Türkçede geniş ve şimdiki zaman: Şimdi mi, gelecek mi ya da ne?

Yıl 2015, Cilt: 11 Sayı: 1, 103 - 115, 01.06.2015

Mehmet Kanık

Öz

Bu çalışmada Türkçe konuşma dilinde geniş ve şimdiki zamanın kullanımlarını araştırmak amaçlanmıştır. Bu
amaçla, Sözlü Türkçe Derlemi deneme sürümü, EXMARaLDA programı kullanılarak, incelenmiştir. Toplamda
geniş zaman 206 kez ve şimdiki zaman da 628 kez kullanılmıştır. Geniş zamanın en yaygın ilk iki kullanımı
varsayımlar ve sözler kullanımların %56’sını oluşturur ve bu iki kullanımın anlam olarak gelecek zamanı ifade
eder. Şimdiki zamanın %96’sını da üç işlev oluşturur. Bunlar, sürekli (olay), sürekli (durum) ve alışkanlıklar ifade
eden kullanımlardır. Bunlardan, alışkanlıklar, şimdiki zaman kullanımlarının %16,26’sını oluşturur. Bu iki
zamanın birbirlerinin yerine kullanılabildikleri durumlarda ise bu tür kullanımların %76’sının şimdiki zamanda
olduğu görülmüştür. İlk bakışta düşünülebilenin aksine, bu tür anlatımlar geniş zamandan çok şimdiki zamanda
kullanılmıştır ve geniş zaman da en çok geleceğe gönderim yapan anlamlarda kullanılmıştır. Sözlü Türkçe ile ilgili
bu bulgular önemlidir ancak kullanımlar yazılı Türkçede farklılık gösterebilir. Sonuçlar, müfredat ve materyal
geliştirmeyle öğretim uygulamaları açısından önemlidir

Anahtar Kelimeler

Türkçe, geniş zaman, şimdiki zaman, derlem araştırmaları, sözlü Türkçe derlemi

The Turkish aorist and progressive: Present tense, future tense, or what?

Öz

This paper investigates the uses of the aorist and the progressive tenses in spoken Turkish and the extent to which they are used interchangeably. Demo version of Spoken Turkish Corpus was analyzed using EXMARaLDA software. The tokens were divided into the categories of uses. Results indicate that there were a total of 206 tokens of the aorist and 628 occurrence of progressive tense. Assumptions and commitments are the most common uses and they account for the 56% of the uses of the aorist. These functions have indefinite future meaning. Three functions of the progressive, namely progressive (event), progressive (state) and repetitive/habitual, on the other hand, account for 96% of all its uses. Of these, repetitive/habitual is used 19.26% of the times. When interchangeable functions are considered, analysis revealed that 76% of them are expressed in the progressive tense. Results have implications for curriculum and materials development and teaching practices.

Anahtar Kelimeler

Turkish language, aorist, progressive tense, corpus studies, spoken Turkish corpus