ROL MODELLERİ VE TOPLUMSAL DEĞERLER AÇISINDAN “UÇAKLAR” ADLI ANİMASYON FİLMİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2014, Cilt: 8 Sayı: 3, 201 - 227, 23.07.2014

Pınar Özgökbel Bilis

Öz

Animasyon filmleri son yıllarda dünya çapında büyük ilgi görmeye, önemli sayılabilecek gişe ve pazarlama başarıları elde etmeye başlamışlardır. Başta Disney ve DreamWorks gibi Amerikan menşeli büyük film yapım şirketleri özellikle çocuklara ve gençlere yönelik animasyon film üretimine büyük önem verdiği gözlenmektedir. Bu animasyon filmleri kimi zaman Pinokyo, Çizmeli Kedi vb. gibi klasiklerin uyarlanması olarak, kimi zaman ise “Oyuncak Hikayesi”, “Arabalar” ya da “Kung Fu Panda”  gibi yenilikçi anlatılarla karşımıza çıkmaktadırlar. Animasyon filmlerde gelişen teknolojik olanaklar sayesinde günümüzde üç boyut teknolojisinin kullanımı yaygınlaşmakta ve söz konusu üç boyutlu animasyon filmleri sinemada izleme imkanı bulan yetişkin, genç ve küçük yaş izleyici kitlesi üzerindeki etkinin daha güçlü olması sağlanmaktadır. Animasyon filmlerin ticari ve teknolojik başarıları yanı sıra bu filmlerde temsil edilen rol modellerinin ve davranış biçimlerinin iyi-kötü ya da doğru-yanlış vb. gibi kesin sınırlara sahip bir yapı göstermesi, incelenmesi gereken bir alandır. Zira animasyon filmlerinde olumlanıp yüceltilen, reddedilen ve olumsuzlanan bir takım rol modelleri ve toplumsal değerler bulunmaktadır. Söz konusu rol modelleri ve toplumsal değerlerin etkisine en açık kesimi çocuk ve genç yaştaki izleyiciler oluşturmaktadır. İşbu çalışma animasyon filmlerde temsil edilen rol modelleri ve toplumsal değerler üzerine yoğunlaşmakta ve konusu, anlatı yapısı ve pazarlama stratejileri açısından başarılı bir çizgi tutturan “Uçaklar” filmini incelemektedir. İncelemede rol ve rol modellerine ilişkin kuramsal bakış açısı verilerek değerler analizi yöntemi kullanılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Toplumsal değerler; Rol Modelleri; Animasyon Filmler; Değerler Analizi

Kaynakça

• Alabay N (2003) Grafik ve Animasyon Dersleri, Detay Yayıncılık, Ankara
• Akarsu B (1998) Kişi Kavramı ve İnsan Olma Sorunu, İnkılap Kitabevi, İstanbul
• Böhme-Dürr K (2001) Jenseits von 'Harrycane', Televizion Nr. 13, Internationales Zentralinstitut für das Jugend- und Bildungsfernsehen IZI, München, 25-31
• Giddens A (2005) Sosyoloji, Cemal Güzel (çev), Ayraç Yayınevi, Ankara
• Dönmezer S (1990) Sosyoloji, İstanbul
• Elkin F (1995) Çocuk ve Toplum Çocuğun Toplumsallaşması, Nazife Güngör (çev), Ankara
• Friedrich C (1994), Semiotik als Gesellschaftstheorie, Philosophische und Soziologische Veröffentlichungen (Bd. 28), Osteuropa Institut der Freien Universität Berlin Wiesbaden.
• Greimas A J (1971) Strukturale Semantik, Methodologische Untersuchungen, Braunschweig
• Grimm P, Horstmeyer S (2003) Kinderfernsehen und Wertekompetenz, Steiner Verlag, Wiesbaden
• Hartmann K (1979) Werthaltungen als Handlungsregulative- Ergebnisse eines Pretests, Klages H and Kmieciak P (eds), Wertewandel und gesellschaftlicher Wandel, Campus Verlag, Frankfurt / New York, pp 210-217
• Hillmann K H (1994) Wörterbuch der Soziologie, Stuttgart
• Inglehart, R (1979) Wertwandel in den westlichen Gesellschaften: Politische Konsequenzen von materialistischen und postmaterialistischen Prioritaeten, Klages H and Kmieciak P (eds), Wertewandel und gesellschaftlicher Wandel, Campus Verlag, Frankfurt / New York, pp 279-316
• Jaklin P (1998) Wertewandel und Medien. Eine vergleichende Untersuchung über die Bedeutung graphisch animierter Fernsehsendungen im Prozess der Wertevermitllung bei Grundschulkindern, Landesbildstelle Baden, Schriftenreihe der Landesbildstelle Baden. Bd. 1. Baden-Baden: Battert
• Kağıtçıbaşı Ç (2000) Kültürel Psikoloji Kültür Bağlamında İnsan ve Aile, Evrim Yayınevi, İstanbul
• Klages H (1984) Wertorientierungen im Wandel. Rückblick, Gegenwartsanalyse, Prognosen. Frankfurt/Main
• Kongar E (2011) İçimizdeki Zalim, Remzi Kitabevi, İstanbul
• Linton R (1936) The Study of Man, Appleton Century Company. Inc,, New York
• Marshall, G (2003) Sosyoloji Sözlüğü, Akınhay O ve Kömürcü D (çev), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara
• Mealing S (1998) The Art and Science of Computer, Intellect Books, United Kingdom
• Rokeach M (1973) The Nature of Human Values, The Free Press, New York
• Samancı Ö (2004) Animasyonun Önlenemez Yükselişi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul
• Şimşek B (2001) İşletmelerde Çıkar Çatışmasından Kaynaklanan Etik Sorunlar, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt:3, Sayı:1, www.isguc.org/arcview.php?ex=98, erişim tarihi: 16 Kasım 2013
• Taylor R (1999) Encyclopedia of Animation Techniques, Quatro Publishing PLC, London
• Windhorst K G (1985) Wertewandel und Konsumentenverhalten, 2. Auflage, Verlag Regensburg, Münster