Yönetişim Bileşeni Olarak Şeffaflık: Belediye Web Sitelerinin Şeffaflık Analizi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 64 - 74, 30.06.2024

Arzu Dilaveroğlu

Öz

Bu çalışmanın temel sorusu; “Belediyelerin web sitelerinin kullanımında yönetişimin temel bileşeni olan şeffaflık ne ölçüde sağlanmıştır?” şeklinde belirlenmiştir. Bu sorunun cevaplanmasında örneklem olarak nüfusunun önemli bir kısmının yerleşim yeri olması nedeniyle Marmara Bölgesinde yer alan büyükşehir ve il belediyelerinin web siteleri tercih edilmiştir. İçerik analizi yönetimin kullanılacağı bu çalışmada belediyelerin resmi web sitelerinin, belirlenen şeffaflık ölçütleri çerçevesinde incelenmesi, yeterlilik ve yetersizlik durumlarının saptanması ve şeffaflığı artırmaya dönük önerilerin sunulması amaçlanmaktadır. Elde edilen bulgulara göre ölçütlerin tümünün tek bir belediye tarafından karşılanma düzeyi karşılaştırıldığında İstanbul, Bursa ve Balıkesir Büyükşehir Belediyeleri (BB) şeffaflık düzeyleri “oldukça yeterli”, diğer belediyeler ise “yeterli” düzeydedir. Ancak ölçütler tüm belediyeler için ortak değerlendirildiğinde ya da alt ölçütler tek tek ele alındığında şeffaflık düzeyleri; “oldukça yeterli, yeterli, yetersiz ve oldukça yetersiz” şeklinde farklılaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yönetişim, Şeffaflık İlkesi, Şeffaflık Ölçütleri, Belediye Web siteleri, Marmara Bölgesi.

Transparency As Governance Component: Analysis Of The Transparency Of Municipal Websites

Öz

The main question of this study is; “To what extent has transparency, which is the basic component of governance, been ensured in the use of municipalities' websites?” It was determined as . In answering this question, the websites of metropolitan and provincial municipalities in the Marmara Region were preferred as samples, since a significant part of the population is residential. In this study, in which content analysis method will be used, it is aimed to examine the official websites of the municipalities within the framework of the determined transparency criteria, to determine the situations of adequacy and inadequacy and to present suggestions to increase transparency. According to the findings, when the level of fulfillment of all the criteria by a single municipality is compared, the transparency levels of Istanbul, Bursa and Balıkesir Metropolitan Municipalities (BB) are at "quite sufficient" level, while the other municipalities are at "adequate" level. However, when the criteria are evaluated jointly for all municipalities or when the sub-criteria are considered individually, transparency levels; It is differentiated as “quite sufficient, sufficient, insufficient and quite inadequate”.

Anahtar Kelimeler

Governance, Transparency Principle, Transparency Criteria, Municipality Websites, Marmara Region.

Kaynakça

• Akdoğan, N. & Çetinkaya, N. (2016). Türkiye'de Bulunan Büyükşehir Belediyelerinin Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik Açısından İncelenmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18(Özel Sayı-1), 897-917.
• Aktel, M. (2009). İl Belediye Web Sitelerinin İşlevselliği Üzerine Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 14 (2), 223-240.
• Bearfield, D. A. & Bowman, A. O. M. (2016). Can You Find It On The Web? An Assessment Of Municipal E-Government Transparency. The American Review of Public Administration, 47(2), 172-188.
• Belediye Kanunu (2005, 13 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 25874). (Erişim: 30.07.2023), https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/07/20050713-6.htm
• Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2023, 9 Nisan). Resmi Gazete (Sayı: 32158). (Erişim: 30.07.2023), https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/04/20230409-1.htm
• Büyükşehir Belediye Kanunun (2004, 23 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 25531). (Erişim: 30.07.2023), https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/07/20040723.htm#1
• Cucciniello, M. & Nasi, G. (2014). Transparency For Trust in Government: How Effective is Formal Transparency?. International Journal of Public Administration, 37(13), 911-921.
• Cucciniello, M., Nasi, G. & Valotti, G. (2012). Assessing Transparency in Government: Rhetoric, Reality And Desire. 45th Hawaii International Conference on System Sciences, Maui, HI, USA, 2451-2461.
• Da Cruz, N. F., Tavares, A. F., Marques, R. C., Jorge, S. & De Sousa, L. (2016). Measuring Local Government Transparency. Public Management Review, 18(6).
• Eken, M. (2005). Gizlilik Geleneğinden Şeffaf Yönetime Doğru. Amme İdaresi Dergisi, 38(1), 113-130.
• EU COE (t.y). The European Label of Governance Excellence (ELoGE). (Erişim: 25.07.2023), https://coe.int/en/web/good governance/eloge
• Gençkaya, Ö., Gündoğdu, H. G. & Aytekin, A. (2021). Büyükşehir Belediyeleri Web Sitelerinin Yönetişim İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(3), 705-726.
• Harder, C. T. & Jordan, M. M. (2013). The Transparency Of County Websites: A Content Analysis. Public Administration Quarterly, 17(1), 103-128.
• Kamu İhale Kanunu (2002, 22 Ocak). Resmi Gazete (Sayı: 24648). (Erişim: 30.07.2023), https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2002/01/20020122.htm#1
• Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu (2003, 24 Aralık). Resmi Gazete (Sayı: 25326). (Erişim: 30.07.2023), https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/12/20031224.htm#1
• Kerman, U., Altan, Y., Aktel, M. & Özaltın, O. (2012). Türkiye’de E-Devlet: İl Düzeyinde Bir Analiz. Sosyoekonomi Dergisi, 18(18), 48-80.
• Meijer, A. (2015). Government Transparency in Historical Perspective: From the Ancient Regime to Open Data in the Netherlands. International Journal of Public Administration, 38(3), 189-199. 
• Taş, İ. E., Avşar, Y. & Durgun, S. (2022). Belediyelerin Değişen Dünyaya Uyumu: Dijital Şeffaflığa Doğru. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 1674-1688.
• TI (t.y), Yolsuzluk Algılama Endeksi. (Erişim:25.07.2023), https://www.transparency.org/en/cpi/2022/index/tur
• Toksöz, F. (2008). İyi Yönetişim El Kitabı. İstanbul: TESEV Yayınları.
• TÜİK (2023). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması. (Erişim: 05.09.2023), https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2023-49407
• Üzmez, P. (2019). Türkiye’de Büyükşehir Belediyelerinin E-Yönetişim Uygulamaları: Yerel Demokrasi Ve Katılım Açısından Bir Değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• WB (1996). Worldwide Governance Indicators. (Erişim: 25.07.2023), https://info.worldbank.org/governance/wgi/Home/Documents
• WB (2016). Making Politics Work For Development: Harnessing Transparency and Citizen Engagement. (Erişim: 08.09.2023), https://www.worldbank.org/en/research/publication/making-politics-work-for-development