Çok Uyaranlı Eğitim Ortamlarının Öğrencilerin Okuduğunu Anlama ve Yazılı Anlatım Becerilerine Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 3, 16 - 50, 27.12.2016

Hatice Turhan Ağrelim

Öz

Çok uyaranlı eğitim ortamlarının öğrencilerin okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerine etkisini belirlemeyi amaçlayan bu çalışmada kontrol gruplu ön-test ve son-test uygulamalı deneysel bir model kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından çok uyaranlı eğitim ortamları işe koşularak hazırlanan eğitim durumları on beş hafta boyunca ortaokul 2. sınıf düzeyinde araştırmanın deney grubunda uygulanmıştır. Oluşturulan eğitim durumlarında kullanılan dilsel (yazınsal nitelikli metinler; düşündürücü, eğlendirici ve öğretici dilsel metinler), görsel (resim, karikatür, kısa film) ve işitsel (klasik müzik, sesler) uyaranların dersin izleğiyle uyumlu, öğrencilerin dil ve anlam evrenine uygun olmasına özen gösterilmiştir.Çok uyaranlı eğitim ortamlarının öğrencilerin okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerine etkisi t-testi kullanılarak sınanmıştır. Araştırma sonunda çok uyaranlı eğitim ortamlarının öğrencilerin okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerileri üzerinde, geleneksel eğitim ortamlarına göre daha etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Araştırma sonucunda elde veriler doğrultusunda; çok uyaranlı eğitim ortamlarının işe koşulmasıyla oluşturulan Türkçe derslerinin, öğrencilerin okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerinin gelişimine katkı sağlayabileceği söylenebilir.

Kaynakça

• Ainsworth, S. (2008). How do animations influence learning?. D. Robinson, G. Schraw (Eds.). Current perspectives on cognition, learning, and instruction: recent innovations in educational technology that facilitate student learning (p.37-67). Information Age Publishing. http://www.psychology.nottingham.ac.uk/staff/sea/ainsworth_animations.pdf adresinden 20.08.2014 tarihinde edinilmiştir.
• Akalın, S. (1987). Çocuk oyunları ve oyun tekerlemeleri. Mustafa Ruhi Şirin (Ed.). Çocuk edebiyatı yıllığı 1987 (s.84-90). İstanbul: Gökyüzü Yayınları.
• Akbal, O. (2011). Kırmızı yoyo. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
• Akbaş, O. (2011). Bir öğrenme nesnesi olarak eğitsel kısa filmler: öğretmen adaylarının çektikleri eğitsel kısa filmler üzerine bir değerlendirme. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 15-27.
• Akerson, F. E. (2008). Türkçe örneklerle dile genel bir bakış. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Aral, N., Gürsoy, F. and Can, Y. M. (2011). An investigation of the effect of puzzles on preschooler’s developmental areas. Social And Natural Sciences Journal, 4, 20-23. http://ojs.journals.cz/index.php/SNSJ/article/view/293/296 adresinden 23.08.2014 tarihinde edinilmiştir.
• Ashaver, D., Igyuve, S. M. (2013). The use of audio-visual materials in the teaching and learning processes in colleges of education in benue state-nigeria. IOSR Journal of Research Method in Education, 1 (6), 44-45. http://www.iosrjournals.org/iosr-jrme/papers/Vol1%20Issue6/G0164455.pdf adresinden 22.08.2014 tarihinde edinilmiştir.
• Aslan, C. (2007). Çocuk edebiyatı ürünleriyle kurgulanmış türkçe öğretimi. Zeliha Güneş (Ed.). İlköğretimde çocuk edebiyatı (s.163-186). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını. No: 1764. Açıköğretim Fakültesi Yayın No: 914.
• Aslan, C. (2010/a). An analysis of turkish and french literature textbooks outer structure and visual elements. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2, 880-889.
• Aslan, C. (2010/b). Düşünme becerilerini geliştirici dil ve edebiyat öğretimi ortamları -bir eğitim durumu örneği-. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (24), 127-152.
• Aslan, C. (2011). Sanatsal bir uyaran olarak kısa filmlerin eğitim ortamlarında kullanılması. S. Sever, M. Oğan, M. Aykaç, S. Canlı, Ş. Önal (Editörler). Prof. Dr. Cahit Kavcar Türkçe Eğitimi Çalıştayı: Bildiri, Anı, Görüş ve Izlenimler (s. 193-204). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları no:319.
• Aslan, C. (2013/a). Duyarlık ve düşünceyi geliştirmede çocuk /gençlik edebiyatı. Çoluk Çocuk Anne Baba Eğitimci Dergisi, 29-32.
• Aslan, C. (2013/b). Çocuk ve gençlik edebiyatı yapıtları yoluyla düşünme. Kum Edebiyat Dergisi, 72-73, 11-18.
• Baleghizadeh, S., Dargahi, Z. (2010). The effect of nursery rhymes on efl children’s reading ability. The NERA Journal, 46 (1), 71-75.
• Binyazar, A. , Özdemir, E. (2006). Yazma öğretimi/yazma sanatı yaratıcı yazma dersleri. İstanbul: Papirüs Yayınevi.
• Birkök, M. C. (2008). Bir toplumsallaştırma aracı olarak eğitimde alternatif medya kullanımı: sinema filmleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5 (2), 1-12. www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/download/.../322 adresinden 22.08. 2014 tarihinde edinilmiştir.
• Brünken, R., Steinbacher, S., Plass, J. L. and Leutner, D. (2002). Assessment of cognitive load in multimedia learning using dual-task methodology. Experimental Psychology, 49 (2), 109-119.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Castro, J. M. (2011). Audiovisual riddles to stimulate children’s creative thinking. Comunicar, 36 (18). 123-130.
• http://eprints.rclis.org/17606/1/en123-130.pdf adresinden 17.08.2014 tarihinde edinilmiştir.
• Cemali, Z. (2011). Patenli kız. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
• Demirel, Ö., Şahinel M. (2006). Türkçe ve sınıf öğretmenleri için türkçe öğretimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Dursun, O. (2009). Medyada (basın) eğlenceyle sunulan ideoloji anadolu’da vakit gazetesinin bulmacası üzerine bir analiz. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 37, 65-87.
• Efe, H. (2005). Karikatür ve eğitim: karikatür sanatının eğitimdeki işlevi. İzmir: Etki Yayınları.
• Elçin, Ş. (1987). Bilmeceler üzerine. Mustafa Ruhi Şirin (Ed.). Çocuk edebiyatı yıllığı 1987 (s. 91-98). İstanbul: Gökyüzü Yayınları.
• Erdoğan, F. (1987). Fatih erdoğan’la çocuk açısından resimli kitap üzerine. Mustafa Ruhi Şirin (Ed.). Çocuk edebiyatı yıllığı 1987 (s. .498-500). İstanbul: Gökyüzü Yayınları.
• Frey, B. A., Sutton, J. M. (2010). A model for developing multimedia learning projects. MERLOT Journal of Online Learning and Teaching, 6 (2), 491-507.
• Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi.
• Göktürk, A. (2010). Okuma uğraşı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Gözaydın, N. (1985). Çocuk ve folklor. Türk Dili Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, 49 (400), 326-329.
• Gwaravanda, E. T., Masaka, D. (2008). Shona reasoning skills in zimbabwe: the importance of riddles. Journal of Pan African Studies, 2 (5), 193-208.
• Huang, C. (2005). Designing high-quality interactive multimedia learning modules. Computerized Medical Imaging and Graphics, 29 (2-3), 223-233. https://cset.stanford.edu.tr adresinden 14.08.2014 tarihinde edinilmiştir.
• İnceoğlu, Y., G. , Çomak, N. A. (2009). Metin çözümlemeleri. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Kitap.
• Karatay, H. (2013). Süreç temelli yazma modelleri: 4+1 planlı yazma ve değerlendirme modeli. Murat Özbay (Ed.). Yazma eğitimi. (s. 22-42). Ankara: Pegem Akademi.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi türkçe ve sınıf öğretmenleri için. Ankara: Engin Yayınevi.
• Ke, F., Lin, H. and Ching, Y. (2006). Effects of animation on multi-level learning outcomes for learners with different characteristics: a meta-analytic assessment and interpretation. Journal of Visual Literacy, 26 (1), 15-40.
• Mayer, R. E., Moreno, R. (2002/a). Aids to computer-based multimedia learning. Learning and Instruction, 12, 107-119. http://digitalstrategist.typepad.com/Readings/EDBT5501/Mayer%20and%20Moreno.pdf adresinden 14.08.2014 tarihinde edinilmiştir.
• Mayer, R. E., Moreno, R. (2002/b). Animation as an aid to multimedia learning. Educational Psychology Review, 14 (1), 87-99.
• Mayer, E. R., Moreno, R. (2003). Nine ways to reduce cognitive load in multimedia learning. Educational Psychologist, Lawrence Erlbaum Associates, 38 (1), 43–52.
• Mayer, E. R. (2005). Cognitive theory of multimedia learning., Richard Mayer (ed.). The cambridge handbook of multimedia learning. (s.31-48). New York: Cambridge University Press.
• McVicker, C. (2007). Comic strips as a text structure for learning to read. The Reading Teacher, 61(1), 85-88.
• Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2006). İlköğretim türkçe dersi (6.7.8. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu .http://iogm.meb.gov.tr/pages.php?page=ogretim_programlari adresinden 04.08.2013 tarihinde edinilmiştir.
• Morrison, T. G., George, G. B. and Chilcoat, W. (2002). Using student-generated comic books in the classroom. Journal of Adolescent Adult Literacy, 45 (8), 758-767.
• Multimodal Learning Through Media: What The Research Says. (2008). CISCO systems, 1-24. http://www.cisco.com/web/strategy/docs/education/Multimodal-Learning-Through-Media.pdf adresinden 07.08.2014 tarihinde edinilmiştir.
• Nas, R. (2004). Örneklerle çocuk edebiyatı. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Ode, E. O. (2014). Impact of audio-visual (avs) resources on teaching and learning in some selected private secondary schools in makurdi. International Journal of Research in Humanities, Arts and Literature, 2 (5), 195-202.
• Önal, M. (2011). Edebiyat, iletişim ve sinema. Fatih Sakallı (Ed.). Edebiyat ve sinema edebi eserden beyaz perdeye. (s.11-43). İstanbul: Hat Yayınevi.
• Örs, F. (2007). Eğitim ve karikatür. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 84, 26-29.
• Özbay, M. (2011). Anlama teknikleri: 1 okuma eğitimi. Ankara: Öncü Kitap.
• Özdemir, E. (2000). Erdemin başı dil türkçemiz üzerine konuşmalar. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Özdemir, E. (2011). Eleştirel okuma. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Özdemir, S. U. (2013). Edebiyat ve müzik. Kurgu Düşün Sanat Edebiyat Dergisi, 11, 72-73.
• Özer, A. (1994). İletişimin çizgi dili karikatür. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 763.
• Radyo ve Televizyon Üst Kurulu. (2013). Türkiye’de çocukların medya kullanma alışkanlıkları araştırması. İstanbul: 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi.
• Reed, S. K. (2006). Cognitive architectures for multimedia learning. Educational Psychologist, 41(2), 87–98.
• Russell, D. (2009). Literature for children a short introduction. America: Pearson Education, Inc.
• Schnotz, W. (2002) Towards an integrated view of learning from text and visual displays. Educational Psychology Review, 14 (1), 101-120.
• Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sever, S. (2007). Çocuk kitaplarında bulunması gereken temel özellikler. Zeliha Güneş (Ed.). İlköğretimde çocuk edebiyatı (s. 39-64). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını no: 1764. Açıköğretim Fakültesi Yayın no: 914.
• Sever, S. (2008). Eğitimde ve bilimde türkçe. Ç. İkram, N. K. Şahbaz (Editörler). Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşunun 100’üncü Yılında Eğitim Kurultayı Cumhuriyetimizin Kuruluş Felsefesinin Öngördüğü Eğitim Bildiri Kitapçığı (s.435-471). Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınları.
• Sever, S., Kaya, Z. ve Aslan, C. (2008). Etkinliklerle türkçe öğretimi. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Sever, S. (2010). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
• Sever, S. (2011/a). Dil ve edebiyat öğretiminde kısa film ve karikatür. S. Sever, M. Oğan, M. Aykaç, S. Canlı, Ş. Önal (Editörler). Prof. Dr. Cahit Kavcar Türkçe Eğitimi Çalıştayı: Bildiri, Anı, Görüş ve Izlenimler (s. 169-191). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları no: 319.
• Sever, S. (2011/b). Okulöncesi eğitim sürecinin bir oyun gereci olarak tekerleme ve bilmeceler. Zeliha Güneş (Ed.). Okulöncesinde çocuk edebiyatı. (5. Baskı). (s. 129-152). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını no: 1764. Açıköğretim Fakültesi Yayın no: 941.
• Sever, S. (2013). Çocukla yazınsal iletişim. Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. (s. 41-58). İzmir: Tudem Yayınları.
• Tarawneh, H., Tarawneh, M. and Alzboun, F. (2011). Enhancing the quality of e-learning systems via multimedia learning tools. International Journal of Computer Science Issues, 8 (6), 107-111. http://ijcsi.org/papers/IJCSI-8-6-2-107-111.pdf adresinden 14.08.2014 tarihinde edinilmiştir.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2008). Türkiye’nin somut olmayan kültürel mirası. M. Öcal Oğuz (Ed.). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü 3158, Sanat Eserleri Dizisi 471.
• Tejwani, S. (2012). Comparison of educational comics instructional material and traditional method in terms of conceptual understanding in economics of ninth graders. International Educational E-Journal, 1 (5), 10-15. http://www.oiirj.org/ejournal/oct-nov-dec2012/02.pdf adresinden 21.08.2014 tarihinde edinilmiştir.
• Teoh, B. S., Neo, T. (2007). Interactive multimedia learning: students’ attitudes and learning impact in an animation course. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 6 (4), 28-37.
• http://www.tojet.net/articles/v6i4/643.pdf adresinden 22.08.2014 tarihinde edinilmiştir.
• Topuz, H. (1986). İletişimde karikatür ve toplum. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe sözlük. Ankara: TDK Yayınları.
• Uğurlu, S. (1987). Haydar sanal’la türk müziği ve çocuk müziği üzerine. Mustafa Ruhi Şirin (Ed.). Çocuk edebiyatı yıllığı (s. 586-599). İstanbul: Gökyüzü Yayınları.
• Uslu, H. (2007). Eğitimde karikatür. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 84, 15-19.
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Yavuzer, H. (1991). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H. (1999). Çocuk resim çalışmalarına genel bakış. Bekir Onur (Ed.). Cumhuriyet ve Çocuk 2. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi (s. 274-277). Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları no: 2.
• Yetkin, S. K. (1968). Güzel sanatların eğitimdeki yeri. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (4), 125-129.
• Zipke, M. (2008). Teaching metalinguistic awareness and reading comprehension with riddles. The Reading Teacher, 62 (2), 128–137.