Yenilenmiş Bloom Taksonomisinin Bilişsel Süreç Boyutuna Göre 8. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programında Bulunan Soruların İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 1, 87 - 106, 08.07.2017

Çağrı Güven , Abdullah Aydın

Öz

Bu çalışmada, 8. Sınıf öğretim programlarından
biri olan Fen ve Teknoloji Dersi'nde yer alan soruların, Yenilenmiş Bloom
Taksonomisi'nin [YBT] bilişsel süreç boyutu göz önüne alınarak incelenmesi yapılmıştır.
Adı geçen öğretim programı 2004 yılı eğitim programı reformu çerçevesinde
hazırlanmıştır. 6.sınıflardan başlanarak kademeli bir şekilde sırayla 7. ve 8.
sınıflarda 2006-2007 öğretim yılından itibaren uygulamaya konulmuştur. Toplam
156 soru YBT'nin bilişsel süreç boyutuna göre analizi nitel araştırma
yöntemlerinden dokuman incelemesi kullanılarak yapılmıştır. Soruların hangi
bilişsel basamaklarda bulunduğunun tespiti YBT'nin ölçütlerine göre yapılmıştır.
Yapılan analizler sonucunda öğretim programında bulunan soruların, anlama %
48,72 ve çözümleme % 23,72 basamağındaki soruların ağırlıklı olduğu, uygulama
%13,46, hatırlama % 12,18 basamağındaki soruların bir hayli az olduğu,
değerlendirme %0,64 ve yaratma % 1,28 basamağındaki soru oranının ise çok az bulunduğu
saptanmıştır. Bu bulgulardan programda bulunan soruların alt düzey bilişsel
alan basamaklarına ait olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yenilenmiş bloom taksonomisi

The Analysıs of 8th Grade Science and Technology Lesson Curriculum Questıons According to the Cognitıve Process Dimension of Revised Bloom's Taxonomy

Öz

Purpose of the research is to analyses 8^th Grade Science
and Technology Lesson Curriculum questions according to the cognitive process
dimension of Revised Bloom's Taxonomy [RBT]. 8^th Grade Science
Technology Lesson Curriculum has been prepared as part of curriculum reform in
2004. It has been put into practice from 2006-2007 school years by starting
from 6^th grade and then gradually has continued with 7^th and
8^th grades. 156 questions in 8^th Grade Science Technology
Lesson Curriculum were classified according
to the cognitive process dimension of RBT. Data of research was obtained
through document analyses technique which is qualitative research methods.
Cognitive process dimensions of these questions have been examined considering
the standards which have been prepared according to RBT. In the result of questions analysis; it was determined that questions in
the level of understanding (%48,72) and analyzing (%23,72) are intended, the question of the remembering
(%12,18) and applying (%13,46) are
less intended than understanding and analyzing,
and there has too few questions in the level of evaluating (%0,64) and creating
(%1,28). End of research, it was determined that intended of questions in lesson curriculum have been classified under
the less cognitive levels.

Anahtar Kelimeler

Revised Bloom's Taxonomy, 8th grade science and technology lesson, questions

Kaynakça

• Anderson, L. W. (2005). Objectives, Evaluation, and The Improvement of Education. Studies in Education Evaluation, 31, 102-113.
• Anderson, L. W., Krathwohl, D. R., Airasian, P. W., Cruikshank, K. A., Mayer, R. E, Pintrich, P. R., Raths, J. ve Wittrock, M. C. (2001). Öğrenme Öğretim ve Değerlendirme İle İlgili Bir Sınıflama-Bloom'un Eğitimin Hedefleri İle İlgili Sınıflamasının Güncelleştirilmiş Biçimi (1. Baskı). (Çev. Özçelik, D. A.). Ankara: Pegem Akademi.
• Aydoğan, A. (2008). Lise Giriş Sınavları (LGS-OKS) Coğrafya Sorularının Bilişsel Alan Basamaklarına Göre Değerlendirilmesi (2003-2007). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Orta Öğretim Sosyal Alan Eğitimi Ana Bilim Dalı Coğrafya Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara.
• Ayvacı, H. ve Şahin, Ç. (2009). Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Ders Sürecinde ve Yazılı Sınavlarda Sordukları Soruların Bilişsel Seviyelerinin Karşılaştırılması. Eğitim Fakültesi Dergisi, XXII (2), 441-455.
• Baysen, E. (2006). Öğretmenlerin Sınıfta Sordukları Sorular İle Öğrencilerin Bu Sorulara Verdikleri Cevapların Düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 21-28.
• Büyükalan F. S. (2004). Öğretmenler İçin Soru Sorma Sanatı (1. Baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd, Şti.
• Bümen, N. T. (2006). Program Geliştirmede Bir Dönüm Noktası: Yenilenmiş Bloom Taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 31(142), 3-14. Çepni, S., Ayvacı, H. ve Keleş, E. (2001, Eylül). Okullarda ve Lise Giriş Sınavlarında Sorulan Fen Bilgisi Sorularının Bloom Taksonomisine Gore Karşılaştırılması. Yeni Bin Yılın Başında Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı (ss. 144-150). İstanbul: Maltepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Değirmenci, U. (2007). İlköğretim 4, 5, 6. Sınıflar Fen ve Teknoloji Dersi Yeni Öğretim Programının Uygulanması İle İlgili Öğretmen Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Demirel, Ö. (2010). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme (12. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Dilek, D. ve Soğucaklı Yapıcı, G. (2005). Öykülerle Tarih Öğretimi Yaklaşımı. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. 18, 115-130.
• Dindar, H. ve Demir, M. (2006). Beşinci Sınıf Öğretmenlerinin Fen Bilgisi Dersi Sınav Sorularının Bloom Taksonomisine Göre
• Değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (3), 87-96.
• Doğanay, A. ve Ünal, F. (2006). Eleştirel Düşünmenin Öğretimi (Edit. A. Şimşek). İçerik Türlerine Dayalı Öğretim. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Gökler, Z. (2012). İlköğretim İngilizce Dersi Hedefleri Kazanımları SBS Soruları ve Yazılı Sınav Sorularının Yeni Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Güven, Ç. (2016). Fen Ve Teknoloji Dersi 2016 Birinci TEOG Sınav Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisi'ne Göre İncelenmesi. 1. Uluslararası Akademik Araştırmalar Kongresi. (3-5 Kasım 2016). Antalya
• Güven, Ç. ve Aydın, A. (2016). Sekizinci Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi İkinci TEOG Sınavında 2016 Yılında Sorulan Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisi'ne Göre İncelenmesi. 12. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. (28-30 Eylül 2016). Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi
• Gündüz, Y. (2009). İlköğretim 6, 7 ve 8. Sınıf fen ve Teknoloji Sorularının Ölçme Araçlarına ve Bloom’un Bilişsel Alan Taksonomisine Göre Analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi . VI(II), 150-165.
• Kadayıfçı, K.G. (2007). Liselerde Ve ÖSS Sorularında Sorulan Kimya Sorularının Programa Uygunluğunun İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Karamustafaoğlu, S., Sevim, S., Karamustafaoğlu, O. ve Çepni, S. (2003). Analysis of Turkish High-School Chemistry-Examination Questions According To Bloom’s Taxonomy. Chemistry Education: Research and Practice, 4(1), 25-30. http://www. voi.gr/cerp/2003.February/pdf/05Karamustafaoğlu.pdf adresinden erişilmiştir (15 Mart 2014).
• Koray, Ö. ve Yaman, S. (2002). Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Soru Sorma Becerilerinin Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 10 (2), 317-324.
• Krathwohl, D. R. (2002). A Revision Of Bloom's Taxonomy: An Overview. Theory Into Practice,41(4),212218.http://www.unco.edu/cell/sir/stating_outcome/documents/Krathwohl. pdf adresinden erişilmiştir (1 Mart 2014).
• Mayer, R. E. (2002). Rote Versus Meaningful Learning. Theory Into Practice, 41 (4), 224-232. http: //course. christopherylam. com/ 5180/ wp-content/ uploads/ 2013/ 08/ mayert2002. pdf adresinden erişilmiştir (05 Şubat 2014).
• Milli Eğitim Bakanlığı. (MEB). (2006). İlköğretim 6.7.8. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. http://ttkb.meb.gov.tr/ program2.aspx, adresinden erişilmiştir (01 Temmuz 2014).
• Özcan, S. ve Oluk, S. (2007). İlköğretim Fen Bilgisi Derslerinde Kullanılan Soruların Piaget ve Bloom Taksonomisine Göre Analizi. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (8), 61-68.
• Özçelik, D. A. (1998). Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Özden, Y. (2009). Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegem Akademi.
• Özkan, S. (2008). Milli Eğitim Müdürlüklerince Uygulanan Seviye Tespit Sınavının Fen ve Teknoloji Öğretim Programının Amaçlarını Gerçekleştirmesine Uygunluğu. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Özmen, H. ve Karamustafaoğlu, O. (2006). Lise II. Sınıf Fizik Kimya Sorularının ve Öğrencile¬rin Enerji Konusundaki Başarılarının Bilişsel Gelişim Seviyelerine Göre Analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (1), 91-100.
• Sönmez, V. (2007). Program Geliştirmede Öğretmen Elkitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şeker, S. (2007). Yeni İlköğretim Altıncı Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programının Öğretmen Görüşleri Işığında Değerlendirilmesi (Gümüşhane İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Şeker, H. (2010). Bloom’un Taksonomisinden, Bilişsel Süreç Boyutlarının Sınıflandırmasına Doğru Revize Edilen Taksonomi Üzerine. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 03 (39), 1-9.
• Şevik, M. (2005). Yabancı Dil Öğretiminde Sorular, Öğrenci Cevapları ve Öğretmen Davranışları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(2), 1-19.
• Tan, Ş., Kayabaşı, Y. ve Erdoğan, A. (2002). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tanık, N. ve Saraçoğlu, S. (2011). Fen ve Teknoloji Dersi Yazılı Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisi'ne Göre İncelenmesi. Tübav Bilim Dergisi, 4(4), 235-246.
• Tekin, H. (2004). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Yargı Yayınevi, Ankara.
• Turgut, M. F., Baker, D., Cunningham, R. ve Piburn, M. (1997). İlköğretim Fen Öğretimi. YÖK/Dünya Bankası, Milli Eğitimi Geliştirme Projesi, Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi, Ankara.
• Tüzel, S., Yılmaz, E. ve Bal, M. (2013). Türkçe Öğretmen Adaylarının Metin İşleme Sürecine Yönelik Hazırladıkları Soruların Revize Edilmiş Bloom Taksonomisi Doğrultusunda İncelenmesi. The journal of Academıc Social Science Studies, 6(8).
• Üner, S. (2010). IX. ve X. Sınıf Kimya Ders Kitaplarındaki ve Kimya Sınavlarındaki Soruların Bloom Taksonomisi’ne Göre Analizi ve Öğrencilerin Bilişsel Düzeyleriyle İlişkisinin Tespit Edilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Kimya Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş.
• Yüksel, S. (2007). Bilişsel Alanın Sınıflamasında (Taksonomi) Yeni Gelişmeler ve Sınıflamalar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 479-509.