5018 Sayılı Kanun Kapsamında Kamu Kurumlarında İç Kontrol Sistemi: Maliye Bakanlığı Uygulamasının İncelenmesi

Yıl 2017, , 105 - 125, 27.12.2017

Yılmaz Çalışkan , Yavuz Çiftci

https://doi.org/10.22139/jobs.319793

Cited By: 1

Öz

Amaç: Türkiye’de 5018 Sayılı Sayılı KMYKK (Kamu
Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu) ile uluslararası standartlara ve Avrupa Birliği normlarına
uygun bir iç kontrol sistemi oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda iç
kontrolü tüm kamu kurum ve kuruluşlarına yerleştirmek için COSO modeli temel
alınarak bir takım yasal düzenlemeler yapılmıştır. Bu çalışmada, kamu
sektöründe iç kontrol sisteminin uygulanmasına öncülük eden Maliye Bakanlığı iç
kontrol sisteminin etkinliği araştırılmıştır.

Yöntem: Çalışmada, Maliye Bakanlığı’na bağlı birimlerin iç
kontrole yönelik yapmış olduğu çalışmalar, İKEP (İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı), İç Kontrol
Genelgesi, İç Kontrol Eğitim Kitabı, merkezi ve taşra birimlerinin web
sayfaları incelenerek sistemin uygulanabilirliği araştırılmış, sistemin
etkinliğinin sağlanmasında karşılaşılan sorunlar belirlenmiştir.

Bulgular: Maliye Bakanlığı, iç kontrol sistemine yönelik olarak
organizasyon yapısında İYK (İzleme Yönlendirme Kurulu), SGB (Strateji
Geliştirme Başkanlığı), DİYK (Defterdarlık İzleme Yönlendirme Kurulu) gibi
yapıların oluşturulduğu, Bakanlığa bağlı birimlerin web sayfalarında iç kontrol
çalışmalarını yayımladığı görülmüştür.

Sonuç: İç kontrol yapısının kurulması ve etkinliğinin
sağlanmasında Maliye Bakanlığı bünyesinde henüz hedeflenen düzeye
ulaşılamadığı, konunun personel tarafından tam olarak sahiplenilmediği ve iç
kontrol algısının yerleşmediği ve daha etkili önlemlerin uygulamaya konulması
gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İç Kontrol, Hesap Verebilirlik, İç Kontrol Eylem Planı, Coso Modeli

Kaynakça

• Akyel, R. (2010). Türkiye’de İç Kontrol Kavramı, Unsurları ve Etkinliğinin Değerlendirilmesi., Yönetim ve Ekonomi, 17(1): 83-97.
• Arcagök, M.S., Yörük, B., Oral, E. ve Korkmaz, U. (2004).Kamu Mali Yönetimi Ve Kontrol Kanununda Öngörülen Düzenlemeler. Bütçe Dünyası, 18: 3-9.
• Commission of the European Communities (2007), Revision of the Internal Control Standards and Underlying Framework. Brussels: http://ec.europa.eu/budget/library/biblio/documents/control/sec_2007_1341_en.pdf, (24.01.2016).
• COSO-The Committee of Sponsoring Organisations of the Treadway Commission (1992). Internal Control Integrated Framework. www.coso.org. (12.10.2016)
• DPT- Devlet Planlama Teşkilatı (2006). 9. Kalkınma Planı (2007-2013). Resmi Gazete, Tarih: 24.04.2006, Sayı: 26215 (Mükerrer Sayı).
• İbiş, C.ve Çatıkkaş, Ö. (2012). İşletmelerde İç Kontrol Sistemine Genel Bakış. Sayıştay Dergisi, 85: 95-121.
• Kesik, A. (2005). Bilgi Çağında Türk Kamu Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması-I içinde Ahmet Nohutçu ve Asım Balcı (Ed.), Dünyadaki Gelişmeler Işığında Türk Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması: 5018 Sayılı Kanunun Değerlendirilmesi ve Yeni Bütçeleme Anlayışının Türkiye’de Uygulanabilirliği, ss. 95-132, İstanbul: Beta Yayınları.
• KMYKK (2003). 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetim Kontrol Kanunu. Resmi Gazete, Tarih: 24.12.2003, Sayı:25326.
• Korkmaz, Z. (2011). COSO İç Kontrol Standartları ve Türkiye Uygulaması. Ankara: Mali Hizmetler Uzmanlığı Araştırma Raporu.
• Kulak, F. (2009). Merkez Bankalarında İç Kontrol ve İç Denetim: Kavramsal Çerçeve ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nda İç Kontrol ve İç Denetimin Etkililiği Konusunda Bir Değerlendirme. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Maliye Bakanlığı (2005). İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Yönetmeliği. Resmi Gazete, Tarih: 31.12.2005, Sayı: 26040 (3. Mükerrer Sayı).
• Maliye Bakanlığı (2006). İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete, Tarih: 12.07.2006, Sayı: 26226.
• Maliye Bakanlığı (2007). Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği. Resmi Gazete, Tarih: 26.12.2007, Sayı:26738.
• Maliye Bakanlığı (2014). Maliye Bakanlığı İç Kontrol İzleme ve Değerlendirme Rehberi. Ankara: http://www.sgb.gov.tr/siteassets/lists/mansetlistesi/newform/mb%20%c4%b0%c3%a7%20kontrol%20%c4%b0zleme%20ve%20de%c4%9ferlendirme%20rehberi.pdf, (2.10.2016).
• Maliye Bakanlığı (2016). İç Kontrol Eğiticileri Eğitimi. https://www.sgb.gov.tr/siteassets/lists/mansetlistesi/editform/%c4%b0%c3%a7%20kontrol%20e%c4%9fiticilerin%20e%c4%9fitimi-kitap.pdf, (5.9.2016)
• Öksüz, F. (2009, 12-13 Ekim). Şirketlerde Yeterli İç Kontroller Var Mı? İç Kontrol Bakış Açısıyla Değerlendirme. III. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, İstanbul.
• Sümer, E. (2010). Türkiye’de Kamu İç Kontrol Sistemi Kapsamında Hesap Verme Mekanizmaları. Ankara: Maliye Bakanlığı Yeterlilik Tezi.
• Yaman, A. (2008, Kasım-Aralık). Kamu İç Kontrol Sisteminin Başarı Faktörleri. Mali Hukuk Dergisi, 138: 28-34.
• Yılancı, F. M. (2015). İç Denetim ve İç Kontrol Değerleme Rehberi, 3.Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.