18th Century Ossetian Spiritual Commission and Educational Activities in Mozdok

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 10, 187 - 212, 31.05.2020

Didem Çatalkılıç

https://doi.org/10.21488/jocas.725486

Öz

The Ossetians have inhabited a strategically important location on route to Iran for Tsarist Russia. The Ossetians have worshipped both Christianity and another religion they called Uatsdin1 throughout history. Yet, their conversion to Islam which was introduced to the Ossetians in the 17th and 18th century by the Circassians of Kabarda conflicted with Russia’s regional policies. Ossetia, because of both its location and belief systems, has always been the perfect location for Russia to administer religious colonisation practices. To realise this aim, in 1744, Tsarist Russia established a Ossetian Spiritiual Commision and budgeted a remarkable amount for the missionary activities. In addition to Christianisation of the religious practices, Russian language education was given and thus two important instruments of colonisation were applied by the Ossetian Spiritual Commission. In this article, the processes of the establishment and activities of the Commission which has worked beyond the borders of Ossetia is evaluated.

Anahtar Kelimeler

Circassian, Colonisation, Ossetian, Caucasus, Mozdok

18. Yüzyılda Oset Ruhanî Komisyonu ve Mozdok’ta Eğitim Faaliyetleri [18th Century Ossetian Spiritual Commission and Educational Activities in Mozdok]

Öz

İran’a ve Gürcistan’a giden yolun üzerinde, Rusya için stratejik öneme sahip bir bölgede yaşayan Osetler eski zamanlardan beri hem Hristiyanlığa hem de Uatsdin olarak adlandırdıkları dine inanıyorlardı. Osetlerin 17. ve 18. yüzyıllarda Kabardey Çerkeslerinin etkisiyle İslamiyet’i kabul etmeye başlamaları Rusya’nın Kafkasya politikalarıyla çatışıyordu. Hem bu nedenle, hem de halkının dini inançları ve coğrafi konumu nedeniyle Osetya, Rusya için Kafkasya’da kolonizasyonun uygulanacağı öncelikli bölge haline geldi. Bu politika doğrultusunda Rusya yönetimi tarafından 1744 yılında Oset Ruhani Komisyonu kuruldu ve misyonerlik faaliyetleri için önemli bir bütçe ayrıldı. Rus kolonizasyonunun iki önemli aracı olan Rusçanın öğretilmesi ve Hristiyanlaştırma Oset Ruhani Komisyonu aracılığıyla gerçekleştirildi. Makalede, etkinlik alanı Osetya sınırları dışına da çıkan Komisyon’un kuruluşu ve faaliyetleri ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osetya, Mozdok, Kabardey, Çerkes, misyonerlik, Kafkasya

Kaynakça

• Kuzey Osetya V.İ. Abayev Beşeri ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü (SOİGSİ) Arşivi : F. 10. - Narodnoe Obrazovanie: F. 10, OP. I, D. 102: Petr Hutsunov. O duhovnoy Osetinskoy şkole v Mozdoke, Sbornik Gazetı Kavkaz 1846 g.
• Kuzey Osetya V.İ. Abayev Beşeri ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü (SOİGSİ) Arşivi: F. 16. - Epoha Feodalizma v Osetii: F. 16, OP. I, D. 33: Russko-Osetinskie otnoşeniya i orientatsiya tsarizma na osetinskih starşin. Febdalnoe zemlevladenie i zemelnıe otnoşeniya. Ç. I. 1752 g.
• Kuzey Osetya V.İ. Abayev Beşeri ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü (SOİGSİ) Arşivi: 18 - Lingvistika: Lingv. inv. 42, papka 11, Bigulaev B. - Gaiy Tokaev Avtor. Pervogo osetinskogo alfavita. (İz mater. po istorii Osetii (xvııı-xıx vv.) izvl. iz Astrahans. gosarhiva).
• Kuzey Osetya V.İ. Abayev Beşeri ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü (SOİGSİ) Arşivi: F. 19. - Fond Alborova B. A.: F. 19, OP. I, D. 218: Novoe v istorii izuçeniya pervoy peçatnıy knigi (osetinskoy) 1798 g.
• Kuzey Osetya V.İ. Abayev Beşeri ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü (SOİGSİ) Arşivi: F. 33. - Fond Prof. Kokiyeva G. A.: F. 33, OP. I, D. 13: Plan po napisaniyu “İstorii Osetii” glavnıy nauçnıy red. Prof. Kokiyev G.
• AKAK. 1 Eylül 1806’da Kont Gudoviç’ten Astrahan Arhiepiskopu’na 1 Eylül 1806 Tarihli Mektup. Belge No: 114, T. III, Tiflis, 1869.
• AKAK. Astrahan ve Kafkasya Arhiepiskopu Anastasiya’dan Kont Gudoviç’e 27 Ağustos 1806 Tarihli Mektup. Belge No: 876, T. III, Tiflis, 1869.
• AKAK. Prens Golitsın’dan General Rtişçev’e 2 Ekim 1814 Tarihli Rapor. Belge No: 819, T. V, Tiflis, 1873.
• Abaev, V. İ. İstoriko-Etimologiçeskiy Slovar Osetinskogo Yazıka. T. I, Moskva-Leningrad, 1958.
• Barrett, Thomas M. At the Edge of Empire The Terek Cossacks and the North Caucasus Frontier 1700-1860. Boulder-Colorado: Westview Press, 1999.
• Berje, Adolf. Kafkasyalı Dağlı Kavimlerin Kısa Tasviri. Çev. Murat Papşu, Ankara: Kafkas Derneği Yayınları, 1999.
• Bliyev, M. M. Osetiya v Pervoy Treti xıx veka. Ordjonikidze, 1964.
• Bliyev, M. M. Russko-osetinskie otnoşeniya v xvııı veke. sob. Dokumentov, T. I, Ordjonikidze: İr, 1976.
• Bliyev, M. M. vd. «Kultura Severnoy Osetii v XVIII v.» İstoriya Severo-Osetinskoy ASSR, Red. E. H. Dzugaeva, T. I, Ordjonikidze, 1987.
• Bobrovnikov, V. O.- İ. L. Babiç. Severnıy Kavkaz v Sostave Rossiyskoy İmperii. Moskva, 2007.
• Breyfogle, Nicholas B., Abby Schrader and Willard Sunderland, «Russian Colonizations An introduction.» Peopling the Russian Periphery Borderland colonization in Eurasian history, Ed. Nicholas B. Breyfogle, Abby Schrader, and Willard Sunderland, London and New York: Routledge, 2007.
• Butkov, P. G. Materialı dlya Novoy İstorii Kavkaza s 1722 po 1803 god. Ç. I-II, Sanktpeterburg, 1869.
• Butova, E. «Stanitsa Borozdinskaya Terskoy Oblasti Kızılyarskago Okruga.» Sbornik Materialov dlya opisaniya Mestnostey Plemen Kavkaza, Vıpusk 7, Tiflis, 1889.
• Bzarov, R. S. Osetya Tarih Atlası. Çev. Kayhan Yükseler, Vladikavkaz, 2002.
• Catéchisme Ossète Accompagne d’une Traduction Française interlincaire.
• Chochiyev, Georgy. «General Musa Kunduhov’un Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Hayatı ve Faaliyetlerine İlişkin Bazı Olgular ve Düşünceler.» Kafkasya Çalışmaları - Sosyal Bilimler Dergisi / Journal of Caucasian Studies (JOCAS), Eylül / September 2016, Yıl / Vol. 2, No 3.
• Çiplakova, N. vd. Mnogonatsionalnıe i Polikonfessionalnıe Traditsii Osetii. 2012.
• Dumas, Alexandre. Kafkaslar (1858). Çev. Haktan Birsel, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2016.
• Dzanogova, Larisa Vladimirovna. Rol Pravoslavnogo Hristianstva Razvitii Prosveşçeniya i Şkolı Narodov Tsentralnogo Kavkaza (xvııı- naçalo xx vv.). (Yayımlanmamış Aday Tezi), Severo-Osetinskiy Gosudarstvennıy Universitet im. K. L. Hetagurova, Vladikavkaz, 2003.
• Dzeranov, Timur Efimoviç. Russkaya Kultura i Duhovno-Religioznıe Protsessı v Osetii v xvııı-naç. xx vv. (Yayımlanmamış Aday Tezi), Dagestanskiy Gosudarstvennıy Universitet, Mahaçkala, 2001.
• Ferro, Marc. Sömürgecilik Tarihi. Çev. Muna Cedden, Ankara: İmge Kitabevi, 2002.
• Foltz, Richard. «Scythian Neo-Paganism in the Caucasus: The Ossetian Utasdin as a ‘Nature Religion’.» Journal for the Study of Religion, Nature, and Culture, Vol 13 No 3, 2019.
• Gordin, Yakov. Kafkas Atlantisi 300 Yıl Süren Savaş. Çev. Uğur Yağanoğlu, İstanbul: CSA Yayınevi, 2014.
• Halen, Don Juan Van. Narrative of Don Juan Van Halen’s Imprisonment in the Dungeons of the Inquisition at Madrid, and His Escape in 1817 and 1818; to which are added, His Journey Russia, His Campaign With The Army of The Caucasus, and His Return to Spain in 1821, New York, 1828.
• Nadejdin, P. P. Priroda i Lyudi Kavkaz i Za Kavkazom. S. Peterburg, 1869.
• Kaloyev, B. A. Mozdokskie Osetinı. Moskva: Nauka, 1995.
• Kantemir, A. General Musa Kundukhov’un Anıları. Çev. Murat Yağan, İstanbul: Kafkas Kültür Dernekleri Yayını, Eko Matbaası, 1978.
• Karaulov, M. A. Terskoe Kazaçestvo. Moskva: Veçe, 2008.
• Khodarkovsky, Michael. «The North Caucasus During The Russian Conquest 1600-1850.» The National Council for Eurasian and East European Research, 2008.
• Klaproth, Julius von. Travels in the Caucasus and Georgia. Trans. Frederic Shoberl, London, 1814.
• Kuçiyev, A. G. Gorod Mozdok: İstoriçeskiy Oçerk. Vladikavkaz, 1995.
• Larina, V. İ. Oçerk İstorii Gorodov Severnoy Osetii. Ordjonikidze, 1960.
• Moroz, İgumen Andrey. İstoriya Vladikavkazskoy Eparhii. 2006.
• Nefedev, N.A. Zapiski vo Vremya Poezdki iz Astrahani na Kavkaz i v Gruziyu v 1827 godu. Moskva, 1829.
• Pallas, Peter Simon. Travels through the Southern Provinces of the Russian Empire in the years 1793 and 1794, Volume I, 2. Edition, London, 1812.
• Potocki, Jean. Voyage dans les steps d’Astrakhan et du Caucase. T. I, Paris, 1829.
• Şteder, L. L. Dnevnik Puteşestviya iz Pograniçnoy Kreposti Mozdok vo Vnutrennie Mestnosti Kavkaza, Predprinyatogo v 1781 godu. Sostavlenie G. İ. Tsibirov, Vladikavkaz, 2016.
• Takaov, Gaiy. Naçalnoe uçenie çelovekom hotyaşim uçitsya knig Bojestvennogo pisaniya. Moskva, 1798.
• Tsagareli, A. A. Snoşeniya Rossii s Kavkazom v XVI-XVIII stoletiyah. S.-Peterburg, 1891.
• Tsutsiyev, Arthur. Atlas etnopolitiçeskoy istorii Kavkaza (1774-2004). Moskva, 2006.
• Vostrikov, P. A. «Stanitsa Naurskaya.» Sbornik Materialov dlya opisaniya Mestnostey Plemen Kavkaza, Vıpusk 33, Tiflis, 1904.