Mengü Ertel’in Opera ve Bale Afişlerinin İkonografik ve İkonolojik Eleştiri Yöntemine Göre Çözümlemesi

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 4, 701 - 717, 31.12.2023

Merve Ersan , Ozan Emen

Öz

Sanatın doğasını anlamak için, sanat eserlerini analiz etmek en iyi yollardan biri olarak kabul edilmektedir. Bu analizler, bir sanat eserinin estetik özelliklerini, temalarını, tekniklerini ve mesajlarını incelemek için kullanılır. Bu süreç, sanatçının niyetini anlamak ve izleyiciye daha derin bir anlayış sunmak için önemlidir. Bir grafik tasarım ürünü olan afiş, hem plastik açıdan estetik bir değer taşıyan sanat eseri, hem de görsel iletişim açısından etkili mesajlar içeren bir grafik tasarım ürünüdür. Kültürel afişlerin bir türü olan opera afişleri ise sahne tasarımının ve opera temalarının görsel bir yansıması olup seyircilere ilgili performansın atmosferini, hikâyesini ve karakterlerini görsel öğelerle aktarmaktadır. Bu çalışmada, Mengü Ertel’in 1960-1974 yılları arasında yaptığı opera ve bale afiş tasarımları Erwin Panofsky’nin İkonografik ve İkonolojik Sanat Eleştirisi yöntemi ile analiz edilmiştir. Bu analiz yöntemiyle opera afişlerinde kullanılan semboller, imgeler ve renkler çözümlenmiş ve afişlerin içsel anlamı daha ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Sanat ve estetik kaygısının ön planda tutulduğu afişlerde opera sahnelerinin büyüleyici atmosferi ve görsel ihtişamının yansıtıldığı, geleneksel motiflerin ve sembollerin modern unsurlarla uyumlu bir şekilde birleştirilerek tasarımlara estetik bir karakter kazandırıldığı gözlemlenmiştir. Mengü Ertel'in opera afişlerine kattığı sanatsal kimliğin, opera sanatının yayılmasına ve seyirci tabanının genişlemesine katkı sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Opera afişleri, kültürel afişler, Mengü Ertel, ikonografik ve ikonolojik analiz, Erwin Panofsky

Kaynakça

• All Music (t.y). Gian Carlo Menotti The Consul, opera. AllMusic: https://www.allmusic.com/composition/mc0002394002 adresinden alındı
• Aşkar, F. (2011). Sanatsal iletişim modeli: Sahne (performans) sanatlari üzerine bir inceleme. Akademik Bakış Dergisi Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, (25), 1-23.
• Benjamin, A. (1951). The consul. Oxford University Press.
• Cömert, B. (2008). Mitoloji ve ikonografi (2.Baskı). De Ki Basım Yayım.
• Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü, (t.y). Coppelia Bale. https://web.archive.org/web/20160320143434/http://secure.dobgm.gov.tr/opera2013/weser2013.aspx?E serKodu=1168.
• Fisher, B. D. (2005). Rossini's the barber of seville. Opera Journeys Publishing.
• Gökalan, M., ve Sevindik, O. (2022). Mengü Ertel's design style (sample of poster designs). Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 6(17), 259-279.
• Katoğlu, M., ve Ayhan, A. (2014). Operanın Türkiye'deki hikâyesi: Opera bale afişleri (1941-2011). Deniz Kültür Yayınları.
• Ohnuki-Tierney, E. (2010). Kamikaze, cherry blossoms and nationalisms: The militarization of aesthetics in Japanese history. University of Chicago Press.