SİYASİ PARTİLERDE YANDAŞLARIN LİDERLİK BEKLENTİLERİNİ ETKİLEYEN SOSYAL FAKTÖRLER

Yıl 2019, Sayı: 1, 60 - 88, 21.08.2019

Bülent Özgül

https://doi.org/10.46236/jovosst.605138

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, siyasi
partilerle çeşitli şekillerde ilişki kuran yandaşların, ne tür liderlik
beklentilerine sahip olduklarını ve bu beklentilerin hangi faktörlerden, ne
ölçüde etkilendiklerini açıklamaktır. Siyasi liderlik, bir siyasi hareketin ya
da partinin ulaşmaya çalıştığı amaçlar için yandaş kazanmak ve kazanılan
yandaşları hedefe ulaşmak için organize ve motive ederek yönetme ve yöneltme eylemidir.
Siyasi lider de, örgütünü ve yandaşlarını ya önceden belirlenmiş hedeflere ya
da bizzat kendi ürettiği hedeflere ulaşmak için yönlendiren ve peşinden
sürükleyen kişidir. Siyaset bilimi alanında yapılan çalışmaların birçoğunun
merkezinde siyasi liderlik bulunmaktadır. Siyasi liderlik üzerine yapılan
çalışmalar, siyasette gücün kaynağına bağlı olarak, siyasi liderliğin ne tür
özelliklere sahip olması üzerine yoğunlaşmışlardır. Son yıllarda giderek artan
biçimde, insanların siyasi tercihlerini yaparken ideolojiden, program ve
tüzüklerden ziyade somut siyasi ürünler olarak görünen lider, vaatler, adaylar
gibi unsurlara baktıkları görülmektedir. Bunların içerisinde özellikle de
siyasi lider, insanların tercihlerini, eğilimlerini, tutumlarını etkileyen unsurların
arasında daha çok öne çıkmaktadır. Türkiye örneğinde, yandaşların sosyal
özelliklerinin, siyasi liderlik beklentileri üzerinde etki eden faktörler
oldukları tespit edilmiş, liderliğin sadece lider odaklı bir süreç olmadığı,
izleyici ve şartların da önemli ölçüde etki sahibi olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Siyaset, Siyasi Liderlik, Yandaş, Beklenti, Siyasi Parti

Kaynakça

• Arklan, Ü. (2004). Siyasi Liderlikte Karizma Olgusu: Recep Tayyip Erdoğan Örneğinde Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Abadan, N., (1963). “Values and Political Behavior of Turkish Youth”, Turkish Yearbook of International Relations, v.4, s. 81-102.
• Alkan, T. (1989). Siyasal Bilinç ve Toplumsal Değişim, Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Allix, M.N. (2000). “Transformational Leadership, Democratic or Despotic?”, Educational Management & Administration, 28(1), s. 7-20.
• Altan, C. (2011). “Eğitim-Siyasal Eğilim İlişkisi: Mersin Örneği”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Sayı: 1, s. 313-329.
• Ateş, S.C. (2013). Türkiye’de Oy Verme Davranışı (CHP Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bal, H. (2014). “Siyaset Teorisinde Otorite Kavramı”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol.9/2, s. 247-255.
• Bass, B.M. (1985). “Leadership: Good, Better, Best”, Organizational Dynamics, Vol. 13 Issue 3, 26-40.
• Conger, J.A. (1999). “Charismatic and Transformational Leadership in Organization: An Insider’s Perspective on These Developing Streams of Research”, Leadership Quarterly, C.: 10, No: 2, s. 145-170.
• Baykal, D. (1970). Siyasal Katılma, Bir Davranış İncelemesi. Ankara: Ankara Üniversitesi SBF Yayınları.
• Bolay, B. (1996). Kadınların Siyasal Katılma Davranışları, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Burns, J. (1979). Leadership, New York: Harper and Row.
• Conger, J.A., Kanungo, R.N. ve Menon, S.T. (2000). “Charismatic Leadership and Follower Effects”, Journal of Organizational Behavior, 21, 747-767.
• Çam, E. (1998). Siyaset Bilimine Giriş, İstanbul: Der Yayınları.
• Çelik, C. ve Sünbül, Ö. (2008). “Liderlik Algılamalarında Eğitim ve Cinsiyet Faktörü: Mersin İlinde Bir Alan Araştırması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 13, S. 3, s. 49-66.
• Çukurçayır, M.Akif. (2002). Siyasal Katılma ve Yerel Demokrasi, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Demirci Orel, F. ve Nakıboğlu, B. (2010). “Genç Seçmenlerin Oy Tercihlerinde Politik Pazarlama Faaliyetlerinden Etkilenme Düzeyleri”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, Cilt: 47, Sayı:543, s. 65-78.
• Duverger, M. (1994). Siyasal Rejimler, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Edinger, L.J. (1976). Editors Introduction. Political Leadership in Industrialized Societes, New York: Robert E. Krieger Publishing Company.
• Elcock, H. (2001). Political Leadership, Cheltenham: Edward Elgar Publishing Lim.
• Erder, N. vd. (1996). Türkiye’de Siyasal Partilerin Seçmenleri ve Sosyal Demokrasinin Toplumsal Tabanı, Ankara: TÜSES Veri Araş.A.Ş.
• Eren, E. (2004). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, İstanbul: Beta Yayınevi.
• Giddens, A. (1992). Max Weber Düşüncesinde Siyaset ve Sosyoloji, Ankara: Vadi Yayınları.
• Gökçe, A.F. (2013). Siyasi Partilerde Parti İçi Demokrasi ve Disiplin Algısı: Türkiye”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 9, s. 65-79.
• Güldü, Ö. Ve Ersoy-Kart, M. (2009). “Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Siyasal Tutumlar: Sosyal Psikolojik Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Sayı: 64/3, 97-116.
• Gümüş, B. (2006). Eğitim Düzeyinin Seçmen Davranışındaki Rolü ve Antalya Örnek Olayı, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Güreşçi, E. (2017). “Türkiye'de Köy Gelenek ve Göreneklerinin Tükenişi ve Köyden Kente Göç”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 48, s. 163-174.
• İslamoğlu, H. (2002). Siyaset Pazarlaması Toplam Kalite Yaklaşımı, İstanbul: Beta Yayınları.
• Kahraman, A.B. (2002). Siyasal Katılıma Etki Eden Sosyolojik Faktörler – Isparta Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Kalaycıoğlu, E. (1983). Karşılaştırmalı Siyasal Katılma – Siyasal Eylemin Kökenleri Üzerine Bir İnceleme, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, No: 10.
• Kalaycıoğlu, E. (1984). Çağdaş Siyasal Bilim, İstanbul: Beta Yayınları.
• Kalaycıoğlu, E. (1994). Elections and Party Preferences in turkey”, Comparative Political Studies, Sayı: 3, s. 402-424.
• Kalaycıoğlu, E. ve Sarıbay, A.Y. (2000). “İlkokul Çocuklarının Parti Tutmasını Belirleyen Etkenler”, Türkiye’de Politik Değişim ve Modernleşme, İstanbul: Alfa Basım Yayım, s. 413-424.
• Kalender, A. (2005). Siyasal İletişim Seçmenler ve İkna Stratejileri, Konya: Çizgi Yayınevi.
• Kellerman, B. (ed.). (1986). Political Leadership: a Source Book, Pittsburgh: University of Pittsburg Press.
• Kılıç, E.A. (2012-2013). “Seçmenlerin Oy Verme Davranışlarında Etkili Olan Siyasal Faktörlere İlişkin Bir Araştırma: Ankara Örneği”, 21. Yüzyılda Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 2, s. 179-222.
• Kışlalı, A.T. (1987). Siyaset Bilimi, Ankara: A.Ü.Basın-Yayın Yüksekokulu Yayınları, No: 9.
• Kiriş, H.M. (2006). “Kentte ve Kırda Siyasal Katılma Biçimleri Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, c. 11, S.1, s. 337-356.
• Komsuoğlu, A. (2008). Siyasal Yaşamda Bir Lider Süleyman Demirel, İstanbul: Bengi Yayınları.
• Köktürk, A. (2011). “Modern Öncesi Devletin Yönetim Anlayışı”, Journal of Security Strategies, Sayı: 13, s. 73-97.
• Közleme, O. (2013). “Liderlik, Siyasal Otorite Tipleri ve Karizma”, Toplum Bilimleri Dergisi, C. 7(13), s. 239-250.
• McGlen, N. ve O’Connor, K. (1995). Women, Politics and American Society, Prentice Hall.
• Negiz, N. (2007). “Seçmen Davranışında Sosyo-Ekonomik Bir Faktör: Yaş”, Yerel Siyaset Dergisi, S. 23, s. 52-54.
• Newstrom, W.J. ve Davis, K. (1993). Organizational Behavior (Human Behavior at Work), McGrand Hill Inc.
• Nie, H.N., Verba, S. ve Converse, P.E. (1989). “Siyasal Katılma Kamuoyu ve Oy Verme Davranışı, Ankara: Siyasi İlimler Türk Derneği Yayınları.
• Ozankaya, Ö. (1966). Üniversite Öğrencilerinin Siyasal Yönelimleri, Ankara: Ankara Üniversitesi SBF Yayınları.
• Özkan, A. (2004). Siyasal İletişim, İstanbul: Nesil Yayınları.
• Öztekin, A. (2003). Siyaset Bilimine Giriş, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Polat, C. ve Külter, B. (2008). “Genç Seçmenler Gözüyle Siyasal Ürün (Siyasi Lider) Özellikleri: Ankara’daki Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Çalışma”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Yıl: 2008, Cilt: 5, Sayı: 1, s. 1-31.
• Sencer, M. (1974). Türkiye'de Sınıfsal Yapı ve Seçmen Davranışları, İstanbul: May Yayınları.
• Sitembölükbaşı, Ş. (2001). Parti Seçmenlerinin Siyasal Yönelimlerine Etki Eden Sosyoekonomik Faktörler, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Sitembölükbaşı, Ş. (2004).” Isparta’da Seçmenlerin Parti Tercih Nedenleri Üzerine Bir Araştırma: 1995, 1999 ve 2002 Genel Seçimleri Karşılaştırması”, Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi (8), s. 156-176.
• Şahim, T. (1994). Siyasi Katılım ve Baskı Grupları, Ankara: Makro Eğitim Yayınları.
• Talaslı, G., (1996). Siyaset Çıkmazında Kadın, Ankara: Ümit Yayınevi.
• Tekarslan, E. (1989). Sosyal Psikoloji, İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Tekeli, Ş. (1982). Kadınlar ve Toplumsal Hayat, İstanbul: Birikim Yayınları.
• Tekin, N. (2009). Ev Kadınları ve Çalışan Kadınlar Arasında Siyasal Davranış Farklılıkları: Isparta Örnek Olay Araştırması, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Thompson, B.L. (1998). Yeni Yöneticinin El Kitabı, İstanbul: Hayat Yayınları.
• Tucker, R.C. (1981). Politics as Leadership. Columbia: University of Missouri Press.
• Turan, İ. (1996). Siyasal Sistem ve Siyasal Davranış, İstanbul: DER Yayınları.
• Uysal, A. ve Topak, O. (2010). Particiler, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Weber, M. (1995). Toplumsal ve Ekonomik Örgütlenme Kuramı, Ankara: İmge Kitabevi.
• Weber, M. (1996). Meslek Olarak Siyaset, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Wintringham, T. (2005). The War Office”, The Political Quarterly, Vol.: 13, s. 117-129.
• Yeşiltuna, D.Ç. (1994). “Kentleşme Sürecinde Bireyin Siyasal Katılımı”, Dünyada ve Türkiye’de Güncel Sosyolojik Gelişmeler, Ankara: Sosyoloji Derneği Yayınları.
• Yıldız, N. (2002). Türkiye’de Siyasetin Yeni Biçimi: Liderler İmaj Medya, Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Yukl, G. (1989). Leadership in Organizations, New Jersey: Prentice Hall.
• Yücekök, A.N. (1987). Siyasetin Toplumsal Tabanı, Ankara: Ankara Üniversitesi SBF Yayınları.