Kestanecik ve Kozağaç (Yatağan-Muğla) Mermer Yataklarının Jeolojik ve Ekonomik Özellikleri

Yıl 1992, Cilt: 16 Sayı: 2, 23 - 36, 15.11.1992

Mustafa Kuşçu

Öz

Muğla-Yatağan yöresinde Menderes Masifinin ört ü şistleri içerisinde farklı düzeylerde mermerler bulunur. Bu değişik düzeydeki mermerlerden Kavaklıdere-Kestanecik ve Kozağaç mermerleri kalite, rezerv ve üretim miktarlarıyla bölge ve Türkiye için önemli bir potansiyele sahiptir. Permiyen yaşlı Kestanecik mermeri şistler içerisinde? yaklaşık 4 km uzunluğu ve 50-150 m kalınlığı olan KD-GB doğrultulu bir mercek şeklinde bulunur. Genelde beyaz renkli ve mor damarlı olan mermer egemen olarak 600-700 mikron boyutlu kalsit ve daha az oranda dolomit kristallerinden oluşur. Bu minerallerin yanısıra manganokalsit, rodokrozit ve piroluzit mineralleri Kestanecik mermerini ya damarlar oluşturarak keser ya da mermerde saçılmış olarak bulunurlar. Jura-Alt Kretase yaşlı Kozağaç mermeri incelenen alanda D-B ve KD-GB doğrultusunda 40 km uzunluğundaki bir zonda yayılım gösterir. Kozağaç yöresinde D-B doğrultulu ve kalın katmanlı olarak bulunur. Mermer bütünüyle 1.5-2.5 mm tane boyutlu kalsit kristallerinden oluşmuş olup çoğunlukla beyaz ve gri-beyaz renklidir. Muğla-Yatağan bölgesinde jeolojik olarak milyarlarca m3 mermer rezervi mevcuttur. Kestanecik ve Kozağaç mermer sahalarından yılda 25 000 m3 blok mermer üretilir.

Anahtar Kelimeler

Mermer, Ekonomi, Yatağan-Muğla

Economical and Geological Properties of Kestanecik and Kozağaç (Yatağan-Muğla) Marble Deposite

Öz

The Muğla-Yatağan marbles occur in different stratigraphic levels of cover schists of the Menderes massif. Although various marbles are found in the cover schist, only two of them (Kestanecik and Kozağaç Marbles) are the most important deposits for the region and Turkey because of qualities, reserves, production amounts and potential. Permian aged the Kestanecik marble outcrops in the metamorphic schists. It lies in NE-SW direction aproximately 40 km in length and has 50-150 m thickness. It has a white colour and occasionally purple veins. The marble consists of calcite, dolomite crystals changing between 600-700 microns in sizes and the marble are cut by purple veins which is composed of manganocalcite, rhodocrosite and pyrolusite minerals. Jurassic-Lower Cretaceous aged the Kozağaç marble extends E-W and NE-SW directions aproximately 40 km in length. The marble has thick beddings and are white and grayish white in colour, it contain totally calcite. Calcite crystals are ranging between 1-2 mm in size is found in granoblastic texture. Muğla-Yatağan marble province has geologically billions m3 block marble reserves. Annually 25 000 m3 block marbles are produced in both of the Kestanecik and the Kozağaç marble areas.

Anahtar Kelimeler

Marble, Economy, Yatağan-Muğla

Kaynakça

• Andolfato, U., 1967, Muğla ili mermer kaynaklarının tetkiki, yataklar, ocaklar ve sanayii: MTA Etüd Arama Raporu.
• Anonim, 1977, Doğal yapı taşlan: Türk Standartları Enstitüsü Yayını, TS 2513, 5 s, Şubat, Ankara.
• Anonim, 1987, Tabii Yapı Taşlan muayene ve deney metodları: Türk Standartları Enstitüsü Yayını, TS 699, 82 s, Ocak, Ankara.
• Anonim, 1990, Türkiye Mermerleri Kataloğu; İMMİB Yayını, İstanbul.
• Ayan, M., 1973, Gördes Migmatitleri: MTA Dergisi, No. 81, 132-155.
• Pettijohn, E.J., 1975, Sedimentary rocks: Harper International edition, 628 S. New York.
• Başarır, E„ 1970, Bafa Gölü doğusunda kalan Menderes Masifi güney kanadının jeolojisi ve petrografisi: Ege Üniv. Fen Fak. İlmi Raporlar serisi 102, Jeoloji 8. İzmir.
• Boray, A. ve diğ., 1975, Menderes Masifinin güney kenarı boyunca bazı önemli sorunlar ve bunların muhtemel çözümleri: 50. Yıl Yerb. Kongresi Tebliğleri, 11-21, MTA Yayını, Ankara.
• Çağlayan, M.A., Öztürk, M.E., Sav, H., Akat, U., 1980, Menderes Masifi Güneyine ait bulgular ve yapısal yorum: Jeoloji Müh. Dergisi, S. 10., 9-17, Ankara.
• Deere, D.U., 1963, Techinical Description of Rock Cores for Engineering Purpose: Rock Mech. and Engng. Geol. I, 16-22.
• Doğan, Z„ Arda, T., Gürçeşme, İ., 1983, Türkiye Mermer Potansiyeli: I. Uluslararası Mermer Sempozyumu Bildirileri, 102-107, İstanbul.
• Dora, Ö„ 1975, Menderes Masifinde alkalifeldispatların yapısal durumları ve bunların petrojenetik yorumlarda kullanılması: T.J.K. Bült., Cilt 18, Sayı 2, Ankara.
• Ketin, İ., 1983, Türkiye Jeolojisine Genel Bir Bakış: İTÜ Yayını, Sayı 1259, İstanbul.
• Kuşçu, M., 1991, Muğla-Yatağan yöresi mermer yatakları: Metal maden, Türkiye İhracat Dergisi, C. 2, Sayı 3, 41-44, İstanbul.
• Orhon, Ş., Yılmaz, A., 1987, Kurukümes (Milas) zımpara yatağı arama raporu: Etibank M.A.M. arşiv no. 1268, 11 s. Ankara.
• Wippern, J., 1965, Menderes Masifi çevresindeki diasporit ve zımpara yatakları: MTA Derleme no. 3730, 83 s. Ankara.