The Effect Of De-Industrıalızatıon On Technologıcal Product Exports: The Case Of Mıddle-Income Countrıes

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 104 - 124, 25.12.2025

Enes Sümer , Arzu Tay Bayramoğlu

https://doi.org/10.58767/joinbat.1724883

Öz

In the economic literature, the decrease in the share of the industrial sector in output and employment is expressed as the phenomenon of "deindustrialization". Due to the structural transformation in economies, all developed and developing countries are experiencing this process. In addition, the concept of "premature deindustrialization" is used to express that developing countries entered the deindustrialization process before their industrialization matured compared to developed countries. In this context, it is thought that developing countries lag behind developed countries in medium and high technology product exports due to early deindustrialization. In this study, the relationship between deindustrialization indicators and exports of medium and high technological products in 32 middle-income countries is analyzed by the dynamic panel method for the period 1997-2019. According to the empirical findings, while there was no significant relationship between medium and high technology exports and the share of the manufacturing industry in the output, which is a basic deindustrialization indicator, a statistically significant relationship was found between the share of the manufacturing industry imports in total imports. This result shows that technological product exports are externally dependent due to early deindustrialization in middle-income countries.

Anahtar Kelimeler

Premature (early) Deindustrialization , Deindustrialization , Middle Income Countries , Medium and High Technology Product Exports , Dynamic Panel Data.

Sanayisizleşmenin Teknolojik Ürün İhracatı Üzerine Etkisi: Orta Gelirli Ülkeler Örneği

Öz

İktisadi literatürde sanayi sektörünün hasıladaki ve istihdamdaki payının azalması “sanayisizleşme” olgusu olarak ifade edilmektedir. Ekonomilerde yaşanan yapısal dönüşüm gereği gelişmiş ve gelişmekte olan tüm ülkeler bu süreci yaşamaktadır. Ayrıca gelişmekte olan ülkelerin sanayisizleşme sürecine gelişmiş ülkelere kıyasla sanayileşmeleri olgunlaşmadan girdiğini ifade etmek için “erken (prematüre) sanayisizleşme” kavramı kullanılmaktadır. Bu bağlamda erken sanayisizleşme nedeniyle gelişmekte olan ülkelerin orta ve yüksek teknoloji ürün ihracatında gelişmiş ülkelerin gerisinde kaldıkları düşünülmektedir. Bu çalışmada orta gelirli 32 ülkede sanayisizleşme göstergeleri ile orta ve yüksek teknolojik ürün ihracatı arasındaki ilişki 1997-2019 dönemi için dinamik panel yöntemi ile analiz edilmektedir. Elde edilen ampirik bulgulara göre, orta ve yüksek teknoloji ihracatı ile temel sanayisizleşme göstergesi olan imalat sanayinin hasıla içindeki payı arasında anlamlı bir ilişki bulunamazken, imalat sanayi ithalatının toplam ithalat içindeki payı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ulaşılan bu sonuç, orta gelirli ülkelerde erken sanayisizleşmeye bağlı olarak teknolojik ürün ihracatının dışa bağımlı olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Prematüre (erken) Sanayisizleşme , Sanayisizleşme , Orta Gelirli Ülkeler , Orta ve Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı , Dinamik Panel Veri

Kaynakça

• Akyıldız, S. (2022). Dünyada orta gelir tuzağı, Türkiye’nin orta gelir tuzağına yakalanma nedenleri ve çıkışı için öneriler. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32, 3(1169-1182).
• Arellano, M., & Bover, O. (1995). Another look at the instrumental variable estimation of error-components models. Journal of Econometrics, 68(1), 29-51.
• Baltagı, H. B. (2005). Econometric analysis of panel data. Third Edition, England: John Wiley & Sons Ltd. Blundell, R., & Bond, S. (1998). Initial conditions and moment restrictions in dynamic panel data models. Journal Of Econometrics, 87, 115-143.
• Blundell, R., Bond, S., & Wındmeıjer, F. (2000). Estimation in Dynamic Panel Data Models: İmproving on the Performance of the Standard Gmm Estimator. Badi, H., Baltagi, T.B. and Fomby, R.C.H., (Ed), Nonstationary Panels, Panel Cointegration, and Dynamic Panels, Advances in Econometrics (s. 53-91). Emerald Group Publishing Limited: England. https://doi.org/10.1920/wp.ifs.2000.0012
• Çetinkaya, M. & Muratoğlu, G. 2020. Ekonomik dönüşüm sürecinde sanayisizleşme ve yeniden sanayileşme, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(3), 1369-1394.
• Dasgupta, S., & Singh, A. (2006). Manufacturing, services and premature deindustrialization in developing countries: a kaldorian analysis. UNU World Institute for Development Economics Research (UNU-WIDER), Research Paper, No: 2006/49, 1-18.
• Dede, Y. (2020). Türkiye’de sanayisizleşme ve sanayisizleşmenin belirleyicileri: ardl yaklaşımı ve ayrıştırma analizi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Destek, M. A., Hossain, M. R., & Khan, Z. (2024). Premature deindustrialization and environmental degradation. Gondwana Research, 127, 199-210.
• Di Berardino, C., D’Angelo, S., & Sarra, A. (2025). Can deindustrialisation be reversed? The role of outsourcing and foreign trade in the structural change of the main European economies (2010–20). Cambridge Journal of Economics, 49 (4), 731-753.
• Dökmen, G. (2012). Yolsuzluklarin vergi gelirleri üzerindeki etkisi: dinamik panel veri analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 41-51.
• Eğilmez, M. (2012, 16 Aralık). Orta gelir tuzağı ve Türkiye. https://www.mahfiegilmez.com/2012/12/orta-gelir-tuzag-ve-turkiye.html
• Felipe, J., Abdon, A., & Kumar, U. (2012). Tracking the middle-income trap: what is it, who is in it, and why?. Levy Economics Institute, Working Paper, 715, 1-59.
• Gill, I. S., Kharas, H. J., & Bhattasali, D. (2007). An East Asian renaissance: ıdeas for economic growth. Washington DC: World Bank Publications. http://hdl.handle.net/10986/6798
• Haverkamp, K., & Clara M. (2019). Four shades of deindustrialization. Inclusive And Sustainable Industrial Development UNIDO, Working Paper Series 2/2019.
• Karakaş, A. T. (2021). İktisadi yapıda meydana gelen değişimlerin sanayisizleşme üzerindeki etkileri: yüksek, orta ve düşük gelirli ülkelerden kanıtlar. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Labaj, M., & Majzlıkova Stracova, E. (2024). Premature deindustrialization in Latin America: comparative analysis of Argentina, Brazil, and Mexico. Japanese Economy, 50(3-4), 338-353.
• Meçik, O. & Afşar, M. (2015). Ekonomide sanayisizleşme ve OECD ülkelerine etkileri. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(2), 85-111.
• Meçik, O., & Aytun, U. (2018). Türkiye ekonomisinde Erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım. ODTÜ Gelişme Dergisi, 45 (Nisan), 2018, 59-8.
• Ojaghlou, M. (2021). Turizm ve sanayisizleşme süreci: Türkiye örneği. Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi, 2021, 4(1), 79-97.
• Olcay, H. (2021). Gelişen ekonomilerde yapısal dönüşüm: prematüre sanayisizleşme üzerine ampirik bir inceleme. İktisadî Araştırmalar Vakfı İktisadi İşletmesi Yayınları, Yayın No: 81 Sertifika: 50931.
• Özçelik, E., & Özmen, E. (2023). Premature deindustrialisation: the international evidence. Cambridge Journal of Economics, 47(4), 725-746.
• Palma, J. G. (2014). De-industrialısation, ‘premature’ deindustrialisation and the dutch-disease. Revista NECAT, 2014, 3(5), 7–23.
• Rodrik, D. (2016). Premature deindustrialization. Journal of Economic Growth, 21(1), 1-33.
• Roodman, D. (2009). How to do xtabond2: an introduction to difference and system gmm in stata. The Stata Journal, 9(1), 86-136.
• Rowthorn, R., & Coutts, K. (2004). Deindustrialisation and the balance of payments in advanced economies. Cambridge Journal of Economics, 28 (5), 767–790.
• Rowthorn, R., & Ramaswamy, R. (1997). Deindustrialization: causes and ımplications, IMF Working Paper, 97(42), 1997.
• Rowthorn, R., & Ramaswamy, R. (1999). Growth, trade, and deindustrialization. IMF Staff Papers, 46, 18–41.
• Skuflic, L.,& Druzic, M. (2016). Deindustrialisation and productivity in the EU. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 29(1), 991-1002.
• Tahsin, E., & Börü, F. (2020). Türkiye bölgelerinde yapısal dönüşüm, gelir eşitsizliği ve istihdam bağlantıları. Journal of Economy Culture and Society 2020; 62, 91-121.
• Tonus, Ö. (2007). Gümrük birliği sonrasında Türkiye’de dışa açıklık ve sanayileşme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 193-214.
• Tregenna, F. (2016). Deindustrialization and premature deindustrialization. Elgar Handbook of Alternative Theories of Economic Development, 2016, 710-728.
• TÜİK (2025, Ocak 31). Dış ticaret istatistikleri, Aralık 2024 [Basın bülteni]. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=D%C4%B1%C5%9F-Ticaret-%C4%B0statistikleri-Aral%C4%B1k-2024-53538
• UNIDO (2017). Structural change for ınclusive and sustainable ındustrial development. Vienna, UNIDO, 2017. https://www.unido.org/sites/default/files/files/2018-06/EBOOK_Structural_Change.pdf
• World Bank. (2025). World development ındicators 2025. Washington, DC: World Bank Publication. https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators
• Yanıkkaya, H., Altun, A., & Tat, P. (2019). Openness and Deindustrialization: A Turkish Case. Boğaziçi Journal Review of Social, Economic and Administrative Studies, 33(2), 140-164.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2018). İleri Panel Veri Analizi Stata Uygulamalı. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.