Türklerde Ölüm ve Yemek Ritüelleri

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 3, 669 - 677, 30.09.2022

Fahri Dağı Oya Mınez

Öz

Ölüm, tüm toplumlar tarafından doğduğu andan itibaren kabul edilen önemli olgulardan birisidir. Bireyin ölüm anından başlayıp ölüm sonrasına devam eden bu olgu, insan yaşamının kaçınılmaz gerçekliğini de gözler önüne sermektedir. Ölüm olgusu varolan bütün toplumlarda aynı tepkisel izler bırakmıştır, ölen kişinin kaybıyla oluşan boşluk ve ölümden sonraki hayatla ilgili bilinmezlik toplumlarda korku ve kaygı hissine sebebiyet vermiştir. Bu bilinmezlik unsuru toplumların farklı pratiklere yönelmesini sağlamıştır. Bu bağlamda ölüm, insanlık tarihi boyunca toplumları belli bir kültür olgusuna itmiş; mitler, dinsel pratikler, ritüellerin oluşmasına vesile olmuştur. İlk insandan günümüze kadar önceleri fiziksel bir ihtiyaç olan yemek yeme eylemi ölüm, düğün, festivaller gibi etkinliklerin içine de girmiş toplumları bir arada olmaya ve ortak değerlerle hareket etme isteğine katkı sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Ölüm, Rit, Ritüel, Türklerde Ölüm

Kaynakça

• Akyol, Y. & Kentel F. (2006). Dinsel Ritüeller ve Modern Milliyetçilikte Ritüel İnşası: Şehit Cenazeleri, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kültürel İncelemeler Yüksek Lisans Tezi.
• Algar, A. (1989). Bektaşilikte Yemeğin Yeri, İkinci Milletlerarası Yemek Kongresi, Ankara: Güven Matbaası, 20-30.
• Alver, K. (2010). Emile Durkheim ve Kültür Sosyolojisi, Sosyoloji Dergisi, 3 (21), 199-210.
• AY, Ş. & Şahin, K. (2014). Eski Yakındoğu’da Yemek Simgeselliği Üzerine Bir Değerlendirme, Tarihin Peşinde – Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12.
• Beşirli, H. (2010). Yemek, Kültür ve Kimlik, Milli Folklor, 22 (87), 159-169. Boratav, P. N. (1973). 100 Soruda Türk Folkloru, İstanbul: Fono Matbaası. Buluç, S. (1979). Şaman, İslâm Ansiklopedisi, 11, 310-335.
• Çay, A. (1983). Anadolu’da Türk Damgası Koç Heykel mezar Taşları ve Türkler ’de Koç Koyun Meselesi, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay.
• Demir, A. (2012). Diyarbakır’da Taziye Geleneği, Dicle Ünviversitesi Sosyal Bilimler Enstitisü Yüksek Lisans Tezi.
• Constance, Jones (2004). Huzur İçinde Yatsın, Ölüme Dair Her Şey, (Çev. Mehmet Gürse), İstanbul: Drhama Yayınları.
• Durkheim, E. (2005). Dinî Hayatın İlkel Biçimleri, (Çev. Fuat Aydın), İstanbul: Farklı Yayınevi.
• Erdentug, N. (1977). Sosyal Âdet ve Gelenekler, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Danık, E. (1990). Koç ve At Şeklindeki Tunceli Mezar Taşları, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.