile
ilaçlama yapılmayan parseller karşılaştırıldığında dekara % 37.1 oranında (43.5 kg da-1) verim artışı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Arpa, Hesse sineği, Mayetiola destructor, tohum ilaçlaması

Destekleyen Kurum

KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı- TAGEM

Teşekkür

TC Lefkoşa Büyük Elçiliği Yardım Heyetine destekleri için teşekkür ederiz.

Effects on Yield, Morphological and Some Agronomic Characteristics of Seed Treatment Against Hessian Fly [(Mayetiola destructor (Diptera: Cecidomyiidae)] on Barley (Hordeum vulgare L.)

Öz

The Hessian fly, Mayetiola destructor (Say) (Diptera: Cecidomyiidae) is one of the important pests of barley plant in
Northern Cyprus. In the study, 3 different doses of some systemic insecticide seed (Imidacloprid 600 g L-1 (IM), Clothianidin 600 g L-1
(CL) and Thiamethoxam 350 g L-1 (TH)) were applied against M. destructor. Experiments were carried out in 3 replications, in strip
plots trial design in randomized blocks, using Athenais variety, in 2 locations (Türkmenköy+Paşaköy and Güzelyurt) for 3 seasons
(2013-2016). After the emergence of the barley plant and its 10 cm height, larvae counts were made once a week in 25 randomly taken
plants from each plot. The obtained data were analyzed by using the Jmp 13 statistical package program. Obtained values were
compared with chemical-free control plots. As a result of the studies, while the average value of 3.6 individual plant-1 was found in the
control plots, this value was found to be 0.8 individual plant-1 with the highest dose applied. Considering the averages of each 3 years,
the highest number of siblings was obtained in Güzelyurt (3.25 siblings plant-1) from the CL application. While the test weight was
60.96 kg in Güzelyurt, it was 48.82 kg in Paşaköy. Test weights were 55.51 kg in CL, 54.49 kg in IM and 54.66 kg in TH in chemical
aplicated plots. The highest test weight occurred in doses 2 and 3. The highest thousand kernel weight was obtained from the highest
doses of both plant protection products in Paşaköy location. For Hesse fly, the highest yield of pesticide application to seed before
planting was obtained from the highest doses of all applied pesticides compared to the control (117.4 kg da-1). However, there was a
yield differences in TH 44.7 kg da-1 (162.1 kg da-1), IM 38.5 kg da-1 (155.9 kg da-1) and CL 47.2 kg da-1 (164.6 kg da-1). When the
parcels where seed spraying was applied and the parcels that were not sprayed were compared, it was determined that a yield increase of
37.1% (43.5 kg da-1) per decare.

Anahtar Kelimeler

Barley, Hessian fly, Mayetiola destructor, seed spraying

Kaynakça

• Abbott WS, 1925. A Method of Computing the Effectiveness of An Insecticide. Journal of Economic Entomology, 18: 265-267.
• Amri A, Bouhssini ME, Jlibene M, Cox T, Hatchett JH, 1992. Evaluation of Aegilops and Triticum Species for Resistance to the Moroccan Hessian fly (Diptera Cecidomyiidae). Al Awamia, 77:109-118.
• Anonim, 2018. Tarımsal Yapı ve Üretim. KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı İstatistik Şubesi, s.167 Lefkoşa- KKTC.
• Anonim.2021. https://www.tarimorman.gov.tr/TAGEM/Belgeler/yayin/Hububat%20Zararl%C4%B1lar%C4%B1%20 Standart %20%C4%B0la%C3%A7%20Deneme%20Metotlar%C4%B1.pdf (Erişim tarihi: 01.11.2021).
• Buntin GD, 1999. Hessian Fly (Diptera: Cecidomyiidae) Injury and Loss of Winter Wheat Grain Yield and Quality. Journal of Economic Entomology, 92 (5):1190-1197.
• Chapin JW, Grant JF, Sullivan MJ, 1989. Hessian fly (Diptera: Cecidonmyiidae) İnfestation of Wheat in South Carolina. Journal of Agricultural Entomology, 6:137-146.
• Güllü M, Gözüaçık C, Hekimhan H, Fidan H, Konuksal A, Değirmenci R, Akerzurumlu E, 2014. Kuzey Kıbrıs Tahıl Alanlarında Bulunan Bazı Zararlı Böcek Türleri, Yayılışları ve Zarar Durumları Üzerinde Araştırmalar. Türkiye V. Bitki Koruma Kongresi Bildiri Özetleri, 3-5 Şubat 2014, Antalya.
• Hekimhan H, Gözüaçık C, Güllü M, Konuksal A, Değirmenci R, Karaca C, 2018. KKTC Koşullarında Hastalık ve Zararlılara Karşı Tohuma Fungusit ve İnsektisit Karma İlaç Uygulamasının Athenais Arpa Çeşidinde Verim ve Bazı Verim Öğeleri Üzerine Etkisi. 1. Uluslararası Iğdır Multi Disipliner Çalışmalar Kongresi, 6-7 Kasım 2018, Iğdır.
• Konuksal A, Gözüaçık C, Güllü M, Hekimhan H, Akerzurumlu E, Karaca C, 2016. The Solution Offers of Entomological Problems of Cereals in Turkish Republic of Northern Cyprus. VII. International Scientific Agriculture Symposium, 6-9 October 2016, Jahorina-Bosnia And Herzegovina
• Lafever HN, Sosa, O, Gallun RL, Foster JE, Kuhn RC, 1980. Survery Monitors Hessian Fly Populations on Ohio wheat. Ohio Reporter, 65:51-53.
• Lhaloui S, Buschman L, El Bouhssini M, Starks K, Keith D, El Houssaini K, 1992a. Control of Mayetiola Species (Diptera: Cecidomyiidae) with Carbofuran in Bread Wheat, Durum Wheat, and Barley, with Yield Loss Assessment and its Economic Analysis. Al Awamia, 77: 55–73.
• Lhaloui S, Buschman L, Bouhssini ME, Amri A, Hatchett J, Keith D, Starks K, Houssaini KE, 1992b. Infestations of Mayetiola spp. (Diptera: Cecidomyiidae) in Bread, Wheat, Durum Wheat and Barley: Results of Five Annual Surveys in the Major Cereal Growing Regions of Morocco. Al Awamia, 77: 21-54.
• Lhaloui S, 1995. Biology, Host Preference, Host Suitability, and Plant Resistance Studies of the Barley Stem Gall Midge and the Hessian Fly (Diptera: Cecidomyiidae) in Morocco. Kansas State University, Ph D. Thesis (Printed).
• Nelson LR, Wendel LM, 1977. Hessian Fly Control in Wheat by Suppression of Fall Generations with Carbofuran. Agronomy Journal, 70 (1): 139-141.
• Smiley RW, Gourlie JA, Whittaker RG, Easley SA, Kidwell KK, 2004. Economic impact of Hessian fly (Diptera: Cecidomyiidae) on spring wheat in Oregon and additive yield losses with Fusarium crown rot and lesion nematode. Journal of Economic Entomology, 97(2):397-408.
• Wendell L, Morrill L, Nelson R, 1976. Hessian Fly Control with Carbofuran. Journal of Economic Entomology, 69(1): 123–124.
• Painter RH, 1951. Insect Resistance in Crop Plants. 520 pp., New York,
• Walker PT, 1971. Insecticidal Control of Hessian Fly (Mayetiola destructor Say: Diptera, Cecidomyiidae) on Wheat and Barley in Cyprus. Pesticide Science, 2:267-275.
• Wellso S, Hoxie R, Olien C, 1987. Hessian Fly, Mayetiola destructor (Say) (Diptera: Cecidomyiidae), Induced Changes in Winoka Wheat. Series entomologica, 1(41): 423.