Farklı Öğrenim Kademelerindeki Öğrencilerin Ses Konusundaki Kavramsal Gelişimlerinin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 17, 01.03.2018

Hakan Şevki Ayvacı , Hasan Bakırcı

Öz

Bu
çalışmanın amacı; farklı öğrenim kademelerde öğrenim gören öğrencilerin ses
konusundaki kavramsal gelişimlerini incelemektir. Çalışmada, gelişimsel
araştırma yönteminin bir alt dalı olan enlemesine gelişimsel araştırma tekniği
kullanılmıştır. Çalışma, her öğrenim kademesinde 40 öğrenci olmak üzere toplam
160 öğrenci ile yürütülmüştür. Örnekleme dahil edilen lisans programı ise Fen
Bilimleri Öğretmenliği programıdır. Çalışmada, dokuz adet açık uçlu sorudan
oluşan bir anket kullanılarak veriler toplanmıştır. Anketten elde edilen
veriler, betimsel ve içerik analize tabi tutul-muştur. Çalışma sonucunda,
öğretim kademelerine göre öğrencilerin ses kavramıyla ilgili zihinsel
gelişimlerinin farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Ancak ilkokul ile
ortaokul ve lise ile üniversite öğrencilerinin arasında ses kavramı ile ilgili
zihinsel gelişimleri birbirine daha yakın olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca
yedinci sınıf öğrencilerinin ses kavramına ait zihinsel gelişimlerinin yeterli
olmadığı ve alternatif kavramlara sahip oldukları tespit edilmiştir. Bu
sonuçtan hareketle yedinci sınıf öğretim programına ses kavramı ile ilgili
kazanımların eklenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

ses, kavramsal gelişim

Kaynakça

• Atasoy, Ş. Tekbıyık, A. ve Gülay, A. (2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin ses kavramını anlamaları üzerine kavram karikatürlerinin etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 10(1), 176-196.
• Aydın, S. ve Çakıroğlu, J. (2010). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri: Ankara örneği, ilköğretim Online, 9(1), 301-315.
• Bakırcı, H., Subay, S., Midyatlı, F. ve Ünsal, N. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bazı fen kavramlarıyla ilgili düşüncelerinin sınıf seviyesine göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(1), 31-48.
• Bayram, H., Sökmen, N. ve Gürdal, A. (1999). Öğrencilerin temel fen kavramlarını anlama düzeylerinin öğretim kademesi ile değişimi ve öğrencilerin mantıksal düşünme yetenekleri arasındaki ilişki. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri, Sayı: 11, Sayfa: 39-48.
• Beaty, W. J. (2000). Children’s misconceptions about science a list compiled by the operation physics project [on line: http://www.amasci.com/miscon/opphys.html]. 01.09.2016 tarihinden edinilmiştir.
• Bolat, M. ve Sözen, M. (Haziran, 2012). İlköğretim öğrencilerinin sesin hızı ile ilgili sahip oldukları kavram yanılgılarının ve bilgi düzeylerinin belirlenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitim Kongresi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Bolat, M. ve Sözen, M. (2014). 11–18 Yaş öğrencilerin ses hızı ile ilgili sahip oldukları kavram yanılgılarının belirlenmesi. On dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 505-523.
• Çalık, M, Okur, M. & Taylor, N. (2011). A comparison of different conceptual change pedagogies employed within the topic of sound propagation. Journal of Science Education and Technology, 20, 729–742.
• Çepni, S. (2011). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş, Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çepni, S., Ayas, A. P., Akdeniz, A. R., Özmen, H., Yiğit, N., ve Ayvacı, H. Ş. (2012). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi. S. Çepni (Ed.). Trabzon.
• Çırakoğlu, M. ve Saracaloğlu, A. S. (2009). İlköğretimin birinci kademesinde çoklu zekâ kuramı uygulamalarının erişiye etkisi. Türk Eğitim Bilimler Dergisi, 7(2), 425-449. Demirci, N. ve Efe, S. (2007). İlköğretim öğrencilerinin ses konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 1 (1), 23-56.
• Demirel, Ö. (2000). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Demirel, Ö. (2011). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme (On beşinci Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Eshach, H. & Schwartz, J. L. (2006). Sound stuff? Naive materialism in middle-school students’ conceptions of sound. International Journal of Science Education, 28, 733–764.
• Eshach, H. (2014). Development of a student-centered instrument to assess middle school students’ conceptual understanding of sound. Physical Review Special Topic- Physics Education Research, 10, 0101102.
• Eyidoğan, F. ve Güneysu, S. (Ekim, 2002). İlköğretim 8. sınıf fen bilgisi kitaplarındaki kavram yanılgılarının incelenmesi. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Gölgeli, I. M. ve Saraçoğlu, S. (2011). Fen ve teknoloji dersi ışık ve ses ünitesinin öğretiminde kavram karikatürlerinin kullanımının öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(2), 113-124.
• Hand, B., Treagust, D. F. & Vance, K. (1997). Student perceptions of the social constructivist classroom. Science Education, 81(5), 561-575.
• Holt, B. G. (1991). Science with young children. Washington: National Association for The Education of Young Children.
• Hürcan, N. ve Önder, İ. (Haziran, 2012). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersinde öğrendikleri fen kavramlarını günlük yaşamla ilişkilendirme durumlarının belirlenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Niğde, Türkiye.
• Hrepic, Z. (1998). Students’ conceptions in understanding of sound. Bachelor’s thesis, University of Split, Croatia.
• Hrepic, Z., Zollman, A. & Rebello, S. (2010). Identifying students’ mental models of sound propagation: The role of conceptual blending in understanding conceptual change. Physical Review Special Topic-Physics Education Research. 6, 020114.
• Hrepic. Z. (2004). Development of real time assessment of students’ mental models of sound propagation. Croatia: University of Split.
• Karamustafaoğlu, S., Bacanak, A., Değirmenci, S. ve Karamustafaoğlu, O. (2010). Ses kavramına yönelik bir çoklu zekâ etkinliği. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 125-139.
• Kılıç, G. B., Haymana, F. ve Bozyılmaz, B. (2010). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programının bilim okuryazarlığı ve bilimsel süreç becerileri açısından analizi. Eğitim ve Bilim, 33(150), 52-63.
• Kikas, E. (2004). Teachers’ conceptions and misconceptions concerning three natural phenomena. Journal of Research in Science Teaching, 41 (5), 432–448.
• Kurnaz, M. A. ve Yüzbaşıoğlu, M. K. (Eylül, 2014). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin ses konusuyla ilgili zihinsel modellerinin incelenmesi. 11. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Küçükahmet, L. (2001). Konu alanı ders kitabı inceleme klavuzu. Fen Bilgisi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Küçüközer, A. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ses konusundaki kavram yanılgılarının incelenmesi. İlköğretim Online, 8(2), 313-321.
• Laçin-Şimşek, C. ve Tezcan, R. (2008). Çocukların fen kavramlarıyla ilgili düşüncelerinin gelişimini etkileyen faktörler. İlköğretim Online, 7(3), 569-577. Linder, C. J. (1992). Understanding sound: So what is the problem? Physics Education, 27(5), 258-264.
• Maurines, L. (1992). Spontaneous reasoning on the propagation of visible mechanical signals. International Journal of Science Education, 14, 279-293.
• Maurines, L. (1993). Spontaneous reasoning on the propagation of sound. In J. Novak (Ed.), Proceedings of the Third International Seminar on Misconceptions and Educational Strategies in Science and Mathematics. Ithaca, NY: Cornell University (distributed electronically).
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2013). İlköğretim kurumları fen bilimler dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Basım Evi.
• Öztürk, N ve Atalay, N. (2012). Analyzing pre-service teachers’ misconceptions about sound. İnönü University Journal of Faculty of Education, 13(1), 43-58. Perkins, D. N. (1998). ‘‘The Many Faces of Constructivism’’, Educational Leadership, November 199:6-11.
• Pittman, K. M. (1999). Student-generated analogies: another way of knowing? Journal of Research in Science Teaching, 36(1), 1–22. Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlilikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40-45.
• Senemoğlu, N. (2005). Gelişim, öğrenme ve öğretim. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Sezgin, M. E. (2009). Çok ortamlı öğrenmede bilişsel kuram ilkelerine göre hazırlanan öğretim yazılımının bilişsel yüke, öğrenme düzeylerine ve kalıcılığa etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Taber, K. S. (2001). When the analogy breaks down: Modelling the atom on the solar system. Physics Education, 36(3), 222–226.
• Taşer, M. F. (2012). Fizikte özel konular. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Taşdemir, A., ve Demirbaş, M. (2010). İlköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersinde gördükleri konulardaki kavramları günlük yaşamla ilişkilendirebilme düzeyleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 124-148.
• Wittmann, M. C. (2002). The object coordination class applied to wave pulses: Analyzing student reasoning in wave physics. International Journal of Science Education, 24 (1), 97-118.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zeybek, Y. (2007). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının kuvvet, hareket ve ses konularında sahip oldukları kavram yanılgılarının tespiti üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yılmaz, M. M. (2015). Sekizinci sınıf öğrencilerinin ses konusundaki kavramlarla ilgili alternatif fikirlerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkkesir.
• Yurd, M., Olğun, Ö. S. (2008). Probleme dayalı öğrenme bil-iste-öğren stratejisinin kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 35, 386-396.
• Yüzbaşıoğlu, M. K. (2015). Ses konusuyla ilgili öğrencilerin zihinsel modellerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisan tezi, Kastomonu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu