KRİZ DÖNEMİNDE LİDERLİK HİKÂYELERİ

Yıl 2022, Sayı: 1, 21 - 29, 03.04.2022

Asli Kaya

https://doi.org/10.35345/johmal.907120

Öz

İnsanlar ve kurumlar çevresiyle etkileşim içerisinde bulunan birer açık sistemlerdir. Bundan dolayıdır ki hem bireyin hem de kurumun esnek yapıya sahip bir yetkinlikle içinde bulunulan durum ve koşullara göre kendilerini şekillendirmeleri gerekir. Gün geçtikçe her toplumun sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasal yapısında değişim söz konusudur. Küreselleşme, teknolojinin gelişmesi ve bilgi toplumuna geçiş süreci içinde yaşadığımız çağı hızlı bir değişime sürüklemektedir. Bu nedenle işletme ve kurumların varlığını sürdürebilmesi için değişime ayak uydurmak kaçınılmazdır. Değişimden ve değişimin yarattığı krizden kaçmak mümkün olmadığı gibi değişimin ne zaman ve nasıl yapılacağıdır da önemli bir husustur. Değişim işletmelerin ve toplumların gelişmesini sağlamanın yanı sıra yeni sorunların ortaya çıkmasına ve gerilime neden olmaktadır. Gerek kurumların gerekse bireylerin bu gerilime ve bunalıma karşı direnç göstermeleri kaçınılmazdır. Bu direnç karşısında insanlar değişim aşamasında gerek bireysel gerekse kurumsal olarak çatışma yaşamaktadırlar. Bu sorunların arka arkaya çoğalması ve çözülememesi büyük krizlere neden olmaktadır. Örgütlerde ve toplumlarda yaşanan bu çözülme, değişim ve kriz dönemlerinde lidere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu dönemde lider, değişime rehber olmanın yanında insanları krize ve değişime alışma sürecinde yardım eden ve yol gösteren kişi olarak rol alacaktır. Bu çalışma, kriz dönemlerinde liderlerin rolünün ‘kriz yönetimi ve liderlik’ anahtar sözcüğü çerçevesinde yazılmış tezler incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Kriz, Liderlik Hikâyeleri

LEADERSHIP STORIES IN THE CRISIS PERIOD

Öz

İnsanlar ve kurumlar çevresiyle etkileşim içerisinde bulunan birer açık sistemlerdir. Bundan dolayıdır ki hem bireyin hem de kurumun esnek yapıya sahip bir yetkinlikle içinde bulunulan durum ve koşullara göre kendilerini şekillendirmeleri gerekir. Gün geçtikçe her toplumun sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasal yapısında değişim söz konusudur. Küreselleşme, teknolojinin gelişmesi ve bilgi toplumuna geçiş süreci içinde yaşadığımız çağı hızlı bir değişime sürüklemektedir. Bu nedenle işletme ve kurumların varlığını sürdürebilmesi için değişime ayak uydurmak kaçınılmazdır.
Değişimden ve değişimin yarattığı krizden kaçmak mümkün olmadığı gibi değişimin ne zaman ve nasıl yapılacağıdır da önemli bir husustur. Değişim işletmelerin ve toplumların gelişmesini sağlamanın yanı sıra yeni sorunların ortaya çıkmasına ve gerilime neden olmaktadır. Gerek kurumların gerekse bireylerin bu gerilime ve bunalıma karşı direnç göstermeleri kaçınılmazdır. Bu direnç karşısında insanlar değişim aşamasında gerek bireysel gerekse kurumsal olarak çatışma yaşamaktadırlar. Bu sorunların arka arkaya çoğalması ve çözülememesi büyük krizlere neden olmaktadır. Örgütlerde ve toplumlarda yaşanan bu çözülme, değişim ve kriz dönemlerinde lidere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu dönemde lider, değişime rehber olmanın yanında insanları krize ve değişime alışma sürecinde yardım eden ve yol gösteren kişi olarak rol alacaktır.
Bu çalışma, kriz dönemlerinde liderlerin rolünün ‘kriz yönetimi ve liderlik’ anahtar sözcüğü çerçevesinde yazılmış tezler incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Leadership, Crisis, Leadership Stories

Kaynakça

• Adair, John (2016). 100 Harika Fikir Etkili Liderlik ve Yönetim İçin. Babıali Kültür Yayıncılığı, 3.baskı, Kasım, s.35.
• Aslan, Şebnem (2013). Duygusal Zeka Dönüşümcü Ve Etkileşimci Liderlik, Eğitim Yayınevi, 2.baskı, Mayıs.
• Aytaç, T.(2003). Post Modern Eğitim Yöneticisi, 21.Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu, 16-17 Mayıs 2002, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Balaban, Semiha, (2018), Kriz Yönetiminde Liderlik Ve Liderlik Özelliklerinin Kriz Yönetimine Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Danışman: Dr.Öğr.Üyesi Özden Toprak, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalında Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, İstanbul.
• Balkan, Mehmet Onur (2004). Kriz Yönetimi ve Liderlik Üzerine Bir Uygulama, Danışman:Doç.Dr.Mehmet Tikici, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalında Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Malatya.
• Bass, B.M. (1960). Bass &Stogdill’s Handbook Of Leadership; Theory, Research and Managerial Applications (3.baskı) New York, Harper & Row.
• Can, Halil; Azizoğlu, Öznur Aşan ve Aydın Eren Miski (2011). Organizasyon ve Yönetim. 8.baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Cribben, J.J. (1981). Leadership: Strategies For Organizastional Of Effectivenesss, New York: Amacom.
• Cohen, W.A.(1990). The Art Of Leader: Englewood Cliffs, New Jersey: Jossey-Bass.
• Çelik, Vehbi (2000). Eğitimsel Liderlik. Pegem A Yayıncılık, 2.baskı, Ankara.
• Demircioğlu, Emre Can (2015). Karizmatik Liderliğin Yönetsel Açıdan Değerlendirilmesi, Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, 52-69.
• Demirtaş, Hasan (2000), ‘Kriz Yönetimi’ https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/108526, Erişim Tarihi: 02.03.2021.
• Dinçer, Ömer (2013). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası. Alfa Yayıncılık, 9.basım, Ağustos, sayfa 576.
• Eren, Erol (2020). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. Beta Yayınları, 12.baskı, İstanbul.
• Ersen, Haldun (1996). Toplam Kalite ve İnsan Kaynakları İlişkisi, Verimlilik ve Etkin Olmanın Yolu. Alfa Yayınları, İstanbul, Mart, 2.baskı.
• Goleman, Daniel; Boyatsız, Richard; Mckee, Annie, (2017). Yeni Lider. Çev: Filiz Nayır, Osman Deniztekin, 14.baskı, Varlık Yayınları, İstanbul.
• Hartley, J. Ve Benington, J. (2010).. Leadership For Healthcare, Bristol, The Policy Press.
• Koçel, Tamer (2015). İşletme Yöneticiliği. Beta Yayınları, İstanbul, 16.baskı, s.855.
• Mankan, Esra (2014).Yönetim ve Organizasyon. İlya İzmir Yayınevi Matbaası, 4.baskı, Ekim, s.200.
• Maya, İlknur, (2014). Kamu İlkokullarında Yöneticilerin Sergiledikleri Kriz Yönetimi Beceri Düzeylerine İlişkin Öğretmen Görüşleri, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 23, s.211.
• Peker, Ömer ve Nihat Aytürk. (2000). Etkili Yönetim Becerileri Öğrenilebilir ve Geliştirilebilir. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Sezgin, Ferudun.(2003). Kriz Yönetimi, Microsoft Word - Sezgin.doc (manas.edu.kg) Erişim Tarihi: 24.03.2021.
• Soy, Samed (2018). Kriz Yönetiminde Karizmatik Liderliğin Önemi: Recep Tayyip Erdoğan Örnekliğinde Teorik Ve Uygulamalı Bir Çalışma, Danışman Prof. Dr. Mustafa Akdağ, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler Ve Tanıtım Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Stogdill, R.M. (1950). Leadership, Membership and Organization, Psychological Bulletin, 47: 1-14.
• Stogdill, R.M. (1974). Handbook Of Leadership, A Survey Of Theory and Research (2.baskı) New York : Free Press.
• Tağraf, Hasan ve Arslan, N.Talat (2003). Kriz Oluşum Süreci Ve Kriz Yönetiminde Proaktif Yaklaşım, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, 149-160.
• Tengilimoğlu, Dilâver; Işık, Oğuz, Akbolat, Mahmut, (2009). Sağlık İşletmeleri Yönetimi. Nobel Yayıncılık, Ankara,1.basım, Ocak, sayfa 456.
• Tengilimoğlu, Dilâver; Işık, Oğuz, Akbolat, Mahmut, (2015). Sağlık İşletmeleri Yönetimi. Nobel Yayıncılık, Ankara,7.basım, Mayıs, sayfa 602,
• Tuğcu, Şule Tankut (2004). Kriz Yönetiminde Liderlik Kavramının Önemi, Selçuk Üniversitesi Dijital Arşiv Sistemi, Cilt: 3, Sayı: 2 http://acikerisimarsiv.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/handle/123456789/11309 Erişim Tarihi: 08.12.2020.
• Tüz, Melek, V. (2014). Kriz Yönetimi Uygulama İçin Temel Adımlar, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.