İstanbul Boğazı Güneyi ve Haliç'in Jeolojik Yapısı ve Geoteknik Özellikleri

Yıl 1992, Cilt: 16 Sayı: 1, 5 - 14, 15.05.1992

Mustafa Yıldırım Kutay Özaydın Ali Erguvanlı

Öz

İstanbul Boğazı güneyi ve Haliç'te yapılan sondaj verileri, bölgenin genç tektonik hareketlerin etken olduğu kısa bir dönemi kapsayan evrede önemli morfolojik değişimlere maruz kaldığını göstermektedir. Bu değişim sürecinde oluşan Holosen dönemi genç çökelleri ise Haliç ve İstanbul Boğazı'nda yaygınca yer almaktadır. Benzer litolojilerden oluşan bu çökeller birbirleriyle yanal ve düşey yönde giriktirler. Ancak alttan üste doğru sakin ortamı temsil eden Haliç dip çökelleri, Boğazda bilhassa üst seviyelere doğru yüksek enerjili ortamı belirten birimlerden oluşmaktadırlar. Yörede deniz dibindeki genç kırık hatları Karaköy ve Sarayburnu açıklarında olmak üzere iki önemli topografik düzensizliğe neden olmuştur. Bunlardan, Karaköy açıklarındaki muhtemel bir fayın neden olduğu ani kot değişimi, Haliç çökelleriyle İstanbul Boğazı çökellerinin sınırını teşkil etmektedir. Bu fay ile ikinci topografik düzensizliğe neden olan Sarayburnu yakınlarından geçen faylar kademeli olarak Haliç'i asılı bir vadi durumuna getirmiş ve Haliç'teki yer alan genç çökellerin, İstanbul Boğazı güneyinde daha derin kotlarda yer almasına neden olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Jeoloji, Haliç, İstanbul

Kaynakça

• Bayındırlık ve Iskan Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü, 17. Bölge Müdürlüğü, 1990, Yeni Galata Köprüsü ile Eminönü ve Karaköy Meydanları Yapımı: Teknik Broşür.
• Eroskay, O. ve Kale, S., 1986, İstanbul Boğazı Tüp Geçişi Güzergahında Jeoteknik Bulgular: Mühendislik Jeolojisi Türk Milli Komitesi Bült., 8, 2-7.
• Göksu, Y.H., Özer, M.A. ve Çetin, O., 1990, Mollusk Kavkılarının Elektron Spin Resonans (ESR) Yöntemi ile Tarihlendirilmesi, İstanbul Boğazı Güneyi ve Haliç'in Genç Kuvarterner (Holosen) Dip Tortulları; İTÜ Vakfı, İstanbul.
• Kumbasar, V. ve Özaydın, K„ 1985, Consolidation Characteristics of Polluted Sea Bottom Sediments: Eleventh Int. Conf. on Soil Mech. and Found. Eng., San Francisco, U.S.A., 3, 1159- 1162.
• Meriç, E., Sakınç, M. ve Eroskay, O., 1988, İstanbul Boğazı ve Haliç Çökellerinin Evrim Modeli: Mühendislik Jeolojisi Bülteni, 10, 10-15.
• Meriç, E., 1990, Editör- İstanbul Boğazı Güneyi ve Haliç'in Genç Kuvaterner (Holosen) Dip Tortullan: İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı, Teşvikiye, İstanbul.
• Sokullu- Sezen Denizdibi İşleri ve Taahhüt A.Ş., 1986a, IRTC İstanbul Tüp -Tünel Projesi Sondaj Değerlendirme Raporu.
• Sokullu- Sezen Denizdibi işleri ve Taahhüt A.Ş., 1986 b, IRTC İstanbul Metro Projesi Haliç Sondajları Değerlendirme Raporu.
• Toğrol, E., Güler, E., Özü doğru, K„ Ersoy, T. ve Aksoy, I.H., 1986, Haliç'in Geoteknik Sorunları ve Çözüm Yolları: Boğaziçi Üniversitesi, Teknik Rapor.
• Toğrol, E., Aksoy, I.H. ve Tan, O., 1990, İstanbul Galata Köprüsü Civarındaki Yapıların Oturmalarına Ait Örnekler: Zemin Mek. ve Temel Mü h. Üçüncü Ulusal Kongresi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul, 1, 147-170.
• Yılmaz, Y. ve Sakınç, M., 1990, İstanbul Boğazının Jeolojik Gelişimi Üzerine Düşünceler, İstanbul Boğazı Güneyi ve Haliç'in Genç Kuvaterner (Holosen) Dip Tortulları: İ.T.Ü. Vakfı, İstanbul.