TÜRKİYE’DE YOKSULLUKLA MÜCADELE VE SOSYAL TRANSFER HARCAMALARI

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 1, 77 - 100, 30.01.2017

Neslihan Kızıler

https://doi.org/10.15637/jlecon.188

Öz

Günümüz kapitalist toplumlarında gelir eşitsizliğinin ve yoksulluğun artması, gelişmiş ve
gelişmekte olan ülkelerde kamuoyunun dikkatinin bu konuya yönelmesine neden olmakta ve devletlerin
yoksullukla mücadele programları kapsamında sosyal transfer harcamalarına önem vermesine yol
açmaktadır. Ülkemizde son yıllarda yoksullukla mücadelede uygulanan sosyal politikalar kapsamında
sosyal transfer harcamalarına önem verilmesi gelir dağılımı adaletsizliği ve yoksulluk oranlarının az
da olsa azalmasında etkili olmuştur. Yoksullukla mücadelede bu tür bir sosyal transfer harcamaları
politikası ile yoksul kesimlerin tüketim bütçesine katkı sağlamanın ötesine geçerek, mesleki beceri
kazandırma ve kişisel yeteneklerin geliştirilmesi gibi uygulamalara ağırlık vererek onların yaşam
düzeylerinin yoksulluk sınırının üzerine çıkarılması gibi politikaları da benimsemek gerekir

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Sosyal politikalar, Sosyal transfer harcamalar

POVERTY REDUCTION AND SOCIAL TRANSFER EXPENDITURES IN TURKEY

Öz

Increasing income inequality and poverty in today’s capitalist societies draws the attention of
public opinion in developed and developing countries on this subject and also causes the governments
to pay attention to social transfer expenditures within the scope of programs to fight against the
poverty. In recent years, paying attention to social transfer expenditures within the scope of policies
being followed in fighting against the poverty in our country has played an important role in
decreasing the income inequality and poverty, even slightly. Through such a social transfer
expenditure policy for fighting against the poverty, the policies such as moving the poor segments’ life
standards beyond the poverty limit by providing them with occupational skills trainings and improving
their personal skills by going beyond the contribution to their consumption budget should be followed.

Anahtar Kelimeler

Poverty, Social Policies, Social Transfer Expenditures

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2014), 2014 Yılı Faaliyet Raporu, http://sgb.aile.gov.tr/data/5434f307369dc31d48e42dc5/2014_idare_faaliyet_raporu.pdf, (Erişim Tarihi: 05.10.2016).
• Akça, H. (2015), ‘Beşeri Sermaye Harcamaları: Türkiye’de Yaşanan Gelişmeler ve Sonuçlar Üzerine Bir İnceleme’, Internatıonal Conference On Eurasıan Economıes http://www.avekon.org/papers/1266.pdf (Erişim Tarihi: 01.01.2017).
• Aktan, C.C. ve Vural, İ.Y. (2002), “Yoksulluk: Terminoloji, Temel Kavramlar ve Ölçüm Yöntemleri”, Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Coşkun Can (ed), Hak-İş Konfederasyonu Yayınları, Ankara, http://www.canaktan.org/ekonomi/yoksulluk/birinci-bol/aktan-vural-yoksulluk.pdf (Erişim Tarihi: 13.11.2016).
• Alkire S. ve Santos M.E. (2011), ‘The Multidimensional Poverty Index (MPI)’, Traınıng Materıal For Producıng Natıonal Human Development Reports, October, http://www.ophi.org.uk/wp-content/uploads/MPI_TrainingMaterial_23Nov2011.pdf (Erişim Tarihi: 30.12.2016).
• Altay, A. (2005), “Yoksulluk Sadece Devletin Sorunu mu? Kamu Harcamaları Açısından Bir Değerlendirme”, Sosyo-Ekonomi Dergisi, Temmuz-Aralık 2.
• Andersen, G.E. (2013), “Toplumsal Riskler ve Refah Devletleri” (Der. Buğra, A. ve Keyder Ç.), Sosyal Politika Yazıları, İletişim Yayınları, 6.Baskı, İstanbul, 33-53.
• Arpacıoğlu, Ö. ve Yıldırım, M. (2011), “Dünya’da ve Türkiye’de Yoksulluğun Analizi”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(2), 60-76.
• Aydın, M. ve Türgay, T. (2011), “Yoksullukla Mücadelede Vergi Politikası”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(1), 249-274.
• Boz, Ç. (2012), “Adam Smıth ve Amartya Sen”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 14/3, 71-96.
• Buğra, A. (2013), Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika, İletişim Yayınları, 6.Baskı, İstanbul.
• Buğra, A. ve Sınmazdenir, N.T. (2012), ‘Yoksullukla Mücadelede İnsani ve Etkin Bir Yöntem: Nakit Gelir Desteği’ (Der.
• Buğra A.- Keyder Ç.), Bir Temel Hak Olarak Vatandaşlık Gelirine Doğru, İletişim Yayınları, 2.Baskı, İstanbul.
• Çalışkan, Ş. (2010), ‘Türkiye’de Gelir Eşitsizliği ve Yoksulluk’, Sosyal Siyaset Konferansları, 2(59), 89-132.
• Devlet Planlama Teşkilatı (2001), Gelir Dağılımının İyileştirilmesi ve Yoksullukla Mücadele Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara. www3.kalkinma.gov.tr/DocObjects/Download/3089/oik610.pdf (Erişim Tarihi: 04.11.2016)
• Devlet Planlama Teşkilatı (2007), Gelir Dağılımı ve Yoksullukla Mücadele Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Dokuzuncu Kalkınma Planı, Ankara. http://sgb.aile.gov.tr/data/5434f337369dc31d48e42dc8/gelirdagilimi_yoksulluklamuca dele_rapor_2007.pdf (Erişim Tarihi: 27.12.2016).
• Doğan, E. (2014), Türkiye’de Yoksulluğun Ölçülmesi, Kalkınma Bakanlığı Uzmanlık Tezi, Yayın No:2880. Doğan, M. ve Tatlı, H. (2014), “İnsani Gelişme ve İnsani Yoksulluk Bağlamında Türkiye’nin
• Dünyadaki Yeri”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 28(1), 99-124.
• Erdoğdu, S. ve Kutlu, D. (2014), “Dünya’da ve Türkiye’de Çalışan Yoksulluğu: İşgücü Piyasası ve Sosyal Koruma Politikaları Bağlamında Bir Değerlendirme”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2.
• Eser K. ve Gökmen Ç.E. (2009), “Beşeri Sermayenin Ekonomik Gelişme Üzerindeki Etkileri: Dünya Deneyimi ve Türkiye Üzerine Gözlemler”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(1).
• Gündoğan, N. (2008), “Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadele”, Ankara Sanayi Odası Dergisi, (Ocak-Şubat), 42-56, http://www.aso.org.tr/kurumsal/media/kaynak/TUR/asomedya/ocak- şubat2008/Dosya.pdf (Erişim Tarihi:02.01.2017)
• Güneş, S. (2010), Sosyal Yardım Algısı ve Yoksulluk Kültürü, Başbakanlık ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Gürsel, S., Levent, H., Selim, R. ve Sarıca, Ö. (2000), ‘Türkiye’de Bireysel Gelir Dağılımı ve Yoksulluk Avrupa Birliği ile Karşılaştırma’, TUSİAD, Aralık. II. Ulusal Sosyal Politika Kongresi (24-26 Kasım 2006), www.sosyalkoruma.net
• İncedal, S. (2013), Türkiye’de Yoksulluğun Boyutları: Mücadele Politikaları ve Müdahale Araçları, Aile ve Sosyal Politikalar Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Kaya, E. (2009), Yoksullukla Mücadelede Avrupa’nın ve Türkiye’nin Sosyal Yardım Modeli, Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü Sosyal Yardım Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Kayalıdere, G. ve Şahin, H. (2014), “Sosyal Devlet Çerçevesinde Türkiye’de Sosyal Koruma Harcamalarının Gelişimi ve Yoksulluk”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 57-75.
• Kirmanoğlu, H. (2005), “Amartya Sen’in Özgürlük ve Kalkınma Üzerine Düşüncelerine Bir Bakış”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları 47.Seri, 22-30.
• Sapancalı, F. (2001), “Yeni Dünya Düzeni ve Küresel Yoksulluk”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 115-140.
• Sarısoy, İ. ve Koç, S. (2010), “Türkiye’de Sosyal Transfer Harcamalarının Yoksulluğu Azaltmadaki Etkilerinin Ekonometrik Analizi”, Maliye Dergisi, (158), Ocak-Haziran.
• Sen, A. (2004), Özgürlükle Kalkınma, Çeviren: Yavuz Alogan, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Stiglitz, J.E. (2015), Eşitsizliğin Bedeli, İletişim Yayınları, 3.Baskı.
• Şenses, F. (2014), “Gelir Sağılımı ve Yoksulluk: Temel Eğilimler, Nedenler ve Politikalar” (Yay. Haz. Aysan, A.F ve Dumludağ, D.), Kalkınmada Yeni Yaklaşımlar, İmge Kitapevi, Ankara.
• Tunç, O. ve Ertuna, O. (2015), İnsani Gelişme Endeksi Türkiye Simülasyonu ve Seçilmiş Ülkelerle Karşılaştırması, Journal of Management, Marketing and Logistics, 2(2), ISSN: 2148-6670.
• Ulusoy, A., Karakurt, B., Akbulut, E. (2015), “Eğitim Harcamalarının Gelir Dağılımına Etkisi: Türkiye’de Yükseköğretimin Gelir Eşitsizliğini Giderici İşlevi”, Maliye Araştırmaları Dergisi, Y.1, 2(1), 45-75.
• Üzümcü, A. ve Korkat, M. (2014), “Türkiye’de Gelir Dağılımı Adaletsizliği ve Yoksullukla Mücadelede Sosyal Yardımların Gelişimi”, Kafkas Üniversitesi İİBF Dergisi, C.5, Sayı 8, ISSN: 1309-4289.
• Yar, F. (2015), “Türkiye’de Gelir Dağılımı ve Yoksulluk”, Toplum ve Ekonomileri Çalışma Merkezi, Global Politika ve Strateji Analiz, 2, Nisan.
• Yentürk, N. (2013), “Türkiye’de Yoksullara Yönelik Harcamalar”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 40 (Ağustos), 433-464.
• World Bank (2005), Global Economic Prospects, Trade, Regionalism and Development http://siteresources.worldbank.org/INTGEP2005/Resources/gep2005.pdf (Erişim Tarihi: 15.09.2016)
• http://hdr.undp.org/sites/default/files/2015_human_development_report.pdf (Erişim Tarihi 28.12.2016).
• https://www.oecd.org/els/soc/47723414.pdf (Erişim Tarihi: 25.12.2016)
• http://hdr.undp.org/sites/default/files/reports/270/hdr_2010_en_complete_reprint.pdf (Erişim Tarihi: 03.01.2017).
• http://hdr.undp.org/sites/default/files/reports/271/hdr_2011_en_complete.pdf (Erişim Tarihi: 03.01.2017).
• www.tüik.gov.tr (Erişim Tarihi: 13.10.2016).
• http://eaf.ku.edu.tr/sites/eaf.ku.edu.tr/files/20122008-3.pdf (Erişim Tarihi: 10.10.2016).
• www.muhasebat.gov.tr (Erişim Tarihi: 07.10.2016).
• www.bumko.gov.tr (Erişim Tarihi: 27.09.2016).