CHALLENGE VIDEOS AND CHILDREN IN DIGITAL RISK SOCIETY: RESULTS FROM A FIELD RESEARCH FOR SECONDARY STUDENTS IN ADANA

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 1, 197 - 226, 27.01.2020

Sevda Ünal Filiz Yıldız

Öz

DİJİTAL RİSK TOPLUMUNDA MEYDAN OKUMA VİDEOLARI VE ÇOCUKLAR: ADANA’DA ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK BİR ALAN ARAŞTIRMASINDAN BULGULAR

Öz

Dijitalleşmenin
çocuklar açısından taşıdığı risk ve tehditlerin Deborah Lupton’un “dijital risk
toplumu” kavramsallaştırması ışığında ele alındığı bu çalışmada dijital
teknoloji kaynaklı riskler ve tehditlerin ortaöğretim düzeyindeki çocuklar
üzerinden somutlaştırılması ve çözüm önerilerinin tartışılması amaçlanmıştır.
Çocukların çevrimiçi pratiklerinin incelenmesinde meydan okuma videoları ana
tema olarak belirlenmiştir. Çalışmanın hedef kitlesini hem içerik tüketen hem
de içerik üreten “Z” kuşağı oluşturmaktadır. Çalışmanın veri toplama teknikleri
çerçeve sorulardan oluşan betimleyici bir anket uygulaması ve derinlemesine
görüşmelerdir. Anket uygulaması ve derinlemesine görüşmeden elde edilen veriler
kategorileştirilerek içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışma çerçevesinde, “Dijital
teknolojilerden kaynaklı  riskler nasıl tanımlanmakta
ve nasıl yayılmaktadır?”, “Hangi sosyal gruplar ‘riskli’ olarak
adlandırılmaktadır?”, “Riskten kaçınmak için ne tür önlemler alınabilir?”,
“Meydan okuma videolarına maruz kalan bireyler bu içeriklere dair ne
düşünmektedirler?” şeklindeki sorulara yanıt aranmıştır. Çalışma sonucunda
çocukların özellikle reklam, mahremiyet ihlali, kişisel bilgilerin ifşası ve
yasadışı erişim ile şiddet içeriği, zorbalık, bıktırma, pornografik imgelere
maruz bırakma ve yanlış bilgi ile yönlendirme gibi risklere açık oldukları
görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

dijital teknoloji, dijital risk, z kuşağı, dijital risk toplumu, meydan okuma videoları

Kaynakça

• Araştırma: Çocuklar, sokakta oynamayı, tablete tercih ediyor (26 Nisan 2019) https://t24.com.tr/haber/arastirma-cocuklar-sokakta-oynamayi-tablete- tercih-ediyor,818489, erişim tarihi: 15.05.2019
• Aufderheide P (1993) National Leadership Conference on Media Literacy, Conference Report, Washington DC, Aspen Institute, https://eric.ed.gov/ ?id=ED365294, erişim tarihi: 15.05.2018
• Arino A (2017) Cultural Risks in Digital Societies, http://blogs.encatc.org/ encatcscholar/?p=1823, erişim tarihi: 10.06.2018
• Breakey W Crowley T P Alrawi M (2015) Salt and Ice, a Challenge Not to Be Taken Lightly, Journal of Burn Care & Research, 36 (3), DOI:10.1097/ BCR.0000000000000180, erişim tarihi: 10.06.2018
• Chilliers E J (2017) The challenge of teaching generation Z. PEOPLE: International Journal of Social Sciences, 3(1), 188-198, doi.org/10.20319/pijss.2017.31.188198, erişim tarihi: 10.06.2018
• Dolot A ( 2018) The characteristic of Generation Z e-mentor, 44–50, erişim Tarihi: 29.03. 2019, http://dx.doi.org/10.15219/em74.1351, erişim tarihi: 10.06.2018Elgersma C (2019) Online Challenges Your Kid Already Knows About. https://www.commonsensemedia.org/blog/viral-youtube-challenges-internet-stunts-popular-with-kids, erişim tarihi: 12.06.2018
• Giddens , (2012) Modernliğin Sonuçları, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Gupta A (2018) The problem with extreme social media challenges. https://www.kevinmd.com/blog/2018/09/the-problem-with-extreme-social-media-challenges.html, erişim tarihi: 05.08.2019
• Hasebrink U, Livingstone S, Haddon L, Ólafsson K (2009) Comparing children's online opportunities and risks across Europe: Cross-national comparisons for EU Kids Online, http://eprints.lse.ac.uk/21656/, erişim tarihi: 10.06.2018
• Hobbs R (2010) Dijital and Media Literacy: A Plan Of Action, Aspen Institute Communications and Society Program, Washington D.C, USA. www.knight foundation.org/media/uploads/publication_pdfs/ Digital_and_Media_Literacy_A_Plan_of_Action.pdf, erişim tarihi: 07.04.2019
• Hobbs R (2010). Dijital Çağda Medya Okuryazarlığını Yeniden Tanımlamak F.Yıldız (çev.), Erciyes İletişim Dergisi, 1(3), 87-95.
• Holloway D, Green L, Livingstone S (2013) Zero to eight: Young children and their internet use, shttp://eprints.lse.ac.uk/52630/1/Zero_to_eight.pdf, erişim tarihi: 10.06.2018
• Hui Kyong Chun W (2011) Crisis, Crisis, Crisis, or Sovereignty and Networks, Theory, Culture & Society, 28(6), 91-112. https://doi.org/ 10.1177/ 0263276411418490, erişim tarihi:07.07.2019
• Kline S, Stewart K, Murphy D (2006) Media Literacy in the Risk Society: Toward a Risk Reduction Strategy, Canadian Journal of Education / Revue canadienne de l'éducation, 29 (1), https://pdfs.semanticscholar.org/ c5d5/ae05254b2550ce 98380038e070f109071929.pdf?ga=2.253964808. 1857563561.1566588819-2022989179.1 564843686, erişim tarihi:10.08.2018
• Livingstone S (2013) Online risk, harm and vulnerability: reflections on the evidence base for child Internet safety policy, ZER: Journal of Communication Studies, 18 (35), 13-28, http://eprints.lse.ac.uk/62278, erişim tarihi: 11.05.2018
• Livingstone S, Kirwil L, Ponte C, Staksrud E (2014). In their own words: What bothers children online? European Journal of Communication, 29(3), 271 –288. DOI: 10.1177/0267323114521045, erişim tarihi: 10.06.2018
• Lupton D ( 2015) Digital Sociology, Routledge, New York.
• Lupton D, Tulloch J (2002) Life would be pretty dull without risk: Voluntary risk-taking and its pleasures, Health, Risk & Society, 4:2, 113-124, DOI: 10.1080/13698570220137015, erişim tarihi: 10.06.2018
• Lupton D (2016a) Digital Risk Society, A. Burgess, A. Alemann, J Zinn (eds), The Routledge Handbook of Risk Studies, Routledge, London, 301-309.
• Lupton D (2016b) Digitised health, medicine and risk, Health, Risk &Society, 17:7-8, 473-476, DOI: 10.1080/13698575.2015.1143247, erişim tarihi: 10.06.2018
• Maclean D ( 2017) 48-Hour chalenge game circulating on Facebook encourages children to go missing for days at a time, https://www. independent.co.uk/life-style/health-and-families/48- hour-challenge-game-facebook-children-go-missing-for-days-hide-parentswarning-social-media-a8004851.html, erişim tarihi: 29.03. 2019.
• Phing A N M, Yazdanifard R (2014) How does ALS Ice Bucket Challenge Achieve its Viral Outcome through Marketing via Social Media?, Global Journal of Management and Business Research, 14(7), 57-62. https:// journalofbusiness.org/ index.php/GJMBR/article/view/1572, erişim tarihi: 29.03.2019
• Politikalar ve Güvenlik (2019) , www.youtube.com/intl/tr/yt/about/policies /# community-guidelines. erişim tarihi: 10.06.2019
• Rossow A (2018) Cyberbullying Taken To A Whole New Level: Enter The 'Blue Whale Challenge' www.forbes.com/sites/andrewrossow/2018/02/28/ cyberbullying-taken-to-a-whole-new-level-enter-the-blue-whale-challenge/ #312962862673, erişim tarihi: 10.06.2019
• Shakir M, Sharma, S ( 2018) Adolescents under Stress: The Blue Whale Game Challenge, Research Review Journals, 3(7), 379-386. DOI: 10.13140/RG.2.2. 30588.03207, erişim tarihi: 10.06.2019
• Soydemir S (2011) Modernizmin Karanlık Yüzü: Risk Toplumu., Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 3(2), 169-178. https://dergipark.org.tr/download/article-file/117271, erişim tarihi: 10.06.2019
• Staksrud E (2013) Children in the Online World Risk, Regulation, Rights, Ashgate E-book, erişim tarihi: 10.06.2019
• TUİK Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması (2019) www.tuik. gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=1028, erişim tarihi: 05.08.2019
• Ünal S (2015) Siber Uzamın Güvenlikleştirilmesi Söylemi: Türkiye, ABD ve Avrupa Birliği Örnekleri, Doktora Tezi, AÜ Sos. Bil. Enst., Ankara.
• Villarroya A (2017) Cultural Risks in Digital Societies. https://www.academia. edu/33782709/Cultural_risks_in_digital_societies_ encatc_Scholar, erişim tarihi: 10.06.2019
• Yıldız F (2018) Ölümcül “Mavi Balina” Oyununun Basında Temsiline Dair Eleştirel Bir Değerlendirme, Erciyes İletişim Dergisi, 5 (4), 557-570, https:// dergipark.org.tr/download/article-file/516447 erişim tarihi: 10.06.2019