Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Dersine Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Çerçevesinden İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 1 - 13, 31.03.2022

Ünal Şimşek , Bahadır Kılcan

Öz

Bu araştırma, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eğitimde ölçme ve değerlendirme dersine yönelik tutumlarını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Bilindiği üzere ölçme değerlendirme öğretim programının temel öğelerinden birisidir. Ölçme değerlendirme, araştırmaların veya derslerin hedeflenen duruma ulaşılıp/ulaşılmadığı hakkında da istatistiksel olarak veriler ortaya koyabilir. Böylece hem bireylerin mevcut durumları hem de eğitimde ölçme ve değerlendirme dersine yönelik farkındalık düzeyleri ortaya konulabilir. Bu çalışma nicel bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Aksaray Üniversitesi/Eğitim Fakültesi/Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalında öğrenim gören 182 sosyal bilgiler öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada Yaşar (2014a) tarafından geliştirilmiş olan “Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Dersine Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eğitimde ölçme ve değerlendirme dersine ilişkin tutumlarını çeşitli değişkenler çerçevesinde ele alan araştırmada öğretmen adaylarının tutumlarının genel olarak yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca araştırma sonucunda sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eğitimde ölçme ve değerlendirme dersine yönelik tutum toplam puanları ile sınıf değişkeni, mezun olunan lise türü ile ölçme ve değerlendirme alanına ilişkin daha önce eğitim alma durumu değişkeni arasında anlamlı bir farklılığın olduğu tespit edilmiş olup, ortaya çıkan bu anlamlı farklılığın nedeni de bir nitel araştırma ile ortaya konulabilir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler öğretmen adayları, ölçme ve değerlendirme, tutum

An Investigation of Social Studies Teacher Candidates' Attitudes Towards Measurement and Evaluation Course in Education from the Framework of Various Variables

Öz

This research was conducted to determine the attitudes of social studies teacher candidates towards measurement and evaluation in education. As it is known, assessment and evaluation is one of the basic elements of the curriculum. Assessment and evaluation can also reveal statistical data about whether the targeted state of research or courses has been reached or not. Thus, both the current situations of individuals and their awareness levels for the measurement and evaluation course in education can be revealed. This study is a quantitative research. The study was carried out with teacher candidates who continue their education in Aksaray University / Faculty of Education / Social Studies Teaching in the 2021-2022 academic year. The study group of the research consists of 182 social studies teacher candidates studying at Aksaray University. “Development of an Attitude Scale for an Educational Measurement and Evaluation Course” developed by Yaşar (2014a) was used in the research. In the study, which deals with the attitudes of social studies teacher candidates towards the measurement and evaluation course in education within the framework of various variables, it was seen that the attitudes of the prospective teachers were generally high. In addition, as a result of the research, it was determined that there was a significant difference between the total scores of social studies teacher candidates' attitudes towards measurement and evaluation in education and the class variable, the type of high school they graduated from, and the variable of previous education in the field of measurement and evaluation. The reason for this significant difference can be revealed with a qualitative research.

Anahtar Kelimeler

Social studies teacher candidates, measurement and evaluation, attitude

Kaynakça

• Abalı Öztürk, Y. & Şahin, Ç. (2013). Süreç odaklı ölçme-değerlendirme yöntemlerinin uygulanmasında yaşanacak güçlüklere ilişkin sınıf öğretmeni adaylarının görüşleri. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 109-129.
• Akkuş, Z. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yapılandırmacı yaklaşıma dayalı ölçme ve değerlendirme etkinliklerine ilişkin görüşleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 13-27.
• Ataman, M. & Kabapınar, Y. (2010). Sosyal bilgiler (4-5. Sınıf) programlarındaki ölçme değerlendirme yöntemlerinin kullanılma nedenleri ve uygulamaların yeterliliği. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 94-114.
• Aydoğmuş, A. & Coşkun-Keskin, S. (2012). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin süreç odaklı ölçme ve değerlendirme araçlarını kullanma durumları: İstanbul ili örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 110-123.
• Baykul, Y. (2000). Eğitimde ve psikolojide ölçme: Klasik test teorisi ve uygulaması. Ankara: ÖSYM Yayınları
• Bayram, H. (2012). Sosyal bilgiler dersinde alternatif ölçme değerlendirme yöntemi olarak portfolyo (öğrenci ürün) dosyası, performans ve proje görevi uygulamasına ilişkin öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Kilis.
• Birgin, O. & Gürbüz, R. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının ölçme ve değerlendirme konusundaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 163-179.
• Birgin, O. (2006). İlköğretimde Portfolyo Değerlendirme Yönteminin Uygulanması Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. I.Ulusal Matematik Eğitimi Öğrenci Sempozyumu Bildiri Özetleri Kitabı (s.39) Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri (7. Edition). Ankara: Pegem.
• Çakan, M. (2004). Öğretmenlerin ölçme-değerlendirme uygulamaları ve yeterlik düzeyleri: İlk ve ortaöğretim. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 99-114.
• Çelikkaya, T., Karakuş, U., & Öztürk Demirbaş, Ç. (2010). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ölçme-değerlendirme araçlarını kullanma düzeyleri ve karşılaştıkları sorunlar. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 57-76.
• Doğanay, A. (2008). Çağdaş sosyal bilgiler anlayışı ışığında yeni sosyal bilgiler programının değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 77- 96.
• Erdal, H. (2007). 2005 İlköğretim Matematik Programı Ölçme Değerlendirme Kısmının İncelenmesi (Afyonkarahisar İli Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Geçit, Y. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yapılandırmacı yaklaşıma yönelik tutumlarının incelenmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2). 176-185.
• Gelbal, S. & Kelecioğlu, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlilik algıları ve karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33,135-145.
• Göktaş, Ö. & Şad, S. N. (2021). Matematik öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarına ilişkin algılarının incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 402-415.
• Gözütok, D., Akgün, Ö.E. & Karacaoğlu, C. (2005). İlköğretim programlarının öğretmen yeterlilikleri açısından değerlendirilmesi. Yeni İlköğretim programlarını değerlendirme sempozyumu, 14-16 Kasım 2005, Kayseri. 17-39.
• Güven, B., & Eskitürk, M. (2007). Sınıf Öğretmenlerinin Ölçme ve Değerlendirmede Kullandıkları Yöntem ve Teknikleri. XVI. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı (504-509), Cilt 3, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Güven, S. (2001). Sınıf öğretmenlerin Ölçme ve Değerlendirmede Kullandıkları Yöntem ve Tekniklerin Belirlenmesi. X.Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı (413-423), Bolu İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Bolu.
• Karakuş, M. & Yeşilpınar, M. (2013). İlköğretim altıncı sınıf matematik dersinde uygulanan etkinliklerin ve ölçme-değerlendirme sürecinin incelenmesi: Bir durum çalışması. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(1), 457-488.
• Karakuş, U. & Öztürk Demirbaş, Ç. (2011). Coğrafya Öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme araçlarını kullanım düzeyleri (Kırşehir örneği). Milli Eğitim Dergisi, 41(189), 71-86.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kilmen, S. & Çıkrıkçı-Demirtaş, N. (2009). Sınıf Öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme ilkelerini uygulama düzeylerine ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 27-55.
• Michigan Department of Education (1998). Authentic assessment of social studies. https://www.michigan.gov/som/0,4669,7-192-29939---,00.html sayfasında 09.10.2021’ de alınmıştır.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2004). İlköğretim okulu matematik dersi öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• NCSS (1992). A vision of powerful teaching and learning in the social studies. Building social understanding and civic efficacy. Position statement. Washington DC: National Council for the Social Studies.
• Özçelik, D.A. (2016). Ölçme ve değerlendirme (5.baskı). Ankara: Pegem.
• Özdemir, S. M. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin alternatif ölçme ve değerlendirme araçlarına ilişkin yeterlikleri ve hizmet içi eğitim ihtiyaçları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(4),787-816.
• Özenç, M. (2013). Sınıf öğretmenlerinin alternatif ölçme ve değerlendirme bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2013), 157-178.
• Özsevgeç, T., Çepni, S., & Demircioğlu, G. (2004). Fen Bilgisi Öğretmenlerin Ölçme-Değerlendirme Okur-Yazarlık Düzeyleri. VI. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiri Kitabı, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Sherman, T. M., & Kurshan, B. L. (2005). Constructing learning. Learning & Leading with Technology, 32(5), 10-39.
• Tekin, D. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirmeye yönelik öz-yeterlik algıları ve tutumları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Üztemur, S. & Metin, C. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme alanındaki kavram yanılgıları ve öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 3(2), 41-67.
• Yalçınkaya, E. (2010). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme tekniklerini kullanma düzeyleri. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 5(4), 1558-1571.
• Yapıcı, M. & C. Demirdelen (2007). İlköğretim 4. sınıf programına ilişkin öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 6(2), 204- 212.
• Yaşar, M. (2014a). Eğitimde ölçme ve değerlendirme dersine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 259-279.
• Yaşar, M. (2014b). Öğretmen adaylarının “Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme” dersine yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 64-83.
• Yaşar, M. (2020). Ölçme ve değerlendirme ile ilgili temel kavramlar. Eğitimde ölçme ve değerlendirme (Edt: S. Tekindal) (6.baskı). Ankara: Pegem.
• Yaşar, Ş., Gültekin, M., Türkan, B., Yıldız N., & Girmen, P. (2005). Yeni İlköğretim Programlarının Uygulanmasına İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Hazırbulunuşluk Düzeylerinin ve Eğitim Gereksinimlerinin Belirlenmesi (Eskişehir İli Örneği). Eğitimde Yansımalar: VIII. Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu Bildiri Kitabı (51-63), Erciyes Üniversitesi, Ankara: Sim Matbaası.