Çeşitli Soğuk Pres Yağların Bazı Mikro ve Makro Element İçeriklerinin Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 1, 14 - 25, 09.02.2018

Murat Taşan Yasemin İmer

Öz

Bu çalışmada soğuk pres
yöntemiyle üretilmiş dokuz farklı yağ çeşidinin bazı ağır metal ve mikrobesin
element miktarlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada materyal olarak
kullanılan soğuk pres yağlar Türkiye’de üretilmiş ve yerli piyasadan temini
kolay, özellikle yemeklik olarak kullanılan ayçiçeği, aspir, keten tohumu,
fındık, susam, ceviz, badem, kabak çekirdeği ve yerfıstığı soğuk pres
yağlarıdır. ICP-OES cihazı kullanılarak yağların sodyum (Na), kalsiyum (Ca),
magnezyum (Mg), potasyum (K), fosfor (P), aluminyum (Al), demir (Fe), çinko
(Zn), cıva (Hg), kurşun (Pb), nikel (Ni), kalay (Sn), kükürt (S), arsenik (As),
kadmiyum (Cd), kobalt (Co), bakır (Cu), mangan (Mn), krom (Cr) element
düzeyleri ölçülmüştür. Ağır metallerden kurşun (Pb), cıva (Hg), aluminyum (Al) elementlerinin
bazı soğuk pres yağ çeşitlerinde yüksek miktarlarda mevcut olduğu
belirlenmiştir. Ağır metal ve mikrobesin elementleri miktarlarının hem soğuk
pres yağ çeşidi, hem de markalara göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.
Yapılan varyans analizlerine göre bu farklılıklar istatistiksel açıdan önemli
bulunmuştur. Elde edilen element değerlerinin literatür verileri ile
kıyaslaması ve yasal limitlere göre değerlendirmeleri yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

soğuk pres yağ, ağır metal, makro element, İndüktif Eşleşmiş Plazma/Optik Emisyon Spektroskopisi

Determination of Some Micro and Macronutrient Elements in Various Cold Press Vegetable Oils

Öz

The aim of this study
was to determine the amount of some heavy metals and macro elements in various
cold pressed vegetable oils produced by cold pressing. For this reason,
commonly consumed nationally available brands of cold pressed vegetable oils
were selected for analysis and purchased locally. These cold pressed vegetable
oils are easily obtainable from local market and using edible; sunflower oil,
safflower oil, flax seed oil, hazelnut oil, walnut oil, almond oil, pumpkin
seed oil, peanut oil and sesame oil. The content of elements such as Na, Ca,
Mg, K, P, Al, Fe, Zn, Hg, Pb, Ni, Sn, S, As, Cd, Co, Cu, Mn, Cr in the cold
pressed vegetable oils were determined by using inductively-coupled
plasma-optical emission spectrometry (ICP-OES). The elements contents varied
among cold pressed vegetable oil types and brands. According to the analysis of
variance, the differences among samples were statistically significant.
According to the finding of the research, any amount of Pb, Hg and Al were not
detected in some of cold pressed vegetable oils. However, these elements
contents in some cold pressed vegetable oils were detected on high level. The
obtained these results in the research were compared with values in literatures
and were evaluated according to legal limits. Potential sources of heavy metals
contamination in the cold pressed vegetable oils were also discussed.

Anahtar Kelimeler

cold press oil, heavy metal, inductively-coupled plasma-optical emission spectrometry

Kaynakça

• Akın, N., A. Ayar, D.Sert ve N. Çalık, 2003. Konya ilinin değişik bölgelerinden toplanan sütlerin ağır metal içerikleri üzerine bir araştırma. Süt Endüstrisinde Yeni Eğilimler Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 22-23 Mayıs, İzmir, s. 355-358.
• Anonim, 2008. Agency for Toxic Substances and Disease Registry (ATSDR). Public Health Statement Aluminum CAS, 7429-90-5.
• Anonim, 2009. JECFA. Evaluations of the Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives, http://apps.who.int/food-additives-contaminants-jecfa-database/search.aspx.
• Ansari, R., G.K. Tasneem, K.M. Jamali, M.B. Arain, S.T. Sherazi, N. Jalbani and H.I. Afridi, 2008. Improved extraction method for the determination of iron, copper and nickel varieties of sunflower oil by atomic absorptionspectroscopy. Journal of AOAC International, 91:400-407.
• Anwar F., T.G. Kazi, R. Saleem and M.I. Bhanger, 2004. Rapid determination of some traces metals in several oils and fats. Grasas and Aceites, 55(2):160-168.
• Arslan, D. ve M.M. Özcan, 2010. Güney Anadolu’dan farklı çeşitlere ait zeytin yağlarının mineral madde içeriği üzerine lokasyon ve hasat döneminin etkisi. Uludağ Ün. Ziraat Fak. Dergisi, 25:11-26.
• Asemave, K., S.T. Ubwa, B.A. Anhwange and A.G. Gbaamende, 2012. Comparative evaluation of some metals in palm oil, groundnut oil and soybean oil from Nigeria. International Journal of Modern Chem. 1(1):28-35.
• Ay, O. 2014. Trakya Bölgesi’nde yetiştirilen ayçiçeği tohumlarında bazı ağır metal ve mikro besin elementlerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, N.K.Ü. Fen Bilimleri Enst.,Tekirdağ.
• Broadbent, C.J. and O.A. Pike, 2003. Oil stability index correlated with sensory determination of oxidative stability in canola oil. Journal American Oil Chem., 80:59-63.
• Brühl, L. 1996. Determination of trans fatty acids in cold pressed oils and in dried seeds. Fett/Lipid, 98:380-383.
• Campbell, I.R., J.S. Cass, J. Cholak and R.A. Keheo, 1957. Aluminium in the environmental of man. A.M.A. Archives of Industrial Health, 15(5):359-448.
• Cindric, I.J., M. Zeiner and I. Steffan, 2007. Trace elemental characterization of edible oils by ICP-AES ve GFAAS. Microchemical Journal, 85:136-139.
• Concon, J.M. 1988. Food Toxicology. Part B: Contaminants and Additives. Marccel Dekker, Inc., New York.
• Conor, R. 2006. Pollutants in Food Metals and Metalloids-Mineral Components in Foods. In Chemical and Functional Properties of Food Components, CRC Press, pp. 363-88,
• Dimic, E. 2005. Cold-Pressed Oils, Monograph. University of Novi Sad, Faculty of Technology, Novi Sad, 1-230.
• Dugo, G. 2004. Determination of Cd (II), Cu (II), Pb (II) and Zn (II) content in commercial vegetable oils using derivative potentiometric stripping analysis. Food Chem. 87(4):639-645.
• Ersungur, S. 2008. Üretim yönteminin kolza yağının özelliklerine etkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enst., İstanbul.
• Frega, N., M. Mozzom and G. Lercker, 1999. Effects of free fatty acids on oxidative stability of vegetable oil. J. Am. Oil Chem. Soc. 76:325-329.
• Garrido, M.D., I. Prias, C. Diaz and A. Hardisson, 1994). Concentration of metals in vegetable edible oils. Food Chem. 50:237-243.
• Geçgel, Ü., A.Ş. Gürpınar, M. Demirci, M. Taşan, M. Arıcı ve O. Ay, 2012. Soğuk pres tekniği ile elde edilen çeşitli yağların bazı fiziko-kimyasal ve antimikrobiyal özelliklerinin belirlenmesi. YABİTED 1. Bitkisel Yağ Kongresi, 12-14 Nisan, Adana.
• Grob, K., M. Biedermann, A. Artho ve J.P. Schmid, 1994. LC, GC, and MS of sterol dehydration products. Rivista Italiana delle Sostanze Grasse, 71:533-538.
• Güler, G. ve M. Taşan, 2012. Soğuk presyon yöntemi ile üretilen kolza (kanola) yağının bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi,.YABİTED 1. Bitkisel Yağ Kongresi, 12-14 Nisan, Adana.
• Gültekin, H. Ve Y. Örgün, 1994. Tarım toprağında bitki besleyici elementlerin rolü. Ekoloji Çevre Der., 13:27-32.
• Gürpınar G.Ç., Ü. Geçgel ve M. Taşan, 2011. Soğuk presyon tekniği ile üretilen bitkisel yağların özellikleri ve sağlık üzerine etkileri. 7. Gıda Mühendisliği Kongresi, Ankara.
• Gürpınar G.Ç., Ü. Geçgel, M. Taşan, O. Ay ve Ü. Geçgel, 2013. Bitkisel yağ sanayinde ekstraksiyon tesislerinde kullanılan hekzanın çevre üzerine etkileri. 4. Ekoloji Sempozyum, 2-4 Mayıs, Tekirdağ.
• Iskander F.Y. 1993. Determination of 17 elements in edible oils and margarine by instrumental neutron-activation analyses. J. Am. Oil Chem. Soc., 70:803-805.
• Kabaran, S. 2015. KKTC Güzelyurt Bölgesi’nde üretilen zeytinyağı ile olası ağır metal alımı arasındaki ilişkiyi incelemeye yönelik bir çalışma. Doktora Tezi, Hacettepe Ün., Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kaçar, B. 2005. Potasyumun bitkilerde işlevleri ve kalite üzerine etkileri. Tarımda Potasyumun Yeri ve Önemi Çalıştayı, Ege Ün. Kampüs Dışı Etkinlikleri, 3-5 Ekim, Eskişehir.
• Leblanc, J.C., T. Guerin, L. Noel, G. Calamassi, J.L. Volatier and P. Verger, 2005. Dietary exposure estimates of 18 elements from the 1st French total diet study. Food Additives and Contaminants, 22(7):624-41.
• Matthaus, B. and L. Brühl, 2003. Quality of cold-pressed edible rapeseed oil in Germany. Nahrung/Food 47(6):413-419.
• Matthaus, B. 2008. Virgin oil-The return of a long known product. Eur. J. Lipid Sci. Tech. 110:595-596.
• Matthaus, B. and L. Brühl, 2008. why is it so difficult to produce high-quality virgin rapeseed oil for human consumption. Eur. J. Lipid Sci.Tech., 110:611-617.
• Matthaus, B. and F. Speener, 2008. What we know and what we should know about virgin oils-a general introduction. Eur. J. Lipid Sci. Tech., 110:597-601.
• Ogunronbi, O., P.J. Jooste, J.O. Abu and B. Van Der Merwe. 2011. Chemical composition, storage stability and effect of cold-pressed flaxseed oil cake inclusion on bread quality. J. Food Processing and Preservation, 35:64-79.
• Parker T.D., D.A. Adams, K. Zho, M. Harris and L. Yu, 2003. Fatty acid composition and oxidative stability of cold-pressed edible seed oils. J. Food Sci. 68:1240-1243.
• Pehlivan, E., G. Arslan, F. Gode, T. Altun and M. Ozcan, 2008. Determination of same inorganic metals in edible vegetable oils by inductively coupled plasma atomic emission spectroscopy (ICP-AES). Greases and Aceites, 59(3):239-244.
• Peker, E. 1993. Soya fasulyesi ve ayçiçeği ham yağında eser element tayini. Gıda Dergisi 18(2):121-124.
• Rab, M., C. Schein and B. Matthaus B. 2008. Virgin sunflower oil. Eur. J. Lipid Sci. Technol. 110:618-624.
• Rether, A. 2002. Entwicklung und Charakterisierung wasserlöslicher Benzoyl thioharnstofffunktionalisierter Polymere zur selektiven Abtrennung von Schwermetallionen aus Abwässern und Prozesslösungen. Doktora Tezi, Münih Teknik Üniversitesi, Almanya.
• Rotkiewicz, D., I. Konopka and S. Zylik 1999. State of works on the rapeseed oil processing optimalization. I. Oil obtaining. Rosliny Oleiste/Oilseed Crops XX, 151-168 (in Polish).
• Rout, G.R. and P. Das, 2003. Effect of metal toxicity on plant growth and metabolism: I. Zinc. Agronomie, 23:3-11.
• Sloan, A.E. 2000. The top ten functional food trends. Food Technol. 54(4):33-62.
• Sullivan, F.E. 1980. Sunflower oil processing from crude to salad oil. J. Am. Oil Chem. Soc., 58:845A.
• Şahan, Y., A. Çetinoğlu, F. Başoğlu ve Ş. Gücer, 2004. Zeytinyağlarında atomik absorpsiyon spektrofotometresi ile yapılan bazı metal analizleri ve sorunlar. Gıda Dergisi, 29(6):437-441.
• Şahan, Y., G. Çelik, F. Başoğlu ve Ş. Güçer, 2005. Atomik absorbsiyon spektrofotometresi ile zeytin örneklerinde demir, bakır, çinko ve cıva analizleri örnek hazırlama basamağının optimizasyonu. Gıda Dergisi, 30(2):89-95.
• Şişli, M.N. 1999. Çevre Bilim Ekoloji. Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi, Gazi Kitabevi, 2. Baskı, Ankara.
• Taşan, M. 2006. Bitkisel yağ sektörünün bazı sorunlarına yönelik çözüm önerileri. Hasad Gıda, 21(252):23-29.
• Taşan, M. ve Ü. Geçgel, 2007. karışım sıvı yağların yağ asiti bileşimlerinin incelenmesi. J. Tekirdağ Agri. Faculty 4(1):1.
• Taşan, M., Ü. Geçgel and M. Demirci, 2013. Comparing cold pressed oils with vegetable oils obtained traditionally with refining technology. The 2nd International Symposium on Traditional Foods from Adriatic to Caucasus, October 24-26, Struga, Macedonia, 572pp.
• Taşan, M. and A.Ş. Aksoy, 2015. The effect of traditional refining method on the some quality properties of corn oil, The 3rd International Symposium on Traditional Foods from Adriatic to Caucasus, October 1-4, Sarajeva, Bosnia and Herzegovina.
• Thomas, A. 1976. Soybean oil refining. Symposium on Soybean Processing June 2nd/4th-Antwerp.
• Tuna, B. 2011. Tekirdağ İli Şarköy yöresinde yetiştirilen zeytinlerde bazı ağır metaller ile mikrobesin elementlerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Türközü, D. ve N. Şanlıer, 2014. Gıdalardaki ağır metal kontaminasyonları: bulaşma kaynakları, sağlık riskleri ve ulusal/uluslararası standartlar. Gıda Tek. Elekt. Dergisi, 9:29-46.
• Üstbaş, Y. 2008. Trakya bölgesinde üretilen ayçiçeği tohumu yağlarında bakır, demir, kadmiyum ve kurşun içeriklerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Vardin, H. ve S. Eren, 2002. Kurşun, kalay ve nikel’in ayçiçek yağı ve tahinde depolama süresince birikimi. Gıda Dergisi, 27(5):411-415.
• Wolff, R.L. and J.L. Sebedio, 1991. Geometrical isomers of linolenic acid in low-calorie spreads marketed in France. J. Am. Oil Chem. Soc. 68:719-725.
• Yılmaz, E., B. Aydeniz, O. Güneşer ve E.S. Arsunar, 2015. Sensory and physiochemical properties of cold press-produced tomato seed oils. J. Am. Oil Chem. Soc. 92:833-842.
• Yüksel, E. 2010. Çeşitli rafine bitkisel yağlarda ve kahvaltılık margarinlerde bazı element içeriklerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ