Affediciliğin Engelleri Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 41 - 54, 20.10.2023

Alaattin Ciminli Feridun Kaya

Öz

Bu araştırmanın amacı, Affediciliğin Engelleri Ölçeğinin üniversite öğrencileri üzerinde geçerlik ve güvenirliğini belirlemektir. Bu araştırmanın katılımcılarını, 2021 – 2022 eğitim öğretim yılında Atatürk Üniversitesi'nin çeşitli fakültelerinde eğitim gören yaşları 19 ile 41 arasında değişen (Ort= 23.07, ss= 4.67) olan 284 kadın (%65) ve 154 erkek (%35) olmak üzere toplam 438 üniversite öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Affediciliğin Engelleri Ölçeği, Heartland Affetme Ölçeği ve Affetme Esnekliği Ölçeği kullanılmıştır. Orijinal ölçekte var olan faktör yapısını belirlemek amacıyla doğrulayıcı faktör analizinden faydalanılmıştır. Gerçekleştirilen doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin iki faktörlü yapısı Türk kültürüne mensup bireyler üzerinde doğrulanmıştır. Affediciliğin Engelleri Ölçeği'nin ölçüt temelli geçerliğini değerlendirmek amacıyla, affetme engelleri ve başkalarını affetme ve affetme esneklikleri arasındaki ilişkiler korelasyon analizi ile incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, affetme engelleri (eylemsel) ve başkalarını affetme (r = –0.37, p<.001) ile affetme esneklikleri (r = –0.23, p<.001) arasında negatif ve istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler olduğunu göstermiştir. Ayrıca affetme engelleri (tepkisel) ile başkalarını affetme (r = –0.34, p<.001) ve affetme esnekliği (r = –0.15, p<.001) arasında negatif yönde ve istatistiksel olarak anlamlı ilişkilerin olduğunu ortaya çıkarmıştır. Affediciliğin Engelleri Ölçeğinin güvenirlik çalışması kapsamında iç tutarlılık katsayı değeri incelenmiştir. İki alt ölçeğin iç tutarlılık güvenirlikleri, eylemsel ve tepkisel alt ölçekleri için sırasıyla 0.79 ve 0.84 olarak hesaplanmıştır. Elde edilen bulgular ışığında, Affediciliğin Engelleri Ölçeğinin bireylerin affediciliğin engellerini ölçmede yararlanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu ortaya çıkarmıştır.

Anahtar Kelimeler

Affediciliğin engelleri, geçerlilik, güvenilirlik.

Kaynakça

• Asıcı, E. & Karaca, R. (2018). Ergenler için Affetme Ölçeği (EAÖ): Bir ölçek geliştirme çalışması. Electronic Turkish Studies-Educational Sciences, 13(11), 205–228. http://doi.org/10.7827/TurkishStudies.13144
• Aydın, F. T. (2017). Pozitif bir karakter gücü olarak affedicilik (Forgiveness as a positive character strength). The Journal of Happiness & Well-Being, 5(1), 1–22.
• Ayten, A. (2009). Affedicilik ve din: Affetme eğilimi ve dindarlıkla ilişkisi üzerine ampirik bir araştırma. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37 (2), 111–128.
• Bayram, N. (2016). Yapısal Eşitlik Modellemesine giriş: AMOS uygulamaları. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: The Guilford Press.
• Bugay, A., & Demir, A. (2010). A Turkish version of Heartland Forgiveness Scale. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5(2), 1927–1931. http://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.390.
• Carlisle, R. D., Tsang, J., Ahmad, N. Y., Worthington, E. L., Jr., Witvliet, C. V. O., & Wade, N. G. (2012). Do actions speak louder than words? Differential effects of restitution and apology on behavioral and self-reported forgiveness. Journal of Positive Psychology, 7(4), 294–305. https://doi.org/10.1080/17439760.2012.690444
• Çoklar, I. & Dönmez, A. (2015). Bağışlama İstekliliği Ölçeği'nin uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 60–73.
• Çolak, T. S., Koç, M., Eker, H. & Düşünceli, B. (2017). Ortaöğretim öğrencilerinde Affetme Esnekliği Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Human Sciences, 14(1), 63–73. http://doi.org/10.14687/jhs.v14i1.3578.
• Erkan, Z. (2015). Adaptation of the Marital Offence-Specific Forgiveness Scale for use in a Turkish cultural context. Social Behavior and Personality, 43(7), 1057–1070. http://dx.doi.org/10.2224/sbp.2015.43.7.1057
• Ersanlı, K., & Batık, M. V. (2015). Development of the Forgiveness Scale: A study of reliability and validity. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(7), 19–32.
• Fehr, R., Gelfand, M. J., & Nag, M. (2010). The road to forgiveness: A meta-analytic synthesis of its situational and dispositional correlates. Psychological Bulletin, 136, 894–914.
• Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (4th ed.). London: Sage Publications Ltd.
• Fincham, F. D., Beach, S. R., & Davila, J. (2004). Forgiveness and conflict resolution in marriage. Journal of Family Psychology, 18(1), 72–81. https://doi.org/10.1037/0893-3200.18.1.72.
• Freedman, S. R., & Enright, R. D. (1996). Forgiveness as an intervention goal with incest survivors. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 64(5), 983–992.
• Griffin, B. J., Worthington, E. L., Jr., Davis, D. E., Hook, J. N., & Maguen, S. (2018). Development of the Self-Forgiveness Dual-Process Scale. Journal of Counseling Psychology, 65(6), 715–726. https://doi.org/10.1037/cou0000293
• Hair Jr, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C., & Sarstedt, M. (2016). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) (2nd ed.). Los Angeles, CA: Sage Publications.
• Havare, A. Ö. & Gizir, C. A. (2020). Başkalarını Affetme Ölçeği ve Kendini Affetme Ölçeği’ni Türkçe’ye uyarlama çalışmaları. HAYEF: Journal of Education, 17(2); 150–175.
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1–55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• Kalaycı, Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik uygulamaları (4 baskı). Ankara: Asil Yayınevi.
• Kara, E. (2009). Dini ve psikolojik açıdan bağışlayıcılığın terapötik değeri. The Journal of International Social Research, 2(8), 221–229.
• Kaya, Ö. S. (2019). Kişilerarası İlişkilerde Affetme Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlkogretim Online, 18(3), 1244–1259. https://doi:10.17051/ilkonline.2019.611538.
• Kepenekçi, Y. K. & Nayir, K. F. (2015). Örgütsel Affedicilik Ölçeği’nin geliştirilmesi ve öğretmenlerin örgütsel affediciliğe ilişkin görüşleri. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 11(3), 922–934.
• Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). New York, NY: Guilford Press.
• McCullough, M. E. (2008). Beyond revenge: The evolution of the forgiveness instinct. San Francisco: Jossey-Bass.
• McCullough, M. E., Pargament, K. I., & Thoresen, C. E. (2000). The psychology of forgiveness: History, conceptual issues, and over view. New York, NY: Guilford Press.
• Pearce, H., Strelan, P, & Burns, N. R. (2008) The Barriers to Forgiveness Scale: A measure of active and reactive reasons for withholding forgiveness Personality and Individual Differences, 134, 337–347. https://doi.org/10.1016/j.paid.2018.06.042.
• Raj, M., & Wiltermuth, S. S. (2016). Barriers to forgiveness. Social and Personality Psychology Compass, 10, 679–690.
• Rozin, P., Lowery, L., Imada, S., & Haidt, J. (1999). The CAD triad hypothesis: A mapping between three moral emotions (contempt, anger, disgust) and three moral codes (community, autonomy, divinity). Journal of Personality and Social Psychology, 76, 574–586.
• Sarıçam, H. & Akın, A. (2013). Affedicilik Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(19), 37–46.
• Strelan, P., & Van Prooijen, J.-W. (2016). Tough love: The behavior control justice motive facilitates forgiveness in valued relationships. Personal Relationships, 23(3), 536–553. https://doi.org/10.1111/pere.12142.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2014). Using multivariate statistics (6th ed.). London: Pearson Education Limited.
• Thompson, L. Y., Snyder, C. R., Hoffman, L., Michael, S. T., Rasmussen, H. N., Billings, L. S. … Roberts, D. E. (2005). Dispositional forgiveness of self, others, and situations. Journal of Personality, 73(2), 313–359. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2005.00311.x
• Toprak, H. (2013). An outlook on forgiveness in counseling process. Sakarya University Journal of Education Faculty, 26, 115–131.
• Wade, N. G., Hoyt, W. T., Kidwell, J. E. M., & Worthington, E. L. (2014). Efficacy of psychotherapeutic interventions to promote forgiveness: A meta-analysis. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 82, 154–170.
• Williamson, I., Gonzales, M. H., Fernandez, S., & Williams, A. (2014). Forgiveness aversion: Developing a motivational state measure of perceived forgiveness risks. Motivation and Emotion, 38, 378–400.