HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİNİN KÜLTÜRLERARASI DUYARLILIK ALGILARI VE KLİNİK LİDERLİK ÖZELLİKLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Sayı: 1, 15 - 27, 15.05.2020

Fatih Budak Fatma Karasu

https://doi.org/10.35345/johmal.606037

Öz

Bu
çalışma, hemşirelik öğrencilerinin kültürlerarası duyarlılık algılarının klinik
liderlik özellikleri üzerindeki etkilerini belirleyebilmek amacıyla
gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın evrenini, Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki bir
devlet üniversitesinin Hemşirelik bölümünde öğrenim gören öğrenciler
oluşturmaktadır. Çalışmada örneklem seçimine gidilmemiş olup öğrencilerin
tamamı (N=371) araştırmaya dâhil edilmiş ve toplam 285 öğrenciye ulaşılmıştır.
Veri toplama aracı olarak; tanıtıcı bilgi formu, Klinik Liderlik Ölçeği ve
Kültürlerarası Duyarlılık Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin
değerlendirilmesinde, SPSS 25 paket programı kullanılarak; tanımlayıcı
analizler, güvenirlik analizi, korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır.
Araştırmanın yürütülebilmesi için; etik kurul onayı, ilgili üniversiteden
gerekli yazılı izinler ve öğrencilerin sözel onamları alınmıştır. Araştırma
kapsamında gerçekleştirilen kültürlerarası duyarlılık ile klinik liderlik
ölçeği alt boyutları arasındaki korelasyon analizinde, pozitif yönde zayıf bir
ilişki olduğu ve bazı alt boyutlar arasında ise ilişkinin olmadığı
saptanmıştır. Bununla birlikte, kültürlerarası duyarlılık ve klinik liderlik
ölçeklerine ait alt boyutların, birbirleri üzerindeki etkilerini ortaya koymak
amacıyla yürütülen regresyon modeline ilişkin istatistiksel tahminlerle,
modelin anlamlı ve kullanılabilir olduğu belirlenmiştir (p<0.001,
p<0.05). Sonuç olarak; hemşirelik öğrencilerin kültürel duyarlılık puan
ortalamalarının orta ve klinik liderlik özelliklerine ait ortalama puanlarının
ise yüksek düzeyde olduğu belirlenmiş ve yine, kültürlerarası duyarlılığın
klinik liderlik özellikleri üzerine olumlu etkileri olduğu saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Klinik Liderlik, Kültürlerarası Duyarlılık, Hemşirelik Öğrencileri

Kaynakça

• Aksayan, S. ve Hayran, O. (1992) Sağlık, Hastalık ve Kültür. Sendrom, 4(2): 12-14.
• Budak, F. (2016). Klinik Liderlik Ölçeğinin Türkçe Geçerlik Güvenilirlik Çalışması: Niğde İli Kamu Hastaneleri Birliği Örneği. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Kurumları Yönetimi Anabilim Dalı, Doktora Tezi: Ankara.
• Budak, F. (2018). Sağlık Yönetiminde Klinik Liderlik. Siyasal Kitabevi: Ankara.
• Budak, F. (2019). Sağlık ve Sağlık Statüsü Belirleyicileri. İçinde F. Budak (Ed.), Sağlık Statüsü Belirleyicileri. Siyasal Kitabevi: Ankara.
• Bulduk, S. Tosun, H. ve Ardıç, E. (2011). Türkçe Kültürlerarası Duyarlılık Ölçeği‟nin hemşirelik öğrencilerinde ölçümsel özellikleri. Türkiye Klinikleri J Med Ethic, 19(1): 25-31.
• Bulduk, S. Usta, E. ve Dinçer, Y. (2017). Kültürlerarası duyarlılık ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Bir Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Örneği. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(2): 73-77.
• Chen, G. ve Starosta, W.J. (1996). Intercultural Communication Competence: A Synthesis. Annals of the International Communication Association, 19(1): 353-383.
• Frankel, A. (2009). What leadership styles should senior nurses develop?. Nursing Times, 104(35): 23-4.
• Kahraman, N. ve Sancar, O. (2017). Sağlık Çalışanlarının Kültürel Duyarlılığı. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 1(15): 107-134.
• Koçel, T. (2011). İşletme Yöneticiliği (13. Baskı). Beta Basım Yayım Dağıtım: İstanbul.
• Leininger, M. ve McFarland, M.R. (2002). Transcultural Nursing, concepts, theories, research, and practice (Third edition). McGray Hill Medical Publishing Division.
• Lett, M. (2002). The concept of clinical leadership. Contemporary Nurse, 12(1): 16-20.
• Na´Poles, A.M. Santoyo-Olsson, J. Farren, G. Olmstead, J. Cabral, R. Ross, B. Gregorich, S.E. ve Stewart, A.L. (2011). The patient-reported Clinicians Cultural Sensitivity Survey: a field test among older Latino primary care Patients. Health Expectations, 15(1): 63–77.
• NHS. (2012). Clinical Leadership Competency Framework: Self Assessment Tool. NHS Leadership Academy: Leeds.
• NHS. (2013). Healthcare Leadership Model: The Nine Dimensions of Leadership Behaviour. NHS Leadership Academy: Leeds.
• Nicol, E.D. (2012). Improving clinical leadership and management in the NHS. Journal of Healthcare Leadership, 2012(4): 59-69.
• O’Neill, K. (2013). Patient-centred leadership: rediscovering our purpose. The King’s Fund: London.
• Owiti, J. Ajaz, A. Ascoli, M. De Jongh, B. Palinski, A. ve Bhui, K. (2014). Cultural consultation as a model for training multidisciplinary mental healthcare professionals in cultural competence skills: preliminary results. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 21(9): 814-826.
• Özer, Ö. Budak, F. Şentürk, S. ve Gün Ç. (2018). Hekim ve hemşirelerin klinik liderlik algılarının sosyodemografik değişkenler açısından incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 15(2): 99-105.
• Öztürk, E. ve Öztaş, D. (2012). Transkültürel hemşirelik. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1): 293-300.
• Stanley, D.J. (2012). Clinical leadership and innovation. Journal of Nursing Education and Practice, 2(2): 119-126.
• Tanrıverdi, G. (2014). Kültürel Duyarlılık. İçinde Ü. Seviğ ve G. Tanrıverdi (Ed.), Kültürlerarası Hemşirelik. Akademi Basın ve Yayıncılık: İstanbul.
• Temel, A.B. (2008). Kültürlerarası (çok kültürlü) hemşirelik eğitimi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(2): 92-101.
• Tortumluoğlu, G. Okanlı, A. ve Özer, N. (2004). Hemşirelik bakımında kültürel yaklaşım ve önemi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1): 1-12.
• Tucker, C.M. Nghiem, K.N. ve Marsiske, M. (2013). Validation of a patient-centered culturally sensitive health care provider inventory using a national sample of adult patients. Patient Education And Counseling, 91(3): :344-349.
• Uzun, Ö. ve Sevinç, S. (2015). The relationship between cultural sensitivity and perceived stress among nurses working with foreign patients. Journal of Clinical Nursing, 24(1): 3400-3408.
• Üstün, E. (2011). Öğretmen Adaylarının Kültürlerarası Duyarlılık ve Etnikmerkezcilik Düzeylerini Etkileyen Etmenler. Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Programları ve Öğretim Yüksek Lisans Programı, Yüksek Lisans Tezi: İstanbul.
• Warren, O.J. ve Carnall, R. (2010). Medical Leadership: Why It’s Important, What is Required, and How We Develop It. Postgraduate Medical Journal, 87(1023): 27-32.
• WHO. (1946). The International Health Conference. New York: 19 Haziran – 22 Temmuz.
• Yılmaz, H. ve Kantek, F. (2016). Türkiye’deki Yönetici Hemşirelerin Liderlik Tarzları: Literatür İnceleme. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2(3): 110-117.