KURULUŞUNDAN BUGÜNE TÜRKİYE’YE GÖÇ VE GÖÇ DÜZENLEMELERİ

Yıl 2024, , 1 - 13, 03.05.2024

Süleyman Cihan

https://doi.org/10.46236/jovosst.1396048

Öz

Kuruluşundan bu yana Türkiye Cumhuriyeti sahip olduğu coğrafi konumu ve stratejik önemi nedeniyle önemli göç hareketlerine şahitlik etmiştir. Ortadoğu, Asya ve Avrupa’nın kesiştiği bir yerde olan Türkiye, kuruluşundan bugüne sadece transit ülke değil hedef ülke konumunda da olmuştur. 1923’te kurulması ile beraber ulus devlet yapısını oturtmaya çalışan Türkiye göç politikasını da uzun yıllar bu yönde düzenlemiştir. Yakın coğrafyasında yaşanan savaşlar nedeniyle Türkiye birçok göç hareketlerine maruz kalmış ve göçün getirdiği şartlara göre yasal düzenlemelerini yapmıştır. Özellikle 1990’lı yıllardan sonra Türkiye’ye komşu ülkelerde savaş ve çatışma ortamının artması kitlesel göçleri meydana getirmiş ve Türkiye’yi sığınılan veya transit olarak kullanılan ülke haline gelmiştir. 2011’de Arap Baharı kaynaklı Suriye’de başlayan çatışmalar sonucu kitlesel göç hareketi ise Türkiye Cumhuriyeti’nin 100 yıllık tarihsel sürecinde en etkili kitlesel göç hareketi olmuştur. 2014’ten bu yana dünyada en fazla sığınmacıyı barındıran ülke olan Türkiye bu durumdan birçok yönden etkilenirken göç yönetimi açısından yeni yasal düzenlemelere olan ihtiyaç ortaya çıkmıştır. Bunun sonucu olarak Türkiye göç yönetiminde büyük dönüşüm içine girmiştir. 2013 yılında yasalaşan Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Türkiye Cumhuriyeti tarihinde göçün yönetilmesi açısından en kapsamlı düzenleme olmuştur. Bu çalışmada 100. yaşını kutlayan Türkiye Cumhuriyeti’ne yönelik tarihsel süreçte göç hareketleri ve bu doğrultuda yapılan yasal düzenlemeler incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Türkiye’ye Göç, Göç Yönetimi, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu.

Kaynakça

• Achiume, E. T. (2015). “Syria Cost-Sharing, and The Responsibility To Protect Refugees”, Minnesota LawReview,687-761,https://minnesotalawreview.org/wp-content/uploads/2016/01/Achiume_5fmt.pdf.
• Adıgüzel, Y. (2016). Göç Sosyolojisi, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Akbaş, Z., Babahanoğlu, V. ve Yelman, E. (2016). “Türkiye’nin Suriyeli Mültecilere Yönelik İzlediği Açık Kapı Politikasının Ulusal Güvenliğine ve Uluslararası Güvenliğe Etkileri”, I. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu (13-14-15 Ekim 2016), der. Erol Asiltürk, Elazığ: Asos Yayınları.
• Aktaş, M. (2018). “Türkiye’deki Suriyeliler: Sorunlar ve Çözüm Önerileri” Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42, 129-154. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyusbed/issue/43499/532096.
• Altunışık, M. B. (2013). “Turkey After The Arab Uprisings: Difficulties Of Hanging On in There”, ISPI Analysis, 223, 1-9. https://www.ispionline.it/sites/default/files/pubblicazioni/analysis_223_2013_0.pdf
• Bilgiç, T.Ü. ve Bilgiç, S. B. (2012). “Kosova Türkleri Sıra Dışı Bir Türk Diasporası”, Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (62), 41-62.
• Bingöl, O. (2012). “Krizlerin Uluslararasılaşması / Rejime Karşı Protestolardan Bölgesel Çatışmaya Suriye Örneği”, M. Seyfettin Erol ve Ertan Efegil (Ed.) Krizler ve Kriz Yönetimi: Temel Yaklaşımlar, Aktörler, Örnek Olaylar içinde (p.484-541), İstanbul: Barış Kitap.
• Castles., S. ve Miller., M.J. (2008). Göçler Çağı: Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çetinkaya, C., Erbaş, M. ve Özceylan, E. (2016). “Türkiye’deki Suriyeli Geçici Barınma Merkezlerinin Durumu ve Senaryo Analizleri”, Birey ve Toplum Dergisi, 6 (12), 5-21.
• Çiçekli, B. (2009). Göç Terimleri Sözlüğü Uluslararası Göç Hukuku, Uluslararası Göç Örgütü.
• Çapar, S. ve Koca, M. (2018). Düzensiz Göç Yönetiminde Mülki İdare Amirleri, Ankara: Türk İdari Araştırmalar Vakfı Yayınları.
• Danış, D. (2010). İstanbul’daki Iraklı Göçmenlerin Parçalı Eklenme Sürecinde Toplumsal Ağlar. D. Danış (Ed.) Türkiye’ye Uluslararası Göç: Toplumsal Koşullar, Bireysel Yaşamlar (p.191-224). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Deniz, T. (2014). “Uluslararası Göç Perspektifinde Türkiye”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 181(181), 175-208.
• Dönmez-Kara, C. Ö. (2015). Göç Bağlamında Uluslararası İş Birliği ve Türkiye’nin Politikaları, Doktora Tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi.
• Dündar, F. (2007). İttihat ve Terakkinin Müslümanları İskân Politikası (1913-1918), Ankara: İletişim Yayınları.
• Eke, E. (2018). “Türk Kamu Yönetimi Açısından Göç Politikası ve Teşkilat Yapısı: Güncel Bir Perspektif”. H. H.
• Aygül ve E. Eke (Ed.) 21. Yüzyılda Uluslararası Göç ve Mülteciler: Bir Türkiye Perspektifi içinde (s.37-72). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ekşi, N. (2015). Yabancılar ve Uluslararası Koruma Hukuku, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Erder, S. (2018). Zorla Yerleştirmeden Yerinden Etmeye Türkiye'de Değişen İskân Politikaları, İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Erdoğan, M. (2019). Türkiye’deki Suriyeli Mülteciler, Ankara: Konrad-Adenauer-Stiftung.
• Erdoğan, M. ve Kaya, A. (2015). 14. Yüzyıldan Günümüze Türkiye’ye Göçler, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erten, R. (2015). “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Hakkında Genel Bir Değerlendirme”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 19(1), 3-52. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/789095
• Ganiyeva, S. (2012). “Ahıska Türklerinin Türkiye’ye Göç Etmesi ve Türk Vatandaşlığına Alınması ile İlgili Hukuki Sorunlar”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20 (1), 175-199.
• GKY, Geçici Koruma Yönetmeliği (2014). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/21.5.20146883.pdf.
• GİB, (2022). Göç İdaresi Başkanlığı Kitlesel Akınlar https://www.goc.gov.tr/kitlesel-akinlar.
• Hinnebusch, R. (2015). “Back To Enmity: Turkey-Syria relations since the Syrian uprising. Orient- Journal of German Orient Institute”, 56(1), 14-22.
• İçduygu, A. (2004). Türkiye’de Kaçak Göç, İstanbul: Ticaret Odası Yayınları.
• İçduygu, A. ve Aksel, D. (2012). Türkiye’de Düzensiz Göç, Ankara: Uluslararası Göç Örgütü Türkiye.
• İçduygu, A., Erder, S., ve Gençkaya, Ö. F. (2014). Türkiye’nin Uluslararası Göç Politikaları, 1923-2023: Ulus Devlet Oluşumundan Ulus Ötesi Dönüşümlere. Koç Üniversitesi, Göç Araştırma Merkezi, (Rapor No. 1), MİREKOÇ Proje Raporları.
• İnan, C. (2016). “Türkiye’de Göç Politikaları: İskân Kanunları Üzerinden Bir İnceleme”, Göç Araştırmaları Dergisi, (2), 10-33.
• Karakaya, C. ve Karakaya, E. N. (2021). “Türkiye'nin Göz Ardı Edilen Göçmenleri: Afganlar”, Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1) , 100-111.
• Kartal, P. D. B. & Başçı, A. G. E. (2014). “Türkiye'ye Yönelik Mülteci ve Sığınmacı Hareketleri”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (2), 275-299. DOI: 10.18026/cbusos.42910
• Kaya, A. (2022). “Türkiye’de Entegrasyon Tartışmaları: Aktörler ve Rolleri”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Türkiye’nin Göç Siyaseti Özel Sayısı, 21(Özel Sayı), 335-359.
• Kerman İ. ve Efegil E. (2017). “Terör Örgütü Pkk/Pyd’nin Suriye’de İzlediği İç Savaş Stratejisinin Değerlendirilmesi”, Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 162-198.
• Koldaş, U. ve Köprülü, N. (2011). “Arap İntifadası mı?: Arap Dünyasındaki Toplumsal Hareketlerin İçsel, Bölgesel Ve Uluslararası Dinamikleri”, Akademik Ortadoğu, 6(1), 23-61.
• Korkmaz, N. ve Öztürk, A. (2017). “Bulgaristan Türklerinin Göç Süreci Ve Göçmenlerin Türkiye’deki İskan Ve İş Gücüne Dayalı Entegrasyonu”, Bölgesel Araştırmalar Dergisi, 1(3) 268-289.
• Mahalli, H. (2012). Ortadoğu’da Kanlı Bahar (7. Baskı), İstanbul: Destek Yayınevi.
• Mushtaq, A. ve Afzal, M. (2017). “Arab Spring: Its Causes and Consequences”, Journal Of The Punjab Unıversıty Hıstorıcal Socıety, 30 (1), 1-10.
• Norman, K. O., Hintz, L. ve Arar, R. (2016, 14 Mayıs). The real refugee crisis is in the Middle East, not Europa. Washington Post. https://www.washingtonpost.com/news/monkey-cage/wp/2016/05/14/the-real-refugee-crisis-is-in-the-middle-east-not-europe/ adresinden 11 Haziran 2023 tarihinde alınmıştır.
• Salihi, E. (2016). “Suriyeli Göçmenler Hakkında Yazılan Uluslararası Raporlara Dair Bir Değerlendirme”, Marmara İletişim Dergisi, 25, 159-164.
• Sarı, M. (2011). “Atatürk Dönemi’nin İskân Politikasında İç İskâna Yönelik Çalışmalar (1923-1938)”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 7(14), 87-113. https://www.researchgate.net/publication/330411727.
• Semiz, Y. (2010). “1923-1950 Döneminde Türkiye’de Nüfusu Arttırma Gayretleri Ve Mecburi Evlendirme Kanunu”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (27), 423-469.
• Süer, B. (2012). “Suriye’de Değişim Çabaları: Bir Bağlam ve Süreç Analizi”, Akademik Ortadoğu, 6 (2), 1-20.
• Şimşek, D. (2018). “Mülteci Entegrasyonu, Göç Politikaları ve Sosyal Sınıf: Türkiye’deki Suriyeli mülteciler örneği”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 2 (Göç Özel Sayısı), 367-392.
• Tekeli, İ. (2008). Göç ve Ötesi, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Tepealtı, F. (2019). “Lozan Nüfus Mübadelesi Göçleri ve Türk Mübadillerin İskânı”, Coğrafya Dergisi, (39), 89-98.
• Ümit, C, (2001). “Mülteci Hukukuna Genel Bakış ve İltica-Sığınma Konularında Türkiye’deki Uygulama”, Adalet Dergisi, 62 (4), 1007-1061.
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, (YUKK), (2013). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6458.pdf.
• Yeşiltaş, M. ve Duran, B. (2018). Orta Doğu’da Devlet Dışı Silahlı Aktörler, Ankara: SETA Yayınları.
• Yeşilyurt, N. (2013). “Orta Doğu’yla ilişkiler”, Baskın Oran (Ed.) Türk Dış Politikası İçinde, (p.401-463). İletişim Yayınları.