Malatya-Yeşilyurt Gold-Bearing Fluorite Mineralization: A Paleokarst Type Deposit in Eastern Taurides, "Turkey

Yıl 2003, Cilt: 27 Sayı: 2, 76 - 96, 01.11.2003

M. Kemal Revan Yurdal Genç

Öz

The gold-bearing fluorite mineralizations are observed along the contacts between Devonian/? - Carboniferous crystallized limestone of Malatya metamorphics and Permian schists, which unconformabfy overlie the former. The thickness of mineralization varies from 1 m to 30 m and the ore bearing zone may attain up to 10 km lengths along the unconformity surfaces. The lithological composition of the ore hearing zone is represented by conglomerate/breccia. The matrix: of breccia is mainly composed of quartz, fluorite and limoniie, The rock and ore fragments within the breccia are crystallized limestone, schist, chert and fluorite. Due to its high silica content, ore bearing zone Jeoloji Mühendisliği Dergisi 2.7 2 2003 77 present a different kind of morphology compared to surrounding rocks. Two different morphological features are present 1 unconformity-concordant, flat-lying and more or less tabular bodies 2 conical bodies extending downwards in the form ofkarstic cavity-fillings and they become narrower as they extend downwards.. The gold content of ore-bearing zone is highly variable.. The gold contents of the breccia ore containing graphitic organic material, reach up to 12,5 ppm. However, when there is no breccia texture and fluorite, the gold content gets much lower and decreases down to 100 ppb. In terms of geological position, structural-textural features, and mineral content, the Malatya-Yeşüyurt gold-bearing fluorite mineralization is a paleokarst type deposit formed on the imcorformity surfaces and believed to have been formed by karstification process thaï has continued in the region since Laie Eocene. Units consisting clay, sand and carbonate, which is overlying orebearing zone are favored as the most likely source of gold-bearing fluorite mineralization.. It is assumed that the components that formed the mineralization have been carried to the enriching environment by means of solutions that move deep down under gravity control Meanwhile, goldbearing fluorite mineralization is the first ever known mineralization its formation is based on karstification process at the Eastern Taurus Belt and whose distrubition is controlled by the uncorformity surfaces. Hence when its geological position and extension are concerned, this type of mineralization seems to be extremely important to form a basis for Jurther exploration studies in the Eastern Taurus Orojenic Belt.

Anahtar Kelimeler

Eastern Taurus, - Malatya-Yeşilyurt, Fluorite, Paleokarst, Discordance, , , Siliceouscrust

Malatya-Yeşilyurt Altınlı Florit Cevherleşmesi: Toroslarda Paleokarst Tipi Bir Yatak

Öz

Malatya-Yeşilyurt altın h-florit cevherleşmesi, Malatya Metamorfıtlerine ait Devoniyen ? - Karbonifer yaşlı, mermerler ile bunların üzerinde diskordans olarak bulunan Permiyen yaşlı şistlerin dokanakları boyunca gözlenir.. Diskordans düzlemini takip eden yaklaşık 12 km uzunluğunda bir zon boyunca kesikli olarak izlenen cevherleşmelerin, kalınlığı. 1 m ile 30 m. arasında değişmektedir. Cevherli zonun litolojik bileşimi konglomeratik breştir. Breş parçaları şist, kristalize kireçtaşı, çört ve florit bileşimindedîr. Matriks ise başlıca mikrokristalin kuvars, florit ve limonitten oluşur. Cevherli zon, yüksek silis içeriği {> 50% ve sertliği nedeniyle çevre kayaçlara göre farklı bir morfoloji sunar, Cevherler iki farklı morfolojik şekil gösterirler ; 1 uyumsuzluk düzlemine yaklaşık paralel yatay konumlu kütleler ; 2 kırık ve boşluk dolguları, şeklindeki derîne doğru daralan konik kütleler.. Cevherli zonun altın içeriği değişkendir. Florit içerikli breşik yapının gözlendiği grafitik organik madde içeren kesimlerde altın içeriği maksimum değerlere 12,5 g/t ulaşır. Florit ve organik madde içermeyen breşik yapının az olduğu kesimlerde ise altın içeriği daha az olup minimum değerlere 100 ppb düşer. Jeolojik konumu, yapı-doku özellikleri ve mineralojik bileşimi açısından Malatya-Yeşilyurt altınlı-florit cevherleşmesinin diskordans düzlemlerine bağlı paleokarstik bir yatak olduğu ve bölgede. Geç Eosenden beri devam eden karşılaşma süreçleriyle oluştuğu düşünülmektedir, Cevherli zonun üst kesimlerinde yer alan killi,, kırıntılı ve karbonatlı kayaçlar, altınlı-florit cevherleşmesi için. en olası kaynak olarak gözükmektedir. Cevheri oluşturan bileşenlerin flor, altın, silis vd. bu kaynak kayaçlardan gravite kontrollü olarak derinlere doğru, hareket eden meteorik çözeltiler tarafından zenginleşme ortamına taşındığı düşünülmektedir. Malatya-Yeşilyurt altınlı-florit cevherleşmesi, Doğu Toroslarda oluşumu, karstlaşma. süreçlerine bağlı olduğu ve yayı hm ı diskordans düzlemleri tarafından kontrol edildiği ifade edilen ilk cevheri eşmedir. Konumu ve yayılımı dikkate alındığında, bu tür cevherleşmeler açısından Doğu Toros Kuşağının önemli olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğu Toroslar, Malatya-Yeşilyurt, Florit, Paleokarst, Diskordans Düzlemi, Silika-Kabuk

Kaynakça

• Allmann, R., and Koritnig, S.., 1969,, Fluorine. In: Handbook öf Geochemistry.
• Wedepohl, K. H., (eds), vol., H/1, p. 9-B-l toll-A-1.
• Allmann, R.., and Crocket, X H., I974, Gold., In : Handbook of Geochemistry. Wedepohl, K. H. (eds), vol. H/4, p. 79-A-l to 80-A-2.
• Asutay, HJ., 198.5, Baskil çevresinin jeolojik ve petrografik incelenmesi,, A.Ü.F.F. Müh. Fak. Doktora tezi. (yayımlanmamış), 156, Ankara.
• Asutay, HJ.. ve Turan, M., 1986, Doğu Toroslar Keban-Baskil (Elazığ) dolaylarının jeolojisi. MTA Gen. MikL Jeol. Etüd. Daî. Rapor Arşivi.
• Brigo, L., Gamana, G., Rodeghiero, F. and Potenza, R., 2001, Carbonate-hosted siliceous crust type mineralization of Carnic Alps (Italy-Austria). Ore Geology Reviews 17 (2001) p. 199-204.
• Ekmekçi, M., 2003, Review of Turkish karst with emphasis on tectonic and paleogeographic controls, Acta Carsologica, vol. 31(3) (inprint)
• Genç, Y.,, Vennemann, T. W.. ve Satır, M.,2002, Sedimanlara bağl ı Pöhrenk (Ç içekdağKırşehir) fiorit yatağının kökenine ilişkin hidrojen, oksijen ve karbon izotop verileri,, 55. T. J. K. B. Bildiri Özleri Kitabı, 1I - 15 Mart 2002, s. 104..
• Genç, Y., Vennemann, T,. W., and Satır, M, 2003, Carbon, oxygen and hydrogen isotope evidence for the origin, of the seel iment hosted Pöhrenk (ÇiçekdağıKırşehîr-Central Anatolia) fluorite deposit, Turkey.. In : Eliopoulos, D,G.
• Et.al.(edits.). Mineral Exploration and Sustainable Development,, Proceedings of the seventh biennial SGA Meeting, Athen, Greece, 24-28 August 2003,, vol.. 2, p. 871-874.
• Gözübol, A. M. ve Qnal, ML, 1986, Çat Barajı İsate Tünelinin Mühendislik Jeolojisi ve Kaya Mekaniği İncelemesi, ve Malatya Çelikhan Alanının Jeolojisi.. TÜBİTAK Projesi, TABG-647.
• Güvenç, T.., 1981, Tetisin Permiyen ve Triyas Stratigrafisi ve Paleocoğrafyası. HÜ Yerbilimleri Eııst. Yayınları, sayı 7, 27-42.
• Kıpman, E.,, 1976, Kebanın jeolojisi ve volkanitlerinin petrolojisi. Doçentlik tezi, 1st. Öniv,. Fen. Fak. Mineraloji ve Petroloji Kürsüsü.
• Kipman, E., 1981, Kebanın jeolojisi ve^Keban şariyaji. İstÜniv. Yerbilimleri Derg., 1, 1- 2, 75-81, İstanbul
• Liebau,, F., Condie, K.. C. and Siever, R., 1969, Silicon In : Handbook of Geochemistry. Wedepohl, K. H,, (eds), vol. II/l, p,. 14-A1 to 14-I1-3.
• Özgenç, 1,, 1981, Ovacık (Tavşanlı-KUtahya) fluorit yatağının jeolojisi, Jeoloji Mühendisliği. Dergisi, 43, s... 5-14.