Türkçede Dilbilgisel Birliktelik Görünümlerinin Betimlenmesi: “gibi” İlgeci Üzerine Derlem Temelli Bir Uygulama

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 11, 22.04.2019

Ayşe Eda Gündoğdu

https://doi.org/10.31464/jlere.429105

Cited By: 2

Öz

Dilde işlev sözcüklerinden
biri olan ilgeçler, tek başına kullanılamayan, eksiz ya da birtakım bağımlı
biçimbirimlerle kullanım düzlemine çıkan yapılardandır. Bu çalışmanın temel
amacı söz konusu ilgecin dizgesel kullanımlarını/dilbilgisel birliktelik
görünümlerini ve anlambilimsel özelliklerini derlemdilbilimin ilke ve
yöntemleri doğrultusunda betimlemektir. Çalışmada veritabanı olarak Türkçe
Ulusal Dil Derlemi Tanıtım Sürümü kullanılmıştır. Yöntem olarak betimsel tarama
yönteminin alt dalı olan tematik analiz yöntemi kullanılmış, elde edilen
bulgular Excel ve SPSS 16.0 programları aracılığıyla yüzde ve sıklık analiziyle
ortaya konmuş ve söz konusu ilgecin öbek yapı oluşturma koşulları ile dizgeye
ne tür anlambilimsel uzanımlar sağladığı tartışılmıştır. Sonuç olarak,
araştırma konusu ilgecin ad, adıl, eylem, eylemsi ve kendi türünden sözcüklerle
birliktelik kurabildiği ve dizgelerde belirli koşullar doğrultusunda benzetme,
yaklaşma, tezlik gibi farklı uzanımlar kazanabildiği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

dilbilgisel birliktelik, ilgeç, derlem

Kaynakça

• Aksan, Y. vd. (2012). Construction of the Turkish National Corpus (TNC). In proceedings of the eight ınternational conference on language resources and evaluation (LREC 2012). İstanbul. Türkiye. http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2012/papers.html.
• Baker, P. (2006). Using Corpora in Discourse Analysis. London: Continuum.
• Baker, P., Hardie, A. ve McEnery, T. (2006). A Glossary of Corpus Linguistics. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Erkuş, A. (2009). Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Firth, J. R. (1951). “Modes of Meaning”. Papers in Linguistics 1934–1951. (Edt: J. R. Firth). S. 190–215. London: OUP.
• Glesne, C. (2013). Nitel Araştırmaya Giriş. (Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Hoey M. (2001). Textual Interaction. London: Routledge.
• Tavşancıl, E.ve Aslan A.E. (2001). İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınevi.