Antirrhinum majus Bitkisinin Gelişim Parametreleri Üzerine Kısıntılı Sulamanın Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 4, 1017 - 1032

İşik Sezen , Ayşe Karahan , Elif Akpınar Külekçi , Sevda Yağanoğlu

https://doi.org/10.33462/jotaf.1402676

Öz

2050 yılında dünya nüfusunun büyük bir çoğunluğunun kentlerde yaşayacağı öngörülmektedir. Kentlerdeki hızlı nüfus artışı çevre sorunlarını beraberinde getirmektedir. Tüm bu sorunlar iklimi olumsuz yönde değiştirmektedir. İklim değişikliği ile yağış rejiminin değişmesi, azalması kuraklık sorununa neden olmaktadır. Dünya ortalaması dikkate alındığında kullanılabilir suyun %70’inin sulama amacıyla tüketildiği görülmektedir. Türkiye ortalaması ise %72’dir. Ülkelerin gelişmişlik düzeyi arttıkça, sulama amaçlı su tüketimi azalmaktadır. Sulama amaçlı tüketilen suyun büyük bir miktarının ise kentsel peyzaj çalışmalarında yer alan yeşil alanlarda kullanıldığı bilinmektedir. Bu nedenle gelişmiş ülkeler park ve bahçelerinde kısıntılı sulama, suyun akılcı kullanımı gibi teknikleri uygulamaya başlamışlardır. Bitki suyu ne kadar az tüketiyorsa o kadar fazla alanlarda kullanmaya yönelmek, fazla su tüketen bitkilerin kullanım alanlarını azaltmak, bitkileri su ihtiyaçlarına göre zonlayarak dikim alanlarında kullanmak zorunda kalmışlardır. En fazla su tüketimi ise kentlerdeki yeşil alanların vazgeçilmezi olan çim bitkileri ve mevsimlik çiçeklerdir. En fazla su tüketimi kentsel mekanlardaki süs bitkilerinin kullanıldığı yeşil alanlarda olmasına rağmen süs bitkilerinde su kısıntısı üzerine çok az sayıda akademik çalışma yapıldığı görülmektedir. Bu araştırmanın amacı; kentlerde yeşil alanlarda fazla su tüketimine neden olan mevsimlik çiçeklerden en yaygın olarak kullanılan Antirhinum majus bitkisini kısıntılı sulama uygulamasına tabi tutarak gelişim parametrelerindeki değişimi gözlemlemektir. Bu kapsamda; %25, %50, %75 ve %100 olmak üzere dört farklı oranda sulama uygulaması yapılmıştır. Farklı oranda sulama uygulamalarının etkisini saptamak için 18 gelişim parametresi incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda; Antirrhinum majus bitkisinde 18 gelişim parametresinin 17’sinde %75 oranında su uygulamasında,%100 oranında su uygulamasından daha fazla gelişim olduğu gözlenmiştir. Bu sonuçlar %75 (%25 kısıntısı) uygulamasının daha avantajlı olduğunu göstermektedir. Kentsel mekanlarda Antirrhinum majus bitkisi kullanıldığında %25 oranında su kısıntısı yapılması önerilmektedir. Bu durumda kentsel peyzajda önemli düzeyde su tasarrufu sağlanacaktır. Su kısıntısı uygulandığı halde gelişiminde sıkıntı yaşanmayan Antirrhinum majus bitkilerinin kentsel peyzajda sıklıkla kullanımı önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mevsimlik çiçekler, Kentsel peyzaj, Su tüketimi, Sulama, Su tasarrufu

Destekleyen Kurum

Atatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

FBA-2021-9142

Teşekkür

Bu çalışma Atatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından “Kentsel Peyzajda Yoğun Olarak Kullanılan Ve Su Tüketimine Neden Olan Bazı Mevsimlik Çiçeklerin Gelişim Parametreleri Üzerine Kısıntılı Sulamanın Etkisi” başlıklı Temel Araştırma Projesi olarak FBA-2021-9142 koduyla desteklenmiştir. Proje desteğinden dolayı Atatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü'ne, buharlaşma ölçüm aletini hazırlayan Atatürk Üniversitesi Merkezi Atölyeleri’ne teşekkür ederiz.

Effect of Limited Irrigation on Growth Parameters of Antirrhinum majus Plants

Öz

It is predicted that the majority of the world's population will live in cities in 2050. Rapid population growth in cities brings environmental problems. All these problems change the climate negatively. Changes and decreases in the precipitation regime due to climate change cause drought problems. Considering the world average, it is seen that 70% of usable water is consumed for irrigation purposes. Türkiye's average is 72%. As the development level of countries increases, water consumption for irrigation purposes decreases. It is known that a large amount of water consumed for irrigation purposes is used in green areas in urban landscaping works. For this reason, developed countries have started to apply techniques such as limited irrigation and rational use of water in their parks and gardens. They had to tend to use the less water consumed by plants in larger areas, reduce the usage areas of plants that consume more water, and use plants in planting areas by zoning them according to their water needs. The highest water consumption is from grass plants and seasonal flowers, which are indispensable for green areas in cities. Although the highest water consumption is in green areas where ornamental plants are used in urban areas, very few academic studies have been conducted on water shortage in ornamental plants. The purpose of this research; The aim of the study is to observe the change in the development parameters of the Antirhinum majus plant, the most commonly used seasonal flower that causes excessive water consumption in green areas in cities, by subjecting it to restricted irrigation. In this context; Four different irrigation rates were applied: 25%, 50%, 75% and 100%. 18 development parameters were examined to determine the effect of different irrigation applications. As a result of the research; It was observed that in Antirrhinum majus plant, 17 out of 18 growth parameters showed more development in 75% water application than in 100% water application. These results show that the 75% (25% reduction) application is more advantageous. When using the Antirrhinum majus plant in urban areas, it is recommended to reduce water by 25%. In this case, significant water savings will be achieved in the urban landscape. It is recommended that Antirrhinum majus plants, whose development is not affected by water shortages, are frequently used in urban landscapes.

Anahtar Kelimeler

Seasonal flowers, Irrigation, Urban landscaping, Water consumption, Water saving

Proje Numarası

FBA-2021-9142

Kaynakça

• Aküzüm, T. ve Çakmak, B. (1992). Rekreasyon Alanların Sulanması. AÜ Ziraat Fakültesi Yayınları, No:1280, Ankara,14s., Türkiye.
• Alp, Ş., Onat, İ. ve Kubik, M. (2011). Süs Bitkileri Üretim Teknikleri ve Bakım İstekleri. İBB Park Bahçe Yeşil Alanlar Daire Başkanlığı Yayınları, 156s., Türkiye.
• Bahar, E., Carbonneau, A. and Korkutal, I. (2017). Vine and berry responses to severe water stress in different stages in cv. Syrah (Vitis vinifera L.). Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, The Special Issue of 2nd International Balkan Agriculture Congress: 16-18.
• Barış, M. E. (2007). Kurakçıl Peyzaj. Bilim Teknik Dergisi, 478: 22-27.
• Bayramoğlu, E., Ertek, A. ve Demirel, Ö. (2013). Su tasarrufu amacıyla peyzaj mimarlığı uygulamalarında kısıntılı sulama yaklaşımı. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 3(7): 45-53.
• Camoglu, G. (2013). The effects of water stress on evapotranspiration and leaf temperatures of two olive (Olea europaea L.) cultivars, Zemdirbyste-Agriculture, 100: 91-98.
• Çetin, N. ve Mansuroğlu, S. (2018). Akdeniz koşullarında kurakçıl peyzaj düzenlemelerinde kullanılabilecek bitki türlerinin belirlenmesi: Antalya/Konyaaltı örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 55(1): 11-18.
• Cirak, C. ve Esendal, E. (2006). Soy disease stress. Ondokuz Mayıs University Journal of Faculty of Agriculture, 21(2): 231-237.
• Demir, M., Sarıyev, A., Acar, M., Sesveren, S. ve Wahab, T.S. (2021). Kısıntılı sulama altında hibrit mısır çeşitlerinin bazı büyüme parametreleri üzerine bir sera çalışması. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 36(2): 391-404.
• Demirel, K., Camoğlu, G., Akcal, A., Genç, L. ve Nar, H. (2018). Investigation of the Effects of Different Irrigation Levels on Plant Properties of Zinnia. 1st International, 14th National Congress on Agricultural Structures and Irrigation, 26-28 September, Antalya, Türkiye.
• Deveci, M., Cabi, E., Arın, L. and Yavas, Ö. (2017). The effect of water deficit on some physiological properties of Abelmoschus esculentus (L.) Moench cv." Sultani". Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, The Special Issue of 2nd International Balkan Agriculture Congress, 48-54.
• Doğan, S., Demirel, K., Çamoğlu, G., Nar, H. ve Akçal, A. (2020). Farklı sulama seviyelerinin Ceylangözü’nün bitkisel özellikleri üzerine etkilerinin belirlenmesi. Lapseki Meslek Yüksekokulu Uygulamalı Araştırmalar Dergisi, 1(2): 1-15.
• Ekinci, R. ve Başbağ, S. (2019). Kısıntılı sulamanın pamuğun (G. hirsutum L.) bazı morfolojik özelliklerine etkilerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 29(4): 792-800.
• English, M. J. and Raja, S. N. (1996). Perspective of deficit ırrigation. Agricultural Water Management, 32: 1-14.
• Foley, D. J., Thenkabail, P. S., Aneece, I. P., Teluguntla, P. G. ve Oliphant, A. J. (2020). A meta-analysis of global crop water productivity of three leading world crops (wheat, corn, and rice) in the irrigated areas over three decades. International Journal of Digital Earth, 13(8): 939-975.
• Göçmen, E. (2021). Yarı kurak koşullarda farklı sulama uygulamalarının ayçiçeğinin verim ve verim parametreleri üzerine etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(1): 80-90.
• Gül, A., Özçelik, H. ve Uzun, Ö. F. (2012). Isparta yöresindeki bazı doğal yer örtücü bitkilerin adaptasyonu ve özellikleri. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16-2(2012): 133-145.
• Güngör, Y., Erözel, A. Z. ve Yıldırım, O. (2002). Sulama, II. Baskı. AÜ Basımevi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, Yayın No: 1525, Yardımcı Ders Kitabı: 478, Ankara, 295 s.
• Güngör, Y., Erözel, Z. Ve Yıldırım, O. (2010). Sulama. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları No: 1580, Ankara. Jensen, M. E. (1968). Water Consumption by Agricultural Plants chapter ı., water deficits and plant growth. Acedemic Press Inc, New York, 22 p.
• Kaçar, M. M. (2007). Farklı su ve gübre sistemlerinin pamuk bitkisinde su stres indeksinin değişiminin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Adana, Türkiye.
• Kaman, H., Özbek, Ö. ve Polat, E. (2023). Determination of the effect of different irrigation regimes on some quality properties of cucumber. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2): 318-333.
• Katerji, N., Campi, P. ve Mastrorilli, M. (2013). Productivity, evapotranspiration, and water use efficiency of corn and tomato crops simulated by AquaCrop under contrasting water stress conditions in the Mediterranean region. Agricultural Water Management, 130: 14-26.
• Kırnak, H. ve Doğan, E. (2017). Yüzey altı ve yüzey üstü damla sulama sistemiyle sulanan kavunda kısıntılı sulamanın bazı kantitatif parametrelere etkisi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(ek sayı): 80-86.
• Nasseri, A. (2021). Long-term water productivity of Maize (Zea mays L.) from limited ırrigation conditions under moderate semi-arid environment. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(3): 400-410.
• Oral, N. ve Açıkgöz, E. (1991). Bahçe Çiçekleri. Çevre yayınları, 171s.
• Orta, H. (2009). Rekreasyon Alanlarında Sulama. Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Tekirdağ,149 s
• Selvi, S. (2012). Bitki Fizyolojisi Ders Notları. BÜ. Ziraat Fakültesi, 41s.
• Sezen, I., Yağanoğlu, S., Akpınar Külekçi, E. ve Karahan, A. (2023a). Tagates erecta bitkisinin gelişim parametreleri üzerine kısıntılı sulamanın etkisi. In T. Polat & M. Okant (Ed). Hızlı Değişen Çevreye Artan Uyum İhtiyacı: Tarımın Zorlukları (ss. 55-76). Iksad Yayınevi.
• Sezen, I., Yağanoğlu, S., Akpınar Külekçi, E., & Karahan, A. (2023b). Effect of Deficit Irrigation on Growth Parameters of the Salvia splendens L. Plant. Water, 15(23): 4187.
• Şen, M. Y. ve Erdem, T. (2018). Farklı sulama suyu uygulamalarının badem ağaçlarının su kullanımı ve vegetatif gelişme parametrelerine etkileri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(1): 86-94.
• Turan, A. (2013). Farklı sulama aralıkları ve su miktarlarının krizantem (Chrysanthemum morifolium Ramat) bitkisinin verim ve kalite özelliklerine etkisi. (Yüksek lisans tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Turkes, M. (1997). On the concepts of weather and climate. TUBITAK Science and Technical Journal, 355: 36-37.
• Uçar, Y. ve Kazaz, S. (2016). Farklı sulama programlarının krizantemin kalitesi üzerine etkileri. Journal of Agricultural Sciences, 22(3): 385-397.
• Yazıcı, N., Dönmez, Ş. ve Kuş Şahin, C. (2014). Isparta kenti peyzaj düzenlemelerinde kullanılan bazı bitkilerin kurakçıl peyzaj tasarımı açısından değerlendirilmesi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14 (2): 199-208.
• Yıldırım, O. (2008). Sulama sistemlerinin tasarımı. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayını, No:1565, Ders Kitabı: 518, Ankara, 353 s.