Alışveriş Merkezlerindeki Mevcut Eksiklik ve Olumsuzlukların Mekânsal Tasarım Açısından İncelenmesi: Karabük Halkı Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 4, 806 - 834, 26.12.2020

Mehmet Nuri Yıldırım

Öz

Son yirmi beş yıldan itibaren artan alışveriş merkezleri, ekonomik ve sosyal alanların önemli bir parçası olup, kent yaşamı ve kullanıcılar tarafından odak noktası olmuştur. Birçok ülkede alışveriş merkezleri yapısal farklılıklar göstermekle birlikte giderek kent merkezlerinin üstlendiği bazı fonksiyonları da üstlenerek, toplanma, buluşma, boş vakit geçirme alanları haline gelmeye başlamışlardır. Bu çalışmanın amacı Karabük kentinde faaliyet gösteren X veY AVM’lerdeki mevcut eksilik ve olumsuzlukların neler olduğu mekânsal tasarım açısından incelenmiştir. Araştırmanın evreni; Ocak-Şubat 2020 döneminde X ve Y AVM’lerini ziyaret eden kişiler oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; estetik mekân algısının zayıf ve mekân içi kullanılan renk ve malzemelerin estetik olmadığı, doğa ile ilgili hiçbir tasarımın bulunmadığı, manyetik alan etkisinin fazla olduğu ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte dinlenme ve oturma alanlarının, yetişkin oyun alanlarının, kültürel etkinlik alanlarının, geleneksel ürün satış yerlerinin yetersiz veya bulunmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca dış mekân (peyzaj) düzenlemesinin yetersiz olduğu tespit edilen diğer bulgudur. Ancak X ve Y AVM’lerinde mekânsal ulaşım ve sirkülasyonun olduğu, spor ve oyun alanlarının, ibadethane gibi yerlerin, mağaza ve dükkânların, kapalı ve açık otopark alanlarının ve sigara içme alanlarının yeterli olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Alışveriş Merkezleri (AVM),, Mekân Tasarımı, Karabük

Kaynakça

• Aslan, T. V. (2016), Türkiye’deki Alışveriş Merkezi İncelemelerine Eleştirel Bir Bakış: Yorumlar, Eleştiriler, Tartışmalar, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 14(1):13-24.
• Bakır, N. O., Aydoğan, S., (2016). Türkiye’de Faaliyet Halindeki Alışveriş Merkezlerinin İncelenmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 26; 302-326.
• Bektaş, E. H. (2018). Alışveriş Merkezleri İç Mekân Rekreasyon Alanlarının Algısal Konfor Açısından Değerlendirilmesi, Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Cilt 11:1, 91–110.
• Erdoğan, İ. (2012). Pozitivist Metodoloji ve Ötesi: Bilimsel Araştırma Tasarımları, Niteliksel ve İstatistiksel Yöntemler. Ankara: ERK Yayın Dağıtım.
• Erdoğan, Ö. (2013). Ankara Kentindeki Alışveriş Merkezlerinin Yer Seçim Tercihleri ve Mekansal Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ertekin, O., Dokmeci, V., Unlukara, T., Ozus, E. (2008). Spatial Distribution of Shopping Malls and Analysis of their Trade Areas in Istanbul. European Planning Studies, 1 (16), 143-156.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.