1820-1830’LU Yılların Diplomasi Odağında Kuzeybatı Kafkasya [Northwest Caucasus in the Diplomatic Focus of the 1820-1830s]

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 15, 205 - 222, 31.05.2024

Aliy Bijev Çevirmen: Murat Topçu

Öz

Sömürgeci devletlerin, özellikle İngiltere ve Fransa’nın yeni pazarlara ve hammadde kaynaklarına, transit yollara, önemli stratejik noktalara sahip olma amacıyla izlediği yayılmacılık politikası, Kafkasya probleminin 1820-30’lu yıllarda bu devletlerin Doğu politikasının temel unsurlarından birine dönüşmesine yol açtı. Kuzeybatı Kafkasya’daki olayların Doğu krizinin gelişmesiyle sıkı sıkıya bağlantılı olduğu gerçeği açıkça görülür oldu.
Endüstriyel yapılanma aşamasına giren Çarlık Rusyası, aynı şekilde pazarlarını genişletmeye ve stratejik üslere ihtiyaç duyuyordu. Bu da doğal olarak Doğu sorununun lehine çözümlenmesi konusunda onu taraf yapıyordu. Bu makalede 19. yüzyılın ilk yarısında Kuzeybatı Kafkasya için büyük devletler arasında yaşanan diplomatik mücadele ele alınıyor.

Anahtar Kelimeler

Çerkesler, Çerkesya, Kafkas-Rus Savaşı, Rusya, Osmanlı İmparatorluğu

1820-1830’LU Yılların Diplomasi Odağında Kuzeybatı Kafkasya [Northwest Caucasus in the Diplomatic Focus of the 1820-1830s]

Öz

The expansionist policy pursued by the colonial powers, especially Britain and France, with the aim of acquiring new markets and sources of raw materials, transit routes and important strategic points led to the transformation of the Caucasus problem into one of the main elements of the Eastern policy of these states in the 1820-30s. It became evident that the events in the North-Western Caucasus were closely linked to the development of the Eastern crisis.
Tsarist Russia, which was entering the stage of industrial restructuring, was also in need of expanding its markets and strategic bases. This naturally made it a party to the resolution of the Eastern question in its favor. This article examines the diplomatic struggle between the great powers for the Northwest Caucasus in the first half of the 19th century.

Anahtar Kelimeler

Circassians, Circassia, Caucasian-Russian War, Russia, Ottoman Empire

1820-1830’LU Yılların Diplomasi Odağında Kuzeybatı Kafkasya [Северо-Западный Кавказ в фокусе дипломатии 20-30-х годов XIX в.]

Öz

The expansionist policy pursued by the colonial powers, especially Britain and France, with the aim of acquiring new markets and sources of raw materials, transit routes and important strategic points led to the transformation of the Caucasus problem into one of the main elements of the Eastern policy of these states in the 1820-30s. It became evident that the events in the North-Western Caucasus were closely linked to the development of the Eastern crisis.
Tsarist Russia, which was entering the stage of industrial restructuring, was also in need of expanding its markets and strategic bases. This naturally made it a party to the resolution of the Eastern question in its favor. This article examines the diplomatic struggle between the great powers for the Northwest Caucasus in the first half of the 19th century.

Anahtar Kelimeler

черкесы, Черкесия, Кавказско-русская война, Россия, Османская империя

Kaynakça

• Abu-suud, “Diplomatiçeskiye otnoşeniya Turtsii”, Sovremennik, SPb., 1855. T. 51. No 6.
• AKAK. T. 8. dop. No 252, Tiflis, 1881.
• AKAK. T. 8, dop. No 253. Pismo barona Rozena k gr. Çernışovu ot 13-go dekabrya 1831 g..
• AKAK. T. 8. dop. No 255.
• Anderson М.S. The Question 1774—1923. А Syudy of International Relations. L., N.—Y., 1966, p. 91.
• Argaylski G. Otvetstvennost Anglii v Vostoçnom voprose. Faktı i vospominaniya, SPb., 1908.
• Bobkov A.M. “Molodaya Germaniya”, Voprosı istorii, No 2, 1954.
• Budkovski Ya.N. Sto let avsriyskoy politiki v Vostoçnom voproce, T. 2. SPb., 1888.
• Buşuyev S.K. İz istorii vneşnepolitiçeskih otnoşeniy v period prisoyedinenya Kavkaza k Rossii (20—70 gg. XIХ v.), M., 1955.
• Danilevski N. Ya. Rossiya i Evropa, M., 1991.
• Declaration of Circassian Independence, addressed to The Courts of Europe, The Portfolio, Vol. I. - No IV, London, 1836.
• Goryainov S. Bosfor i Dardanellı, SPb., 1907.
• İstoriya diplomatii, M., 1959.
• İtogi i zadaçi izuçeniya vneşney politiki Rossii, M., 1981.
• Jigarev S. Russkaya politika v Vostoçnom voprose, T. 1, M., 1896.
• Candeloro George. İstoriya sovremennoy İtalii (per. s ital.). M., 1961.
• Kinyapina N.S. Vneşnyaya politika Rossii pervoy polovinı XIX v., M., 1963.
• Markova O.P. “Vostoçnıy krizis i dvijeniye muridizma”, İstoriçeskiye zapiski, N2 42, 1953.
• Marks K. i Engels F. Soç. T. 9.
• Martens F.F. “İmperator Nikolay i koroleva Viktoriya”, Vestnik Yevropı, T. VI., 1896.
• Morton A.L., İstoriya Anglii (per. s angl.), M., 1950.
• Muravyev N. Voyna za Kavkazom v 1855, T. I, SPb., 1877.
• Noviçev A.D. İstoriya Turtsii, Leningrad, 1968.
• Osman-bey. “Vospominaniya 1855 g.: Sobıtiya v Gruzii i na Kavkaze” (per. s fran.), Kavkazski Sbornik, T. 2, Tiflis, 1877.
• Rayevski Arşivi, T. З. SPb., 1910.
• RGVİA f. 13454, op. 8, d. 14, l 1, 2, 5, 18.
• RGVİA f. VUA, d. 6321, l. 18. Raport Adlerberga Çernışovu ot 28 avgusta 1833 g.
• RGVİA f. 13454, op. 8, d. 14, l. 13. Otnoşeniye G. V. Rozena Velyaminovu ot 10 oktyabrya 1834 g.
• Rozen D.G. İstoriya Turtsii, (per. s nem.), Ç. 1, SPb., 1872.
• Sbornik dokumentov. Şamil – stavlennik sultanskoy Turtsii i angliyskih kolonizatorov, Tiflis, 1953. Raport komandira Gelencikskogo otryada voyennıh korabley Manyupa kontr-admiralu Avinovu ot З avgusta 1834 g. d. 50.
• Tarle E.V., Taleyran. M.-Leningrad, 1948.
• Tatişçev S. S., Vneşnyaya politika imperatora Nikolaya Pervogo, SPb., 1887.
• Widerszal L. Sprawy kaukaskie w polityce EuTopejskiej w latach 1831—1864, Warszawa, 1934.
• Yuzefoviç (sost.). Dogovorı Rossii s Vostokom, SPb., 1869.