Investigation of the Effectiveness of Hygiene Education Provided by a Peer Education Model to a Group of Girls in the Adolescent Period

Yıl 2024, , 176 - 188, 30.04.2024

Figen Çavuşoğlu , Dilek Çelik Eren

https://doi.org/10.46483/jnef.1468496

Öz

Backround: Adolescence is a special period in which healthy hygiene behaviors can be gained through peer education.

Objectives: This research was conducted to examine effectiveness of hygiene education given to a group of adolescent girls with peer education model.

Methods: It was in pretest-posttest quasi-experimental type in single group; with 38 adolescent girls who were educated in a girls’ dormitory between March-June 2020. In pre-test application, first part of questionnaire questioning descriptive features and the second part of personal hygiene habits was applied to the participants. After pre-tests, training program was applied to adolescent girls by peer educators. Three months after post-test was applied using second part of data collection form. Data evaluated with discriptive statistics and McNemar test.

Results: Mean age of girls was 16.47±1.43; 89.5% of them at high school education level and 81.6% of them had not received personal hygiene training before. When habits of the girls before-after education were examined, frequency of hand washing, tooth brushing and bathing, bathing and nail clipping in the menstrual period, frequency of changing, colour preferences and ironing underwear, cutting of toenails, removing unwanted hair in the armpits and groin areas (p<0.05).

Conclusion: It was determined that hygiene habits of the girls changed positively with peer education. It is impotant to repeat similar studies in large samples and using control group.

Anahtar Kelimeler

Adolescent Period, Adolescent Girls, Personal Hygiene, Peer Education, Hygiene Education

Adölesan Dönemdeki Bir Grup Kıza Akran Eğitimi Modeli ile Verilen Hijyen Eğitiminin Etkinliğinin İncelenmesi

Öz

Giriş: Adölesan dönem, sağlıklı hijyen davranışlarının akran eğitimi ile kazandırılabileceği özel bir dönemdir.

Amaç: Bu araştırma adölesan dönemdeki bir grup kıza akran eğitimi modeli ile verilen hijyen eğitiminin etkinliğinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.

Yöntem: Çalışma, tek grupta ön test son test yarı deneysel türde; Mart-Haziran 2020 tarihleri arasında yatılı eğitim veren bir kız yurdunda eğitim alan 38 adölesan kız ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara ön test uygulamasında ilk bölümü tanımlayıcı özellikleri, ikinci bölümü kişisel hijyen alışkanlıkları sorgulayan soru formu uygulanmıştır. Ön-testlerin ardından adölesan kızlara akran eğiticiler tarafından eğitim programı uygulanmıştır. Eğitimlerin tamamlanmasından üç ay sonra veri toplama formunun ikinci bölümü kullanılarak son test uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler ve McNemar testi kullanılmıştır.

Bulgular: Çalışmadaki kızların yaş ortalaması 16.47±1.43; %89.5’i lise eğitimi seviyesinde; %68.4’ü çekirdek aileye sahip; %47.4’ü ilçede yaşamakta ve %81.6’sı daha önce kişisel hijyen eğitimi almamıştır. Kızların eğitim öncesi ve sonrası kişisel hijyen alışkanlıkları incelendiğinde el yıkama, diş fırçalama ve banyo yapma sıklıklarının, menstrual dönemde banyo yapma ve tırnak kesme durumlarının, taharetlenme şekilleri, iç çamaşırı değiştirme sıklıkları, iç çamaşırı için renk tercihleri, iç çamaşırı ütüleme durumları, ayak tırnaklarını kesme, koltuk altı ve kasık bölgelerindeki istenmeyen tüyleri temizleme sıklıkları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olduğu bulunmuştur (p<0.05).

Sonuç: Kızların hijyen alışkanlıklarının verilen akran eğitimi ile olumlu yönde değiştiği belirlenmiştir. Benzer araştırmaların geniş örneklemlerde ve kontrol grubu kullanarak tekrarlanması önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Adölesan Dönem, Adölesan Kızlar, Kişisel Hijyen, Akran Eğitimi, Hijyen Eğitimi

Kaynakça

• Alidosti, M., Tavassoli, E. (2020). Role of self-efficacy, outcome expectation, and outcome expectancy in promoting oral health behaviors in adolescent girls. J Edu Health Promot, 9:254.
• Al-Rifaai, J. M., Al Haddad, A. M., Qasem, J. A. (2018). Personal hygiene among college students in Kuwait: a health promotion perspective. Journal of education and health promotion, 7:92.
• Arat, A., Şimşek, I., Erdamar, G. (2014). Yatılı ilköğretim bölge okulu ikinci kademe öğrencilerinin kişisel hijyen uygulamaları. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 58-72.
• Bilgin, İ., Evcili, F., Nurdan, K., Bekar, M. (2016). El Yıkama ve paraziter hastalıklar eğitimi: okul çocuklarının bilgi ve davranışları üzerine etkisi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi,1(4), 218-225.
• Boyle, J., Mattern, C. O., Lassiter, J. W., Ritzler, M. S. (2011). Peer 2 peer: efficacy of a course-based peer education intervention to increase physical activity among college students". Journal of American College Health, 59 (6), 519–529.
• Coşgun, M., Kara, F. (2015). Öğrencilere verilen sağlık eğitiminin bilgi ve davranışlarına etkisinin değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, (2), 55-63.
• Demirağ, H., Hindistan, S., Cin, A., Tuncay, B. (2019). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin genital hijyen davranışlarının incelenmesi. Bozok Tıp Dergisi, 9(1), 42-50.
• Dünya Sağlık Örgütü. (2020). Health education of adolescents: guidelines for parents, teachers, health workers and the media. (Erişim 05.12.2020). https://apps.who.int/iris/handle/10665/119824 .
• Dünya Sağlık Örgütü. (2020). Yaş grubu: adölesan sağlığı. Erişim: 16.03.2020. https://www.who.int/health-topics/adolescents/coming-of-age-adolescent-health.
• Eijk, A. M., Sivakami, M., Thakkar, M. B. Bauman, A., Laserson, K. F., Coates, S., ve ark., (2016) Menstrual hygiene management among adolescent girls in India: a systematic review and meta-analysis. BMJ open, 6(3).
• Ekeanyanwu, U. C., Agbede, C. O. (2021). Effect of peer-led and parent-led education ınterventions on menstrual hygiene-related knowledge of in-school adolescent girls in Ogun State, Nigeria. International Journal of Public Health and Pharmacology. 1(2), 1-14.
• Feith, H. J., Lehotsky, Á., Lukács, Á., Gradvohl, E., Füzi, R., Darvay Mészárosné, S., et al. (2018). Methodological approach to follow the effectiveness of a hand hygiene peer education training programme at Hungarian schools. Developments in Health Sciences, 1(2), 39-43.
• Gölbaşı, Z., Doğaner, G., Erbaş, N. (2021). 6-8. sınıf adolesan kızlara akran eğitimi yöntemiyle uygulanan menstruasyon sağlığı eğitiminin bilgi ve davranışlar üzerindeki etkisi. TAF Prev Med Bull, 11(2), 191-198.
• Gül, Ş., Köse, E. Ö. (2020). Lise öğrencilerinin hijyen davranışlarını belirlemeye yönelik bir tutum ölçeği geliştirme çalışması. Asya Öğretim Dergisi, 8(1), 15-31.
• Gün, Z. T., Adana, F. (2019). Çalışan adölesanların kişisel hijyen bilgi ve davranışları. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 2(1), 23-31.
• Güngörmüş, Z. (2015). Adölesan dönemi ve aile. İçinde Kuğuoğlu S, Demirbağ C.S. Aile Temelli Sağlık Yaklaşımı. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi, 213-225.
• Gür, K., Erol, S., İncir, N. (2018). The effectiveness of a nail‐biting prevention program among primary school students. Journal for Specialists in Pediatric Nursing, 23(3), e12219.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2018 (2019). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TÜBİTAK. Ankara, Türkiye.
• Halteh, P., Scher, R. K., Lipner, S. R. (2017). Onychophagia: A nail-biting conundrum for physicians. Journal of Dermatological Treatment, 28(2), 166-172.
• Khatoon, R., Sachan, B., Khan, M. A., Srivastava, J. P. (2017). Impact of school health education program on personal hygiene among school children of Lucknow District. J Family Med Prim Care, 6, 97-100.
• Kipay, S. S., Baybeki I. H., Tabak, R. S. (2018). Impact of an interventional training on menstrual hygiene of adolescent schoolgirls. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 3(2), 653-663.
• Kürtüncü, M., Uzun, M., Ayoğlu, F. (2015). Ergen eğitim programının riskli sağlık davranışları ve sağlığı algısına etkisi. Yükseköğretim ve İlim Dergisi, 5(2), 187-195.
• Mangal, N., Dilip, L., Varghese, K., Chauhan, M. (2019). A cross sectional study on personal hygiene among rural school students in Southern Rajasthan. International Journal of Community Medicine and Public Health, 6(6), 26-46.
• Paria, B., Bhattacharyya, A., Das, S. (2014). A comparative study on menstrual hygiene among urban and rural adolescent girls of West Bengal. Journal of Family Medicine and Primary Care, (4), 413-417.
• Pekcan, H. (2015). Adölesan (delikanlı) sağlığı. İçinde Güler Ç, ve Akın L. Halk Sağlığı Temel Bilgiler Kitabı. Ankara: Hacettepe Yayınları, 486-537.
• Phillips-Howard, P. A., Caruso, B., Torondel, B., Zulaika, G., Sahin, M., Sommer, M. (2016). Menstrual hygiene management among adolescent schoolgirls in low-and middle-income countries: research priorities, Global health action, 9(1), 33032.
• Ranabhat, D., Nepal, S., Regmi, B. (2019). Menstrual hygiene practice and school absenteeism among rural adolescent girls of Kalikot District, Nepal Medical College Journal, 21(4), 258-264.
• Rewatkar, K., Bower, P., Meshram, S., Vidhate, S., Titare, V., Shendre, V. (2019). To assess the effectiveness of planned teaching programme on knowledge regarding menstrual hygiene among adolescent girls in selected schools of rural area of Nagpur city. International Journal of Nursing Education and Research, 7(1), 84-86.
• Sakar, T., Özkan, H., Saraç, M. N., Atabey, K., Nazbak, M. (2015). Öğrencilerin menstruasyon dönemindeki kültürel davranış ve uygulamaları. The Journal of Turkish Family Physician, 6(3), 114-123.
• Shah, S. K., Shrestha, S., Maharjan, P. L., Karki, K., Upadhayay, A., Subedi, S., Gurung, M. (2019). Knowledge and practice of genital health and hygiene among adolescent girls of Lalitpur Metropolitan City, Nepal. American Journal of Public Health Research, 7(4), 151-156.
• Sharifnia, H., Hojati, H., Sharifnia, M. (2011). The role of pre-primary school education on health awareness of first grade students. J Urmia Nurs Midwifery Faculty, 9(2).
• Sharma, P., Gupta, N. (2020). Menstrual hygiene and infections: menacing women health. International Journal of Health & Allied Sciences, 9(2), 99-104.
• Türkmen, H., Karagüzel, E.N. (2021). Gençlerin genital hijyen tutumlarını etkileyen faktörler. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 30(3), 190-199.
• Yeo, K. Y., Hashimoto, K., Archer, T., Kenny, K., Pavitt, S., Zoltie, T. (2020). Evaluation on the effectiveness of a peer led video on oral hygiene education in young children. Journal of Visual Communication in Medicine, 43(3), 119-127.
• Yılmaz, Y., Kahraman, S. (2019). The knowledge about the adolescent girls’ genitals and hygiene who live in Şanlıurfa, Applications and Factors That Affect. Journal Of Human Sciences, 16(3), 823-832.
• Zhou, G., Jiang, T., Knoll, N., Schwarzer, R. (2015). Improving hand hygiene behaviour among adolescents by a planning intervention. Psychology, health & medicine, 20(7), 824-831.