Analysis of the Democrat Party Within the Context of Origin Theories and Party Typologies

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 13, 03.07.2024

Yunus Emre Aydın

Öz

In this study, the Democrat Party is evaluated through context of origin theories and party typologies. The aim of this study is to provide a better understanding of the birth process of the party in question and what kind of a party portrait it has by evaluating it with the relevant criteria. From this point of view, answers to the following questions were sought: ''Which factors were effective in the birth process of the DP? Which theories of emergence can be explained based on these factors? When analyzed with the criteria of party typologies, which party types can we explain the party with? While seeking answers to these questions, descriptive literature research method was used. As a result of the research, it was concluded that the party was born from within the parliament, that both the crisis of legitimacy and the crisis of participation contributed to its emergence, and that it is a party of the modernization period. In terms of party typologies, it can be said that it has the characteristics of a mass and cadre party together, but it is also a party with characteristics close to the democratic integration party typology. Finally, it can be evaluated that it is a catch-all party in terms of its characteristics.

Anahtar Kelimeler

Democrat Party, Emergence Theories, Party Typologies

Demokrat Parti’nin Doğuş Teorileri ve Tipolojiler Bağlamında Analizi

Öz

Bu çalışmada Demokrat Parti, partilerin doğuş teorileri ve parti tipolojileri ölçütleri üzerinden değerlendirilmiştir. Bu çalışma ile amaçlanan bahse konu partinin doğuş sürecini ve nasıl bir parti portresine sahip olduğunu ilgili ölçütlerle değerlendirerek daha iyi kavramasını sağlamaktır. Bu noktadan hareketle şu sorulara cevap aranmıştır: ‘‘DP’nin doğuş sürecinde hangi faktörler etkili olmuştur? Bu faktörlerden yola çıkarak hangi doğuş teorileri ile açıklanabilir? Parti tipolojileri ölçütleri ile incelediğimizde parti hangi parti tipleri ile açıklayabiliriz? Söz konusu bu sorular cevap aranırken betimsel literatür araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda partinin parlamento içinden doğan, doğuş sürecinde hem meşruiyet hem de katılma krizinin katkısının bulunduğu bunun yanı sıra bir modernleşme dönemi partisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Parti tipolojileri açısından ise kitle ve kadro partisi özelliklerine birlikte sahip olduğu bununla beraber demokratik bütünleşme partisi tipolojisine yakın özellikleri sahip bir parti olduğu da söylenebilir. Son olarak taşıdığı özellikleri itibariyle tam bir hepsini yakala partisi olduğu değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Demokrat Parti (1946), Doğuş Teorileri, Parti Tipolojileri

Kaynakça

• Akkaya, B. (2011). İç ve Dış Gelişmeler Çerçevesinde Türkiye’de Çok Partili Siyasi Hayata Geçiş ve 1946 Seçimleri. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 1 Sayı:2, 43-61.
• Akıncı, A. ve Usta, S. (2015). Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçişte Etkili Olan İç Faktörlerin Analizi, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt:17, Sayı:29, 41-52.
• Akıncı, A. ve Usta, S. (2016). Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçişte Etkili Olan Dış Faktörlerin Değerlendirilmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:21 Sayı:1, 275-288.
• Arslan, Ali. (2005). Tek ve Çok Partili Dönemlerde Türk Siyasi Elitlerin Toplumsal Profillerinin Karşılaştırmalı Analizi, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, 53-66.
• Arslan, D.A., Çağrıcı. A., ve Albayrak. M. (2017). Sosyolojik Açıdan Türk Siyasal Hayatında Demokrat Parti ve Adnan Menderes, Journal of Human Sciences, Cilt:14, Sayı:1, 820-856.
• Aslan, Emel. (2014). Türkiye’nin İç Siyasetinde Demokrat Parti (1950-1960), Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Üniversitesi
• Dursun, D. (2004). Siyaset Bilimi, 3. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
• Duverger, Maurice. (1993). Siyasi Partiler, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Eroğlu, Cem. (2019). Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, 3. Baskı, Yordam Kitap, İstanbul.
• Haytoğlu, Ercan. (1997). Türkiye’de Demokratikleşme Süreci ve 1945’te Çok Partili Siyasi Hayata Geçişin Nedenleri (1908-1945), Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:3 46-54.
• Heywood, Andrew. (2015). Siyaset, 16. Baskı, Adres Yayınları, Ankara.
• Kapani, Münci. (2020). Politika Bilimine Giriş, 59. Baskı, Serbest Akademi, Ankara.
• Karabulut, Sezen. (2019). Din-Siyaset İlişkisi Temelinde Türk Siyaseti: Demokrat Parti(DP) Dönemi Din-Siyaset İlişkisi, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt:19, Sayı:38, 221-241
• Karpat, Kemal H. (2010). Türk Demokrasi Tarihi, 1. Baskı, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Sancaktar, Caner. (2012). Türkiye’de Çok Partili Rekabetçi Siyasetin Doğuşu: Siyasal Değişimin İç ve Dış Dinamikleri, Bilge Strateji Dergisi, Cilt:4 Sayı:7, 31-64
• Sıvış, Efe. (2019). Türk Demokrasisinin Sıfır Noktası: Amerikan Dışişleri Belgeleri Işığında Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş, 1. Baskı, İstanbul, Ötüken Neşriyat.
• Şahin, E. ve Tunç, B. (2015). Demokrat Parti’nin Kuruluş Süreci ve DP-CHP Siyasî Mücadelesi (1945-1947), Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, 31-69
• Teksoy, Beril. (2010). Demokrat Parti’de Parti İçi Demokrasi (1946-1960), Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• YSK. (2022). Milletvekili Genel Seçim Arşivi, https://www.ysk.gov.tr/tr/milletvekili-genel-secim-arsivi/2644. https://tr.euronews.com/2021/10/25/turkiye-de-kisi-bas-na-milli-gelir-ilk-kez-7-y-l-ust-uste-azald