Kültürel Peyzaj Alanlarında Afetler ve Riskler: İstanbul Tarihi Yarımada Yönetim Planı Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 147 - 162, 31.03.2022

Nilüfer Kart Aktaş

Öz

Kültürel peyzajlar, tarihi, kimliği ve içerisinde barındırdığı özgün değerleri ile korunması gereken önemli miras alanlarıdır. Ancak bu alanlar, özellikle günümüzde global ölçekte yaşanan iklim krizi, sel, kuraklık, deprem, yangın gibi afetler ile kentleşme baskısı, vandalizm, terör, savaş gibi çeşitli insan faaliyetleri nedeniyle çok ciddi tehdit altındadır. Bu çalışmanın amacı turistik olarak büyük bir öneme sahip, tarihi, kültürel ve görsel zenginliklerle dolu Tarihi Yarımada’nın doğal veya insan kaynaklı tehditlerin ve bu tehditlere karşı yapılan hazırlıkların araştırılmasıdır. Bu kapsamda dünya genelinde yaşanan afetlerin nedenleri ve riskleri araştırılmıştır. Tarihi Yarımada Yönetim Planı incelenerek plan kapsamında afet süreci ile ilgili geliştirilen politikalar, strateji ve hedefler, risk yönetimi kararları, projeler ve gerçekleştirilen uygulamalar değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda çalışma alanı için riskler tespit edilerek, Tarihi Yarımada’nın afet öncesi, afet anı ve afet sonrası için planlamaların yetersiz olduğu, doğal ve insan faaliyetleri sonucu oluşan afetlere çok ciddi maruz kaldığı ve gelecek için de tehdit altında olduğu belirlenmiştir. Dolayısıyla tarihi çevrelerde afete duyarlı, kültürel mirasa yönelik olası tehditleri en aza indiren, alanın fiziksel ve sosyo-ekonomik yapısını dikkate alan, afet öncesi, esnası ve sonrası için senaryolar üretilmiş, tüm detayları düşünülmüş master planlarına ihtiyaç bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Peyzaj, Afet, Risk, Yönetim Planı, Tarihi Yarımada

Kaynakça

• Akmeşe K. A. ve Sunar, H. (2019). Turizmin Ekonomik Çevresel ve Sosyo-Kültürel Etkilerinin Yerel Halk Tarafından Algılanması: Hatay İli Örneği. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal. 5 (26): 1892-1900. http://dx.doi.org/10.31576/smryj.408.
• Akten, S. (2017). The Role and Importance of Yoruk Traces in Rural Landscape Areas as Part of the Cultural Landscape Values. Journal of Strategic Research in Social Science (JoSReSS) 3 (2): 131-142. ISSN: 2459-0029.
• Anonim 1 (2020). SARAT Projesi kapsamında veriler Arkeolojik Varlıkların Korunması ve Kurtarılması eğitim programı ders notları. Koç Üniversitesi.
• Anonim 2 (2018). Tarihi Yarımada Yönetim Planı. http://www.alanbaskanligi.gov.tr/evrak/typ.pdf Anonim 3 (2009). Türkiye’nin Dünya Miras Alanları.
• https://www.unesco.org.tr/Content_Files/Content/Yayinlar/dma.pdf Ateş, A. (2019). Turizm Eğitiminde Öğrenci Memnuniyet Düzeyi: Selçuk Üniversitesi ve Necmettin Erbakan Üniversitesi Karşılaştırması. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 5(17), 489-498.
• Boccardi, G. (2006). A Strategy for Reducing Risks from Disasters at World Heritage Properties. Integrating Traditional Knowledge Systems and Concern for Cultural and Natural Heritage into Risk Management Strategies. Proceedings from the special session organized by ICCROM and the World Heritage Centre for the International Disaster Reduction Conference (IDRC). Davos, Switzerland.