Denizli İli Doğal Mera Alanlarının Bazı Vejetasyon Özellikleri

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 74 - 88, 31.12.2022

Mehmet Öten Cengiz Erdurmuş Semiha Kiremitci İlker İnal Mustafa Avcı Celal Yücel Önder Kabaş Mustafa Soysal

Öz

Bu çalışma Denizli ilinin 7 ilçe ve 12 köyden seçilen yüksek kesim meralarının vejetasyon özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2015 yılında yürütülmüştür. Ölçümler modifiye edilmiş tekerlekli lup metoduyla yapılmıştır. Vejetasyon etüdü sonucunda toplam 234 farklı türün varlığı tespit edilmiştir. Bu türlerden 51 adedi buğdaygil, 56 adedi baklagil ve 127 adedi ise diğer familyalara aittir. Meralarda bitki ile kaplılık oranları % 41.0 ile % 50.3 arasında değişmiştir. Mera alanlarında en sık rastlanan baklagil, buğdaygil ve diğer familyalara ait türler sırasıyla Vicia sativa, Cynodon dactylon ve Carduus pycnocephalus’tur. Tüm mera alanlarına ait botanik kompozisyonda azalıcılar, çoğalıcılar ve istilacı türlerin oranları sırasıyla % 13.0, % 22.0 ve % 65.0 olarak belirlenmiştir. İncelenen 1 merada mera durum sınıfının riskli ve 11 merada ise zayıf olduğu tespit edilmiştir. Mera sağlığı açısından yapılan sınıflamada Acıpayam İlçesi Karahöyük merası, Tavas Solmaz, Garipköy ve Kızılca meraları “iyi” olarak diğer meralar ise “orta” olarak belirlenmiştir. İhtiva ettiği bitki kompozisyonu, mera durum ve sınıfı ile mera sağlığı dikkate alındığında 12 mera içerisinde Tavas ilçesi Solmaz köyü ve Acıpayam İlçesi Karahüyük meraları en iyi meralar olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mera, Tekerlekli nokta metodu, Botanik Kompozisyon, Mera sınıfı ve sağlığı

Destekleyen Kurum

Bu çalışma; T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırma ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) ile Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünce (BUGEM) desteklenmiştir.

Teşekkür

Bu çalışmayı destekleyen T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırma ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) ile Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğüne (BUGEM) teşekkür ederiz.

Some Vegetation Characteristics of Denizli Province Natural Rangelands

Öz

This research was conducted to determine botanical composition of the 12 native rangelands in the high section of 7 district, Denizli, in the year of 2015. Vegetations of the pastures were done by the Loop Method. As a result of the vegetation study, a total of 234 different species were identified. 51 of these species belong to poaceae, 56 to fabeceae and 127 to other families. The most common leguminous, grassy and other family species in the rangelands are Vicia sativa, Cynodon dactylon and Carduus pycnocephalus. In the botanical composition, the ratios of decreaser, increaser and invader species were determined as 13.0%, 22.0% and 65.0%, respectively. It was determined that the rate of plant cover area in the examined rangelands varied between 41.0% and 50.3%. The rangeland status class of the pasture areas has been determined as risky (1rangeland) and weak (11rangelang. In the classification made in terms of rangeland health, Acıpayam District Karahöyükrangeland, Tavas Solmaz, Garipkoy and Kızılca rangeland were determined as "good" and other rangelands were determined as "medium". Solmaz village of Tavas district and Karahüyük rangelands of Acıpayam district were determined as the best rangelands among 12 rangelands by pasture plant composition, rangeland condition and healthy status.

Anahtar Kelimeler

Rangeland, wheel point method, Botanical composition, Rangeland condition and health

Kaynakça

• [1] Babalık, A.A. ve Sarıkaya, H. (2015). Isparta İli Zengi Merasında Ot Verimi ve Botanik Kompozisyonun Tespiti Üzerine Bir Araştırma. Turkish Journal of Forestry. 16(2): 96-101.
• [2] Carlier, L., De Vliegher, D., Van Cleemput, O. & Boeckx, P. (2005). Importance and Functions of European Grasslands. Commun Agric. Appl. Biol. Sci. 70:5-15.
• [3] Altın, M., Gökkuş, A. ve Koç, A. (2011). Otlatma Kapasitesi. Çayır ve Mera Yönetimi. Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı.
• [4] Çaçan, E. ve Yüksel, A. (2016). Çayır ve Meraların Bölgesel Kalkınma Üzerindeki Etkisi. ÜNİDAP Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı, Muş, Türkiye, s. 521-531.
• [5] Soya, H., Avcıoğlu, R. ve Çelen, A.E. (1999). Türkiye Hayvancılığında Kaliteli Kaba Yem Sorunu ve Yeni Mer’a Yasası Bağlamında Çözüm Önerileri. Uluslararası Hayvancılık’99 Kongresi. 21-24 Eylül. İzmir.
• [6] Okatan, A. ve Yüksek, T. (1997). Aşırı Otlatılan Mera Parsellerinde Adi Korunga (Onobrychis viciifolia Scop.)’nın Yetiştirilmesi ve Verim Potansiyeli Üzerine Araştırmalar. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Samsun, s.492-498.
• [7] Gökkuş A., (1994). Türkiye'nin Kaba Yem Üretiminde Çayır-Mer'a ve Yem Bitkilerinin Yeri Ve Önemi. Atatürk Ü. Zir. Fak. Der. 25 (2), 250-261.
• [8] Altın, M. (2003). Otlatma Düzeni (Otlak Amenajmanı). Trakya Üniversitesi Ziraat Fakultesi Yayınları Tekirdağ, No: 291, 120s.
• [9] Koç A. ve Çakal, Ş. (2004). Comparison of Some Rangeland Canopy Coverage Methods. Int. Soil Cong. On Natural Resource Manage. For Sustainable Development, June 7-10, 2004, Erzurum, Turkey, D7, 41-45.
• [10] Gökkuş A., (1991). Doğu ve Güney Doğu Anadolu Bölgeleri Çayır Mera ve Yem Bitkileri Ve Hayvancılığı Geliştirme Projesi Eğitim Semineri. 20-22 Şubat, Erzurum.
• [11] Öten, M., Çeçen, S. ve Erdurmuş., C. (2016). Antalya İlindeki Bazı Meraların Botanik Kompozisyonunun Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 47(1) 23-30.
• [12] Gür, M. ve Altın, M. (2015). Trakya Yöresinde Farklı Kullanım Geçmişine Sahip Meraların Florastik Kompozisyonlarının Bazı Özellikleri. Anadolu Tarım Bilim. Derg. Anadolu J Agr Sci. 30; 60-67 ISSN: 1308-875.
• [13] Cerit, T., ve Altın, M. (1999). Tekirdağ Yöresi Doğal Meralarının Vejetasyon Yapısı ile Bazı Ekolojik Özellikleri. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi. Cilt: 3. 15-18 Kasım. Adana. S. 6-11.
• [14] Avcıoğlu. R. (1983). Çayır Mera Bitki Topluluklarının Özelikleri ve İncelenmesi. E. U. Zir. Fak. Yay.S.:168 No:466 İzmir.
• [15] Anonim, (2015a). Meteoroloji Genel Müdürlüğü Denizli İli İklim Verileri. http://www.denizli.mgm.gov.tr, Erişim: 27.06.2016.
• [16] Anonim, (2015b). Denizli İli Toprak Analiz Sonuçları. Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü Müd. Ankara.
• [17] Gökkuş, A., Koç, A. ve Çomaklı, B. (2000). Çayır-Mera Uygulama Kılavuzu. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. Erzurum.
• [18] Koç, A., A. Gökkuş ve Altın, M. (2003). Mera Durumu Tespitinde Dünya’da Yaygın Olarak Kullanılan Yöntemlerin Mukayesesi ve Türkiye İçin Bir Öneri. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kong. 13-17 Ekim, Diyarbakır, 36- 42.
• [19] Holechek, J.L., Pieper, R.D. & Herbel, C.H. (2011). Range Management: Principles and Practices (6th Edition).
• [20] Yavuz, T., Sürmen, M., Töngel, M.Ö., Avağ, A., Özaydın, K.A. ve Yıldız, H. (2011). Samsun İli Meralarının Vejetasyon Özellikleri. Türkiye 9. Tarla Bitkileri Kongresi, Çayır Mera Yem Bitkileri, Cilt III, 12-15 Eylül, Bursa, s: 1773-1778.
• [21] Yavuz, T., Sürmen, M., Töngel, M.Ö., Avağ, A., Özaydın, K.A. ve Yıldız, H. (2012). Amasya Mera Vejetasyonlarının Bazı Özellikleri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1): 181-185.
• [22] Çınar, S., Hatipoğlu, R., Avcı, M., İnal, İ., Yücel, C. ve Avağ, A. (2014). Hatay İli Kırıkhan İlçesi Taban Meraların Vejetasyon Yapısı Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 31(2): 52-60.
• [23] Seydoşoğlu. S. Saruhan. V. ve Mermer. A. (2015-a). Diyarbakır İli Eğil İlçesi Kıraç Meralarının Botanik Kompozisyonunun Belirlenmesi. Turk J Agric Res (2015) 2: 76-82 TÜTAD ISSN: 2148-2306
• [24] Seydoşoğlu, S., Saruhan, V. ve Mermer, A. (2015-b). Diyarbakır İli Silvan İlçesi Taban Meralarının Vejetasyon Yapısı Üzerinde Bir Araştırma. Turk J Agric Res (2015) 2: 1-7 TÜTAD ISSN: 2148-2306.
• [25] Uzun, F., Alay, F. ve İspirli, K. (2016). Bartın İli Meralarının Bazı Özellikleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, (3): 174-183.
• [26] Seydoşoğlu, S., Kökten, K. ve Sevilmiş, U. (2018). Basic Vegetation Characteristics of Village Pastures Connected to Mardin Province and its Provinces. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, 5(4): 406-413.
• [27] Çınar, S., Hatipoğlu, R., Avcı, M., İnal, İ. ve Yücel, C. (2019) Adana İli Tufanbeyli İlçesi Meralarının Vejetasyon Yapısı Üzerine Bir Araştırma, KSU J. Agric Nat 22(1): 143-152.
• [28] Babalık, A.A. ve Ercan, A., (2018). Eskişehir İli Karaören Köyü Merasının Vejetasyon Özelliklerinin Belirlenmesi. Turkish Journal of Forestry, 19(3): 246-251.
• [29] Dursun, İ. ve Babalık, A.A. (2018). Isparta İli Çatoluk Ormaniçi Merasının Vejetasyon Yapısının Belirlenmesi. Turkish Journal of Forestry, 19(3): 233-239.
• [30] Sürmen, M. ve Kara, E. (2018). Aydın İli Ekolojik Koşullarında Farklı Eğimlerdeki Mera Vejetasyonlarının Verim ve Kalite Özellikleri. Derim 35(1):67-72.
• [31] Aydın A., Çaçan E. ve Başbağ M. (2014). Mardin İli Derik İlçesinde Yer Alan Bir Meranın Botanik Kompozisyonun Belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bil. Dergisi Özel sayı 2:1625-1630.
• [32] Çınar, S., Hatipoğlu, R., Avcı, M., İnal, İ. ve Yücel, C. (2018). Adana İli Tufanbeyli İlçesi Meralarının Botanik Kompozisyonunun Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Tr. J. Nature Sci. Volume 7, Issue 2, Page 21-29.
• [33] İspirli K, Alay F, Uzun F ve Çankaya N (2016). Doğal Meralardaki Vejetasyon Örtüsü ve Yapısı Üzerine Otlatma ve Topografyanın Etkisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi. 3, 14-22.
• [34] Ünal, S., Mutlu, Z., Mermer, A., Urla, Ö., Ünal, E., Özaydın, K.A., Avağ, A., Yıldız, H., Aydoğmuş, O., Şahin, B. ve Arslan, S. (2012a). Çankırı İli Meralarının Mera Durumu ve Sağlığının Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5: 131-135.
• [35] Ünal, S., Mutlu, Z., Mermer, A., Urla, Ö., Ünal, E., Aydoğdu, M., Dedeoğlu, F., Özaydın, K.A., Avağ, A., Aydoğmuş, O., Şahin, B. ve Aslan, S. (2012b). Ankara İli Meralarının Değerlendirilmesi Üzerine Bir Çalışma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 21(2): 41-49.