BİRİNCİ PETRO DÖNEMİNİN STRATEJİK YÖNETİM AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 23 - 40, 21.09.2023

Uğur Keskin

https://doi.org/10.54472/jobig.1314003

Öz

Bu makalede, Rusya İmparatorluğu’nun kurucusu Pyotr Alekseyeviç'in yönetim anlayışı ve faaliyetlerinin günümüz çağdaş stratejik yönetim anlayışı bağlamında değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Petro’nun benimsemiş olduğu başlıca yaklaşım, yayılmacı siyaset olarak bilinmektedir. Petro’nun söz konusu anlayışı, bu makalede “büyüme stratejisi” kavramı ekseninde değerlendirilmiştir. Büyüme stratejisini uygulamaya koyabilmek ise ancak ve ancak “çevre analizi” olarak kavramlaştırılan öncül ve kapsamlı çalışmalar sayesinde gerçekleşebilmektedir. İfade edilen iki temel kavram ve stratejik yönetim teorik arka planı çerçevesinde kaleme alınan bu makalede nitel araştırma yöntemine başvurulmuştur. Araştırma deseni olarak yorumlayıcı fenomenoloji benimsenmiş olup, analiz ve yorumlamalar da buna uygun bir biçimde yapılmıştır. Makalenin içeriğine uygun olarak stratejik yönetim alanının yanı sıra Petro’nun faaliyetlerini aktaran tarihsel kaynaklar ekseninde kaynak incelemesi yapılmıştır. İncelemelere bağlı olarak yapılan değerlendirmelerde, Petro’nun yönetimsel faaliyetlerine ilişkin başlıca hususların teorik ve kavramsal izahı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Petro, tutkuyla bağlandığı büyüme stratejisi anlayışını, çevresel analiz yeteneğiyle birleştirmiş ve hatta bu ayırt edici nitelikleri kendisinden sonraki Rus yöneticilerine de miras bırakmayı amaçlamıştır. Bu sayede Petro, kişisel bir yönetim kültü oluşturarak bunu sürdürülebilir kılmayı uzun vadeli hedef olarak belirleyerek sonraki hanedan soyuna da empoze etmeye çalışmıştır. Makalede ayrıca, stratejik yönetim alandaki başlıca ekoller ile yakın çalışma alanları kapsamındaki durumsallık ve sistem yaklaşımı gibi Petro’nun yönetim faaliyetleri ile ilişkilendirilebilecek hususlara değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Pyotr Alekseyevich, Stratejik Yönetim, Çevresel Analiz, Büyüme Stratejisi.

Teşekkür

Dergi çalışanlarına teşekkürler...

EVALUATION OF THE PETRO I PERIOD IN TERMS OF STRATEGIC MANAGEMENT

Öz

In this article, it is aimed to evaluate the management approach and activities of Pyotr Alekseyevich, the founder of the Russian Empire, in the context of today's contemporary strategic management approach. The main approach that Petro adopted is known as expansionist politics. Petro's aforementioned understanding is evaluated in the axis of the concept of "growth strategy" in this article. Putting the growth strategy into practice can only be achieved through preliminary and comprehensive studies conceptualized as "environmental analysis". In this article, which was written within the framework of the two basic concepts expressed and the theoretical background of strategic management, qualitative research method was used. Interpretive phenomenology was adopted as the research design, and analysis and interpretations were made accordingly. In accordance with the content of the article, besides the strategic management field, a source analysis was made on the axis of historical sources that convey the activities of Petro. In the evaluations made depending on the examinations, the theoretical and conceptual explanations of the main issues related to the administrative activities of Petro were tried to be revealed. Petro combined his passionate understanding of growth strategy with his environmental analysis ability, and even aimed to pass on these distinctive qualities to the Russian rulers after him. In this way, Petro tried to impose it on the next dynasty by establishing a personal cult of governance and making it sustainable as a long-term goal. The article also deals with the issues that can be associated with Petro's management activities, such as the contingency and system approach within the scope of the main schools in the field of strategic management and close working areas.

Anahtar Kelimeler

Pyotr Alekseyevich, Strategic Management, Environmental Analysis, Growth Strategy

Kaynakça

• Akarsu, O. ve Döven, M. S. (2022). “Stratejik Karar Bakış Açısından Üst Yönetim Kuramı”, Stratejiye Dair Seçki Yazılar (Ed. Esra Dil ve Musa Said Döven) içinde ss. 9-42, Değişim Yayınları, İstanbul.
• Anisimov, E. V. (1993). The Reforms of Peter the Great: Progress Through Coercion in Russia. M.E. Sharpe, New York.
• Arslan, N. (2011). Osmanlı ve Rus Toplumlarında Medeniyet Değişmesi: Bihruz’lar ve Oblomov’lar, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi 18(1), 47-80
• Behramoğlu, A. (2013). Rus Edebiyatında Puşkin Gerçekçiliği, Tekin Yayınevi, İstanbul.
• Bohlen, A. (1966) Changes in Russian Diplomacy under Peter the Great, Cahiers Du Monde Russe et Soviétique 7(3), 341–58.
• Brechka, F. T. (1982) Peter the Great: The Books He Owned, The Journal of Library History (1974-1987), 17(1), 1–15.
• Bracker, J. (1980) The Historical Development of the Strategic Management Concept, The Academy of Management Review, 5(2), 219-224.
• Bushkovitch, P. (2001). Peter the Great: The Struggle for Power 1671–1725, Cambridge University Press.
• Cracraft, J. (1997). Peter the Great and the West: New Perspectives, Palgrave Macmillan.
• Cracraft, J. (2003). The Revolution of Peter the Great. Harvard University Press.
• Creswell, J.W. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni, Çev. Ed. M. Bütün ve S.B. Demir, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Çapraz, H. (2011) Çarlık Rusyası’nın Türkistan’da Hâkimiyet Kurması, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (24), 51-78.
• Çaycıoğlu, S. O. (2017) 18. Yüzyıl Başlarında Rusya’nın Kafkasya Siyaseti: I. Petro’nun İran Seferi. Vakanüvis-Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 2(Special issue), 115-132.
• Çetin, R. M. (2015). I. Petro’nun Şaheseri: Petersburg. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(6), 30-36.
• Davies, B. (2011). Empire and Military Revolution in Eastern Europe Russia’s Turkish Wars in the Eighteenth Century, Bloomsbury Academic.
• Derviş, L., ve Devrisheva, K. (2015) Çarlık Rusyası’nın Akdeniz Politikası’nın Arka Planı, Cedrus, 3, 351-364.
• Diligenski, G. ve Chugrov, S. (2000). The West in Russian Mentality. Institute of World Economy and International Relations. Moscow. 1-41.
• Dinçer Ö. (2003). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, Beta Yayınları, İstanbul.
• Dolu, S. (2013). “Igor Ansoff” Yönetim Biliminde 49 İnsan 49 Teori (Ed. Ömer Livvarçin ve Dilek Kurt) içinde ss. 164-173, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Ergün, M. (2009) Rus Eğitiminde Batılılaşma Çabaları ve Reformlar, Journal of Theoretical Educational Science, 2(1), 31-56.
• Erkan, Ü. (2017). Rus Modernleşmesinde Batı Karşıtlığının Tarihsel Temelleri, Çeşm-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi E-Dergisi, 4(1), 52-70.
• Grachev, M. V. ve Bobina, M. A. (2006) Russian Organizational Leadership: Lesson from the Globe. International Journal of Leadership Studies, 1(3). 67-79.
• Grant, R. M. ve Jordan, J. (2014). Stratejinin Temelleri, Çev. Gamze Sart, Nobel Yayınları, Ankara.
• Gürsel, H. F. (1968). Tarih Boyunca Türk-Rus İlişkileri, Ak Yayınları, İstanbul.
• Gürüz, D. ve Gürel, E. (2006). Yönetim ve Organizasyon, Nobel Yayınevi, Ankara.
• Hobbes, T. (2017). Leviathan, Çev. Semih Lim, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Hughes, L. (2002). Russia in the Age of Peter the Great, Yale University Press.
• Kant, I. (2015). Seçilmiş Yazılar. Çev. Nejat Bozkurt, Sentez Yayıncılık, İstanbul.
• Kocabaş, S. (1989). Kuzey’den Gelen Tehdit Tarihte Türk-Rus Mücadelesi, Vatan Yayınları, İstanbul.
• Kollmann, N. (2012). Crime and Punishment in Early Modern Russia: Chapter 18 - Peter the Great and Spectacles of Suffering, Cambridge University Press, Cambridge.
• Kongaz, İ. D. (2022) Rus Kimliği Bağlamında A.S. Puşkin’in Yaratıcılığında Çar I. Petro’nun Etkisi, Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi, 6(3), 226-247.
• Kurat, A. N. (1999). Rusya Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Kurtaran, U. (2015). Sultan Birinci Mahmud Dönemi Osmanlı-Rus Siyasi İlişkileri, Belleten, 79(285), 589-610.
• LeDonne, P. J. (1997). The Russian Empire and the World, 1700-1917 The Geopolitics of Expansion and Containment, Oxford University Press.
• Leylak, M. H. (1990) 1. Petro Döneminde Rusya’da Yapılan Yenilikler. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lindsey, J. (1998). Peter the Great: His Life and World, Yale University Press.
• McConnell, A. (1958). Radishchev’s Political Thought, The American Slavic and East European Review, 17(4), 439-453.
• Mouravieff, B. (1966). Deli Petro’nun Vasiyetnamesi, Çev. Refik Özdek, Bedir Yayınları, İstanbul.
• Mustafayev, B. (2013) Cihan Hâkimiyetini Moskoflara Öğütleyen Deli Petro’nun Vasiyetnamesi ve Ermenistan Devletinin Kurulmasında Etkisi, International Journal of Eurasia Social Sciences, 3(11), 17-27.
• Okçu, Y. (2004). Türk-Rus Mücadelesi, Berikan Yayınları, Ankara.
• Oreşkova, S. F. (2003). Rusya ve Osmanlı İmparatorluğu Arasındaki Savaşlar, Sebepleri ve Kimi Tarihi Sonuçları, Dünden Bugüne Türkiye ve Rusya Politik, Ekonomik ve Kültürel İlişkiler, içinde, ss. 17-32, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Ortaylı, İ. (1999). XVIII. Yüzyıl Türk-Rus İlişkileri, Türk-Rus İlişkilerinde 500 Yıl 1491-1992 içinde, ss. 125-134, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Özbek, H. (2017) Osmanlı Devleti ve Rusya Arasında Kafkasların Taksimi 1724 İstanbul Antlaşması, Tarih Kritik Dergisi, 5(2), 122-125.
• Özkan, M. (2020). Petro’nun Altın Düşleri: Ivan Dmitrieviç Buhgolts’un Yarkend Keşif Seferi (1714-1716), Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (32), 187-202.
• Özkan, S. H. (2007) XVII. Yüzyılın Sonları ile XVIII. Yüzyılın Başlarında Osmanlı-Rus İlişkileri ve Karadeniz'in Güvenliği Meselesi, Karadeniz Araştırmaları, 14(14), 47-62.
• Polatçı, T. (Haz.) (2011). “Giriş”, Rusya Sefâretnamesi 1757-1758, Şehdî Osman Efendi içinde ss. 1-15, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Porter, M. E. (2003). Rekabet Stratejisi, Çev., Gülben Ulubilgen, Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Progonati, E. (2015) Rusya’nın Balkanlar Politikası, Karadeniz Araştırmaları, (45), 105-125.
• Schendel, D. E. ve Hofer, C. W. (1979). Strategic Management: A New View of Business Policy and Planning, Little, Brown, Boston.
• Puşkin, A. S. (2012). Poemalar, Çev. Kayhan Yükseler, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Puşkin, A. S. (2020). Yüzbaşının Kızı Bütün Öyküler Bütün Romanlar, Çev. Ataol Behramoğlu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Shekshnia, S. (2004). The Three Faces of Peter the Great Leadership Lesson from the St, Petersburg’s Founder, Working Paper Series, INSEAD.
• Sumner, B. H. (1993). Büyük Petro ve Osmanlı İmparatorluğu. Çev. Eşref Bengi Özbilen, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, Eskişehir.
• Sun Tzu, (2020). Savaş Sanatı, Çev. Pulat Otkan ve Giray Fidan, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Şahin, Z. (2017) XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Rusya’nın Kültürel Gelişimi ve Batıya Uyum Çabaları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 171-191.
• Şener, L. (2013) Büyük Petro Dönemi Rusya'da Çeviri Faaliyetleri, Tarih Okulu Dergisi, (XV), 569-576.
• Tokgöz, N. (2018). Strateji Geliştirme ve Uygulama, Yönetim ve Organizasyon içinde ss. 96-121, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Topsakal, İ. (2016) Tarihi Süreçte Rusya-Türkiye İlişkileri, Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 3(2), 33-53.
• Ülgen H., K. Mirze (2004). İşletmelerde Stratejik Yönetim, Literatür Yayınları, İstanbul
• Voytko, E. S. (2016). Urbanism and Social Transformation in Peter the Great’s Russia, University of Washington.
• Whitson, S. A. (1998). Strategic Leadership Assessment of Peter the Great. Strategy Reseaech Project. U.S Army War College. Pennsylvania.
• Yeşilot, O. (2014). Şah’ın Ülkesinde Rus Çarı I. Petro’nun İran Elçisi Artemiy Volınskiy’nin Kafkasya Raporu, Yeditepe Yayınevi, İstanbul.
• Yetişgin, M. (2010). Yirminci Asra Girerken Rusya ve Rusların Türklere Yaklaşımı. Bilig, (52), 195-230.
• Zulpykharova, E., ve Deligöz, D. (2017) Rus Çarı I. Petro (1672-1725). A. Âsaui Atyndaġy Halyk̦ aralyk̦ K̦ azak̦-Tùrìk Universitetìnìn̦ Habaršysy, (103), 46-52.