TÜRKİYE’DEKİ DİJİTAL OLGUNLUK KONUSUNDA YAZILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Yıl 2024, , 102 - 111, 31.12.2024

Bülent Eren Demirel , Emel Güven , Tamer Eren

https://doi.org/10.46238/jobda.1518702

Öz

Dijital olgunluk, bir kuruluşun dijital teknolojileri stratejik ve entegre bir şekilde kullanma yeteneğini ifade eder. Bu olgunluk seviyesi, işletmelerin dijital dönüşüm süreçlerini başarıyla yönetme, inovasyonu teşvik etme ve rekabet avantajı elde etme kapasitesini gösterir. Bu çalışma, Türkiye'nin 12. Kalkınma Planı çerçevesinde vurgulanan dijital olgunluk kavramını ele alarak, bu alanda Yükseköğretim Öğretim Kurulu Tez Merkezi (YÖKTEZ)’de yayınlanmış 39 adet tezin bibliyometrik analizi ile incelenmesini içermektedir. Analiz; tezlerin konusu, türü, yazıldığı yıl, üniversite, üniversitenin türü, enstitü, ana bilim dalı, kullanılan araştırma yöntemleri, anahtar kelimeler ve yöntemin nicel veya nitel oluşu gibi çeşitli parametreler üzerinden yapılmıştır. Bu bibliyometrik analiz, dijital olgunluk konusundaki akademik tezlerin dağılımlarını ve kullanılan araştırma yöntemlerini incelemiştir. Tezlerin %51'i yüksek lisans, %49'u doktora düzeyindedir. 2023 yılında yapılan tezler toplamın %54'ünü oluşturmuştur. Bahçeşehir Üniversitesi (%15) ve İstanbul Ticaret Üniversitesi (%12.5) en fazla tez üreten kurumlar arasındadır. Araştırma yöntemlerinde, tezlerin %52.5'inde veri analizi, %20'sinde ise karma yöntemler kullanılmıştır. Çalışmanın amacı, dijital olgunluk alanındaki akademik literatürün yapısal özelliklerini ve araştırma trendlerini ortaya koymak, gelecekteki araştırma yönlerini belirlemek ve literatüre katkı sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler

Dijital Olgunluk, Endüstri 4.0, Bibliyometrik Analiz

BIBLIOMETRIC ANALYSIS OF GRADUATE THESES WRITTEN ON DIGITAL MATURITY IN TÜRKİYE

Öz

This study examines the concept of digital maturity emphasized within the framework of Turkey's 12th Development Plan, through a bibliometric analysis of 39 theses published in the Higher Education Council Thesis Center (HECTC) in this field. The analysis was conducted based on various parameters such as the subject, type, year of publication, university, type of university, institute, main scientific discipline, research methods used, keywords, and whether the method was quantitative or qualitative. This bibliometric analysis reviewed the distribution of academic theses on digital maturity and the research methods employed. The term "digital maturity" was used as a keyword in 44% of the theses and emerged as the most popular research topic. Of the theses, 51% were at the master's level and 49% were at the doctoral level. Theses written in 2023 accounted for 54% of the total. Bahçeşehir University (15%) and Istanbul Commerce University (12.5%) were among the institutions producing the most theses. In terms of research methods, data analysis was used in 52.5% of the theses, while mixed methods were used in 20%. The aim of the study is to reveal the structural characteristics and research trends of the academic literature on digital maturity, identify future research directions, and contribute to the literature.

Anahtar Kelimeler

Digital Maturity, Industry 4.0, Bibliometric Analysis

Kaynakça

• Adaptedijital. (n.d.). Dijital olgunluk analizi. Adapte Dijital. Retrieved May 31, 2024, from https://www.adaptedijital.com/dijital-olgunluk-analizi/
• Al, U., Soydal, İ., & Yalçın, H. (2010). Bibliyometrik özellikleri açısından Bilig’in değerlendirilmesi. Bilig, 55,1-20.
• Alp, F., & Akalın, B. (2023). Yalın yönetim alanında yürütülen lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi (1996-2022). Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 5(1), 114-125. https://doi.org/10.55050/sarad.1217336
• Arslan, H. M., & Şensoy, Y. (2022). Üretim işletmelerinde endüstri 4.0 uyumlu dijital olgunluk düzeyinin belirlenmesi. Turkish Academic Research Review, 7(2), 356-372. https://doi.org/10.30622/tarr.1078971
• Ataman, A. C. (2018). Savunma sanayinde Endüstri 4.0 olgunluk parametrelerinin tereddütlü bulanık AHP yöntemi ile önceliklendirilmesi (Doctoral dissertation, Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Batur, Z., & Özcan, H. Z. (2020). Eleştirel düşünme üzerine yazılan lisansüstü tezlerinin bibliyometrik analizi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(2), 834-854.
• Bayrak, A. Dünyada ve Türkiye'de sanayide dijital dönüşüm (Sanayi 4.0) incelemesi ve Türkiye'nin entegrasyonu için değerlendirmeler.
• Beşel, F. (2017). Türkiye’de maliye alanında yapılmış lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi (2003-2017). International Journal of Public Finance, 2(1), 27-62. https://doi.org/10.30927/ijpf.327823
• Budak, N., & Özçelik, A. (2022). Devletin dijitalleşmesini tartışmak: Dijital hükümet literatürü üzerine bibliyometrik bir analiz. Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies, 9(1), 62-82. https://doi.org/10.34232/pjess.1110639
• Çakmak, F. (2023). Sürdürülebilirlik bağlamında pazarlama iletişimi: YouTube reklamlarının sürdürülebilir kalkınma hedefleri kapsamında analizi. Journal of Business in The Digital Age, 6(2), 86-97. https://doi.org/10.46238/jobda.1381044
• Demirel, B. E., Tınmaz, G., Güven, E., &Eren, T. (2024). Türk savunma sanayisinde dijital olgunluk seviyelerinin karşılaştırılması. Verimlilik Dergisi, (Yayım Sürecinde).
• Depren, Ö., Kartal, M. T., & Kılıç Depren, S. (2018). Borsalarda oynaklık üzerine yayınlanmış akademik çalışmaların bibliyometrik analizi. Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi, 2(6), 1-15.
• Duran, G., & Çelikkaya, S. (2019). Türkiye’de lojistik üzerine yapılmış lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. G.Ü. İslahiye İİBF Uluslararası E-Dergi, 3(3), 152-167.
• Erdoğan, A., & Aydintan, B. (2023). Türk Sanayisinin Endüstri 4.0 Farkındalık ve Olgunluk Seviyesi 1. Third Sector Social Economic Review, 58(2), 1415-1439.
• Gill, M., & VanBoskirk, S. (2016). The digital maturity model 4.0. Benchmarks: digital transformation playbook. Güven, E., & Eren, T. (2024). Endüstriyel kaza araştırmalarına yönelik bibliyometrik inceleme: Tezler üzerine bir çalışma. Karaelmas Journal of Occupational Health and Safety, 8(2), 85-93.
• Kasnak, E., & Özkara, B. (2022). Türkiye'deki imalat şirketlerinin endüstri 4.0 olgunluk düzeyinin belirlenmesi. Verimlilik Dergisi, (3), 365-380. https://doi.org/10.51551/verimlilik.1069471
• Olgun, B. A., & Turan, F. K. (2022). Tekstil sektöründe dijital dönüşüm ve tekstil firmalarının endüstri 4.0 kavramsal farkındalık düzeyini belirlemeye yönelik bir çalışma. Tekstil ve Mühendis, 29(125), 28-40.
• Öztürk, A. (2021). Lojistik ve ulaşım yönetim yeteneği üzerine bir inceleme. Türk Lojistik Araştırmaları Dergisi, 15(2), 78-92.
• Öztürkel, M. (2021). Afet yönetimi, afet lojistiği ve insani yardım lojistiği alanında yapılan tez çalışmalarının bibliyometrik analizi (Master's thesis).
• Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics. Journal of Documentation, 25, 348 Sanlı, Y. B., Baltacı, F., Güven, E., & Eren, T. (2024). Siber güvenlik çalışmaları üzerine bibliyometrik analiz. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 17(3), 223-229.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023). On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028)
• Topçu, T., & Ataoğlu, A. (2023). Türkiye’de afet yönetimi ile ilgili yapılmış olan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Afet ve Risk Dergisi, 6(4), 1388-1400. https://doi.org/10.35341/afet.1301195
• Uzun, B., Güven, E., & Eren, T. (2024). Oyun geliştirme konulu lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Uluslararası Yönetim Bilişim Sistemleri ve Bilgisayar Bilimleri Dergisi, 8(2), 143-164.
• Yalçın, H. (2010). Milli Folklor Dergisi’nin bibliyometrik profili (2007-2009). Milli Folklor, 22(85), 205-211.
• Yorulmaz, M., & Baykan, Y. (2022). Türkiye’de Liman İşletmeciliği Alanında Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi. Journal of Maritime Transport and Logistics, 3(2), 98-111. https://doi.org/10.52602/mtl.1062519
• Zupic, I., & Čater, T. (2015). Bibliometric methods in management and organization. Organizational Research Methods, 18(3), 429-472.