Matematik ile Sanatın İlişkilendirilmesi: Mandala Desenlerinin Simetri Öğretiminde Kullanımı

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 58 - 77, 20.07.2017

Merve Atasay Abdulkadir Erdoğan

Öz

Matematik
ve sanatın ilişkilendirilmesi bağlamında, bu çalışmada mandala desenlerinin 7.
sınıfta simetri konularının öğretiminde nasıl kullanılabileceği
araştırılmıştır. Tamamı mandala desenlerinin incelenmesi üzerine kurulu,
yansıma ve öteleme simetrisi konularına yönelik 6 saatlik bir ders planı
hazırlanmıştır. Hazırlanan ders planı, Eskişehir merkezinde yer alan bir
ortaokulda 7.sınıfa devam eden 20 öğrenciye uygulanmıştır. Uygulama haftalık
iki ders saati şeklinde üç haftada tamamlanmıştır. Çalışmanın verileri uygulama
boyunca araştırmacı tarafından tutulan gözlem notları, öğrenci etkinlik
kağıtları, öğrencilerin ilgili konuları ne derece öğrendiklerine yönelik
hazırlanan konu kavrama testi ve uygulama sonunda öğrencilerin genel
izlenimlerini öğrenmek ve matematikle sanatı ilişkilendirip
ilişkilendiremediklerini öğrenmek için hazırlanan bir mini anket aracılığıyla
toplanmıştır. Toplanan veriler betimsel yöntemle analiz edilmiştir. Çalışmanın
bulguları mandala desenlerinin kullanımının öğrencilerin yansıma ve dönme
simetrilerini öğrenmelerinde ve matematikle sanatı ilişkilendirmelerinde etkili
olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Matematik, Sanat, Mandala, Simetri, 7. sınıf

Linking Mathematics with Art: Using Mandala Patterns for the Teaching of Symmetry

Öz

In
order to link mathematics with art, this study focuses on the use of mandala
patterns for teaching symmetry subjects at 7th grade. A lesson plan for six
hours based on the use of mandala patterns was prepared for reflection and
rotation symmetry subjects. The lesson plan was carried out with 20 seventh
grade students who were in a middle school in Eskişehir centre. The courses were
completed, two hours a week, by three weeks. The data of the study was
collected through observation notes taken by a researcher during the courses,
students’ worksheets, a symmetry test in order to know to what extent students
learnt symmetry subjects and a mini-survey in order to determine whether or not
students could link mathematics with art. The data was analysed with a
descriptive method. Findings of the study indicated that using mandala patterns
could be an effective way to teach reflection and rotation symmetry subjects
and to link mathematics with art.

Anahtar Kelimeler

Mathematics, Art, Mandala, Seventh Grade, Symmetry

Kaynakça

• Aksoy, Y. ve Bayazıt, İ. (2014). Simetri kavramının öğrenim ve öğretiminde karşılaşılan zorlukların analitik bir yaklaşımla incelenmesi. E. Bingölbali ve M. F. Özmantar (Ed.). İlköğretimde Karşılaşılan Matematiksel Zorluklar ve Çözüm Önerileri. Ankara: Pegem Akademi.
• Bağcı, O. (2015). Ortaokul matematik 7 ders kitabı. Ankara: Tutku Yayıncılık.
• Bakım, S. (2014). Fibonacci Dizisi ve Altın Oran'ın Müzikte Kullanımının İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Bergil, M. S. (2009). Doğada, bilimde ve sanatta altın oran. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Bora, U. (2002). Bilim ve sanatın kesiştiği nokta: Matematik ve müzik ilişkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 53-68.
• Bulut, S., Boz, B. ve Yavuz, F. D. (2016). 7. Sınıf matematik ders kitaplarında dönüşüm geometrisi işlenişinin öğretim programları açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 15(4), 1164-1190. doi: http://dx.doi.org/10.17051/io.2016.86316
• Çakmak, M. S. (2011). Evrenin geometrik şifresi: altın oran, kaos, fraktal, simetri. İstanbul: Grifin.
• Dahlke, R. (1998). Sıradışı bir yolculuk dünya’nın mandalaları (Çev. E. Alnıaçık). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Erdoğan, A., Eşmen, E. ve Fındık, S. (2015). Ortaokul matematik ders kitaplarında matematik tarihinin yeri: Ekolojik bir analiz. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 42, 239-259. doi: 10.15285/ebd.67242
• Hickman, R. & Huckstep, P. (2003). Art and mathematics in education. Journal of Aesthetic Education 37(1), 1-12. Doi: 10.1353/jae.2003.0001
• Jung, C. G. (1972). Mandala Symbolism (trans. R.F.C. Hull). New Jersey: Princeton University Press
• Jung, C. G. (2006). Jung’dan seçme yazılar (Derleyen: Anthony Storr, Çeviren: L. Özşar). Ankara: Dost Kitabevi.
• Kaplan, A. ve Öztürk, M. (2014). 2-8. sınıf öğrencilerinin simetri kavramını anlamaya yönelik düşünme yaklaşımlarının incelenmesi. Elementary Education Online 13(4), 1502-1515. doi: 10.17051/io.2014.96600
• Karadeniz, M. H., Baran, T., Bozkuş, F. ve Gündüz, N. (2015). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının yansıma simetrisi ile ilgili yaşadıkları zorluklar. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education 6(1), 117-138. doi: 10.16949/turcomat.71538
• King, J. P. (2010). Matematik sanatı (19.baskı). Ankara: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları.
• Koç, S. (1995). Marthart: Matematiksel sanat. Bilim ve Teknik, 330, 44-47.
• Köse, N. Y. (2012). İlköğretim öğrencilerinin doğruya göre simetri bilgileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi 42, 274-286.
• Köse, N. Y. ve Özdaş, A. (2009). İköğretim 5. sınıf öğrencileri geometrik şekillerdeki simetri doğrularını cabri geometri yazılımı yardımıyla nasıl belirliyorlar?. Elementary Education Online 8(1), 159-175.
• Marino, R. (2008). Geometry in art and design (Doctoral dissertation). Available from ProQuest database. (UMI No. 3327062)
• MEB. (2009). İlköğretim matematik dersi 6-8.sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: MEB.
• MEB. (2013). Ortaokul matematik dersi öğretim programı. Ankara: MEB.
• MEB. (2015). İlkokul matematik dersi öğretim programı. Ankara: MEB.
• Onat, E. (2010). Mimarlık, form ve geometri. Ankara. Efil Yayınevi
• Polat, S. (2013). Origami ile matematik öğretimi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 15-27.
• Sezer, R. (Ed.). (2013). İlköğretim matematik 7 ders kitabı (2.baskı). Ankara: MEB.
• Snowden, R. (2012). Jung kilit fikirler. (Çev. K. Atakay). İstanbul: Optimist Yayınları.
• Stewart, I. (2007). Why beauty is truth a history of symmetry. New York: Basic Books.
• Wichmann, B. (2008). Symmetry in Islamic geometric art. Symmetry: Culture and Science, 19(2-3), 95-112.