YEREL BASINDA ETNİK ÇATIŞMA SÖYLEMİ: MERSİN İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2012, Cilt: 7 Sayı: 3, 155 - 172, 19.11.2013

Erhan Arslan Berna Arslan

Öz

Temelinde etnik çatışmaların olduğu olaylar farklı dönemlerde, farklı gruplar arasında yaşana
gelmiştir. Bu çatışmalardan biri de; Mersin İli Çilek Mahallesi'nde 21 Mayıs 2011 tarihinde doruk
noktasına ulaşan Kürt kökenli vatandaşlarla, Cono aşiretine mensup vatandaşlar arasındaki
çatışmalardır. Bir kişinin yaşamını yitirdiği, 45 kişinin yaralandığı, evlerin kundaklandığı bu olayların
sonucunda, Cono aşiretine mensup vatandaşlar güvenlik güçlerinin nezaretinde Çilek mahallesinden
alınarak bir başka mahalleye yerleştirilmiştir. Etnik temelli ve sonuçları ağır söz konusu
çatışmalar tarihsel ardalanı içerisinde değerlendirildiğinde; gerginliği besleyen/körükleyen çeşitli
nedenlerin varlığını görmek olanaklıdır. Toplumsal barış ortamını olumsuz yönde etkileyen ve
etnik gruplar arasındaki tahammülsüzlüklerde bir domino etkisi yaratan söz konusu çatışmaların;
varlığının yanı sıra kitle iletişim araçları ile kamuoyuna nasıl duyurulduğu da büyük önem taşımaktadır.
Günümüz modern yerel basını, kitle iletişimi açısından toplumun en öncelikli ve en
önemli araçlarıdır. Bu noktada yerel kamuoyunun oluşumunda başat rol oynayan yerel basın;
gerginliği arttırıcı ya da barış ortamını sağlayıcı bir aktör olarak ön plana çıkabilmektedir. Bu çalışma, yerel basında barış gazeteciliği normlarının ne kadar uygulandığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmanın kuramsal bölümünde; Mersin ilinin etnik yapısı, toplumsal yaşamda
etnik gruplar, barış gazeteciliği ve Mersin yerel basınının niceliksel yapısı ile haber söylemi konuları
ele alınmıştır. Çalışmanın uygulama bölümünde ise “söylem analizi” tekniği ile yerel basındaki 18-24 Mayıs 2011 tarihleri arasındaki Mersin İlinde yaşanan olaylara ilişkin haberlerin çözümlemesi gerçekleştirilmiştir. Mersin İlinde yayınlanan 12 günlük gazete çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Bu çalışmada; örneklemi oluşturan gazetelerde yayınlanan etnik boyutlu
çatışmalar ile ilgili haberler, Teun van Dijk'ın söylem analizi yöntemiyle barış gazeteciliği açısından
incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Barış gazeteciliği; söylem analizi; yerel basın; etnik çatışma

Kaynakça

• Alankuş S (2009) Yeni Habercilik Arayışları: Hak Odaklı Habercilik, Yurttaş Gazeteciliği, Barış Gazeteciliği, Yeni Habercinin El Kitabı, Gazeteciliğe Başlarken, Okuldan Haber Odasına, IPS İletişim Vakfı Yayınları, İstanbul
• Arslan E (2010) Gazze: Orta Doğu’da Barış Modeli Oturumunun Türk Basınındaki Haber Söylemi, Yeni Düşünceler Dergisi, 5,
• Bodur F (1997) Yerel Basında Yönetim ve Örgüt Yapısı, Anadolu Üniversitesi Yayınları No:556, Eskişehir.
• Çakır S ve Sarı M. (2009) Mersin’de Kentleşme, Göç ve Kentle Bütünleşme Sorunu, Mersin Sempozyumu, 19-22 Kasım 2008, Mersin.
• Demirtaş A (1996) İçel İli İncelemeleri, Opera Kitabevi, Ankara.
• Erjem Y (2009). Mersin’de Göç, Kentleşme ve Sosyal Problemler, Mersin Valiliği Yayınları Sosyal Araştırmalar Dizisi: Yayın No:1, Güven Ofset, Mersin. Erkal M (2005). Küreselleşme Etniklik Çokkültürlülük, Derin Yayınları, İstanbul.
• Galtung J (2007) http://bianet.org/bianet/insanhaklari/ 102212-baris-gazeteciligi-kilavuzu, erişim tarihi: 12.08.2011.
• Gencel M (1993) Ulusal Entegrasyon ve Gelişme Aracı Olarak Televizyon: GAP TV Örneği, Yüksek Lisans Tezi, AÜ Sos. Bil. Enst., Ankara.
• Göktürk A (2007) http://www.aksiyon.com. tr/aksiyon/haber-18637-34-turkiyenin-reflekssehrimersin.html, erişim tarihi: 26.09.2011.
• Hutchinson J ve Smith A D (1996). Ethnicity, Oxford University Press, New York.
• İnal A (1994) Haber Metinlerine Eleştirel bir Bakış: Temel Sorunlar ve Örnek Çalışmalar, Ankara Üniversitesi Yıllığı, Ankara. İnal A (1996) Haberi Okumak, Temuçin Yayınları, İstanbul.
• İnceoğlu Y ve Sözeri C (2011) http:// bianet.org/files/doc_files/000/000/377/original mutaala_ek.pdf, erişim tarihi: 12.08.2011.
• İrvan S (2006) http://globalmediatr.emu. edu.tr/bahar2006/BarişGazeteciligi/index.htm, erişim tarihi: 25.08.2011.
• Korkut T (2007) http://bianet.org/ bianet/ medya/ 102482-baris-gazetecisi-ne-yapar-savasga zetecisi-ne-yapar?, erişim tarihi: 12.08.2011.
• Korkut T (2007) http://bianet.org/bianet/bia net/102212-baris-gazeteciligi-kilavuzu, erişim tarihi :12.08.2011.
• Köker E ve Doğanay Ü (2010) Irkçı Değilim Ama: Yazılı Basın’da Irkçı Ayrımcı Söylemler, Ece Matbaası, Ankara.
• Oğuz İ (2005). Mersin Kentinin Kuruluş Öyküsü, MTSO Yayını, Mersin.
• Önder A T (2007) Türkiye’nin Etnik Yapısı, Fark Yayınları, Ankara.
• Saraçoğlu C (2011) Türkiye’de Göç Çalışmalarında 1980 Sonrası Paradigma Değişimi, http://politikadergisi.com/kutuphane/turkiyedegoccalismalarinda-1980-sonrasi-paradigmadegisimi, erişim tarihi: 10.09.2012.
• Türkdoğan O (2006) Etnik Sosyoloji, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Türkyılmaz A, Çay A, Avşar Z B, Aksoy M, Pehlivanlı H ve Kökrek Z (1998) Doğu ve Güneydoğu Anadolu’dan Terör Nedeniyle Göç Eden Ailelerin Sorunları, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları Bilim Serisi:115, Özkan Matbaacılık, Ankara.
• Van Dijk T A (1998) Opinions and Ideolojies in the Press, Aprproachesto Media Discourse, Blackwell Publishers, USA.
• http://www.turkiyegazetesi.com/haberdetay.43 9754Conolarkimdir?, erişim tarihi: 10.09.2011. http://www.aksiyon.com.tr/aksiyon/haber-745 2-34, erişim tarihi: 11.09.2011.