INVESTIGATION OF SPECULATIVE PRICE MOVEMENTS IN PRECIOUS METALS

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 2, 404 - 425, 12.12.2025

Yaşar Alptürk

https://doi.org/10.54452/jrb.1724820

Öz

Price movements in financial markets are shaped not only by fundamental economic indicators but also by investor behavior, risk perception, and global developments. Accordingly, the aim of this study is to empirically examine speculative price movements in precious metals during the post-COVID-19 period. Based on the results obtained from the application of RTADF, SADF, and GSADF tests, no statistically significant bubble formation was detected in gold, silver, platinum, or palladium over the period 05.05.2023–15.04.2025. Although no statistically significant evidence of bubbles was found, graphical trends suggest that gold may be more sensitive to behavioral reactions of investors, while silver appears to exhibit a more stable pattern. Overall, the findings indicate that speculative bubbles were absent in precious metals during the analyzed period; however, given the inherent volatility of these markets, the potential for future speculative fluctuations cannot be ruled out. Therefore, incorporating both behavioral factors and macroeconomic indicators into investment decisions is of critical importance for investors.

Anahtar Kelimeler

Precious metals , Speculative bubble , GSAFD test

DEĞERLİ METALLERDE SPEKÜLATİF FİYAT HAREKETLERİNİN İNCELENMESİ

Öz

Finansal piyasalardaki fiyat hareketleri yalnızca temel ekonomik göstergeler tarafından değil, aynı zamanda yatırımcı davranışları, risk algısı ve küresel gelişmeler tarafından da şekillenmektedir. Bu doğrultuda, bu çalışmanın amacı COVID-19 sonrası dönemde kıymetli metallerdeki spekülatif fiyat hareketlerini ampirik olarak incelemektir. RTADF, SADF ve GSADF testlerinin uygulanmasından elde edilen sonuçlara göre, 05.05.2023-15.04.2025 döneminde altın, gümüş, platin ve paladyumda istatistiksel olarak anlamlı bir balon oluşumu tespit edilmemiştir. Her ne kadar istatistiksel olarak anlamlı bir balon oluşumu kanıtı bulunamamış olsa da grafiksel eğilimler altının yatırımcıların davranışsal tepkilerine daha duyarlı olabileceğini, gümüşün ise daha istikrarlı bir desen sergilediğini düşündürmektedir. Genel olarak, bulgular analiz edilen dönemde kıymetli metallerde spekülatif balonların olmadığını göstermektedir; ancak bu piyasaların doğasında var olan oynaklık göz önüne alındığında, gelecekte spekülatif dalgalanmaların potansiyeli göz ardı edilemez. Bu nedenle hem davranışsal faktörleri hem de makroekonomik göstergeleri yatırım kararlarına dahil etmek yatırımcılar için kritik öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Değerli metaller , Spekülatif balon , GSAFD testi

Kaynakça

• Agosto, A., & Cafferata, A. (2020). Financial bubbles: A study of co‑explosivity in the cryptocurrency market. Risks, 8(2), 34. https://doi.org/10.3390/risks8020034
• Ahmed, M., Irfan, M., Meero, A., Tariq, M., Comite, U., Abdul Rahman, A. A., Sial, M. S., & Gunnlaugsson, S. B. (2022). Bubble identification in the emerging economy fuel price series: Evidence from generalized sup augmented Dickey-Fuller test. Processes, 10(1), 65. https://doi.org/10.3390/pr10010065
• Akdeniz, Ş. & Turan, İ. (2021). Davranışsal Finans Eğilimlerinin Risk Alma Düzeyine Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1016–1032. https://doi.org/10.20491/isarder.2021.1181
• Akkaya, M. (2018). Borsa İstanbul hisse senedi getirilerinde balon oluşumu üzerine bir uygulama. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 19(1), 188-200.
• Altunöz, U. (2023). Kripto paraların volatilite dinamiklerinin ve spekülatif balon varlığının analizi: Bitcoin, Ethereum ve Ripple örneği. İstanbul İktisat Dergisi, 73(1), 615–643. https://doi.org/10.26650/ ISTJECON2023.102.1393
• Anavatan, A., & Kayacan, E. Y. (2018). BİST 100 endeksinde balon etkisinin incelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(8), 124–131.
• Aytekin, Y. E., & Aygün, M. (2016). Finansta yeni bir alan: “Davranışsal finans”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (2), 143–156.
• Barberis, N., & Thaler, R. (2003). A survey of behavioral finance. Handbook of the Economics of Finance, 1, 1053-1128. https://doi.org/10.3386/w9222
• Baur, D. G., & Glover, K. (2012). A gold bubble? Finance Discipline Group Working Paper, No. 175. https://doi. org/10.2139/ssrn.2166636
• Baur, D. G., & Lucey, B. M. (2010). Is gold a hedge or a safe haven? An analysis of stocks, bonds and gold. Financial Review(2), 2https://doi.org/10.1111/j.1540-6288.2010.00244.x
• Baur, D. G., & McDermott, T. K. (2010). Is gold a safe haven? International evidence. Journal(https://doi. org/10.1016/j.jbankfin.2009.12.008
• Beretta, E., & Peluso, S. (2022). Gold and bubbles: An impossible binomial? A review of historical and current evidence. Applied Economics Letters, 29(3), 272–276. https://doi.org/10.1080/13504.851.2021.1897070
• Bertus, M., & Stanhouse, B. (2001). Rational speculative bubbles in the gold futures market: An application of dynamic factor analysis. Journal of Futures Markets, 21(1), 79–108. https://doi.org/10.1002/1096- 9934(200101)21:1<79::AID-FUT4>3.0.CO;2-D
• Bialkowski, J. P., Bohl, M. T., Stephan, P. M., & Wisniewski, T. P. (2015). Is there a speculative bubble in the price of gold?
• Brooks, C., & Katsaris, A. (2003). Rational speculative bubbles: An empirical investigation of the London Stock Exchange. Bulletin of Economic Research, 55(4), 319–346. https://doi.org/10.1111/1467-8586.00179
• Brunnermeier, M. K. (2008). Bubbles. In S. N. Durlauf & L. E. Blume (Eds.), The New Palgrave Dictionary of Economics (pp. 1–8). Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/978-1-349-95121-5_44-2
• Buğan, M. F. (2021). Bitcoin ve altcoin kripto para piyasalarında finansal balonlar. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 13(24), 165–180. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.880126
• Caferra, R., Tedeschi, G., & Morone, A. (2021). Bitcoin: Bubble that bursts or gold that glitters? Economics Letters, 205, 109942. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2021.109942
• Caspi, I. (2017). Rtadf: Testing for bubbles with EViews. Journal of Statistical Software, 81, 1–16. https://doi. org/10.18637/jss.v081.c01
• Chan, K., McQueen, G., & Thorley, S. (1998). Are there rational speculative bubbles in Asian stock markets? Pacific-Basin Finance Journal, 6(1–2), 125–151. https://doi.org/10.1016/S0927-538X(97)00027-9
• Chang, T., Gil-Alana, L., Aye, G. C., Gupta, R., & Ranjbar, O. (2016). Testing for bubbles in the BRICS stock markets. Journal of Economic Studies, 43(4), 646–660. https://doi.org/10.1108/JES-07-2014-0128
• Cheung, A. W. K., Roca, E., & Su, J. J. (2015). Crypto-currency bubbles: An application of the Phillips-Shi-Yu (2013) methodology on Mt. Gox bitcoin prices. Applied Economics, 47(23), 2348–2358. https://doi.org/ 10.1080/00036.846.2015.1005827
• Çelik, İ., Akkuş, H. T., & Gülcan, N. (2019). Investigation of rational bubbles and volatility spillovers in commodity markets: Evidences from precious metals. Journal of Mehmet Akif Ersoy University Economics and Administrative Sciences Faculty, 6(3), 936–951. https://doi.org/10.30798/makuiibf.586527
• Çetikaya, M., & Yenice, S. (2021). Terörizm temalı haberlerin kıymetli maden piyasaları üzerindeki etkisi: Borsa İstanbul A.Ş. Kıymetli Maden ve Kıymetli Taşlar Piyasası üzerine bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(1), 45–60. https://doi.org/10.20491/isarder.2017.234
• Das, D., Kannadhasan, M., & Bhowmik, P. (2019). Geopolitical risk and precious metals. Journal of Economic Research, 24(1), 49-66.
• Dezhbakhsh, H., & Demirguc-Kunt, A. (1990). On the presence of speculative bubbles in stock prices. The Journal of Financial and Quantitative Analysis, 25(1), 101–112. https://doi.org/10.2307/2330890
• Diba, B. T., & Grossman, H. I. (1985). Rational bubbles in stock prices? NBER Working Paper Series, No. 1779, 1–23. https://doi.org/10.3386/w1779
• Doğru, E. (2024). Pay senedi piyasalarında fiyat balonu: Mali kuruluşlar üzerine bir uygulama. Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 229–242. https://doi.org/10.55580/oguzhan.1602922
• Dumlupınar, M., & Kocabıyık, T. (2023). Yatırım aracı olarak kıymetli metaller: Kıymetli metallerin fiyatını etkileyen unsurlar ve kıymetli metallerde nedensellik ilişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 241
• Fama, E. F. (1970). Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work. The Journal of Finance, 25(2), 383–417. https://doi.org/10.2307/2325486
• Göçmen Yağcılar, G. (2022). Kripto para piyasasında fiyat balonları ve yatırımcı ilgisinin etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 6(1), 108–131. https://doi.org/10.31200/makuubd.1078906
• Gülcan, N., Boyacıoğlu, N., & Özdemir Höl, A. (2021). Investigation of Speculative Bubbles in Financial Markets: The Example of Foreign Exchange Market. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12(29), 176- 187. https://doi.org/10.21076/vizyoner.729647
• Gülhan, Ü. (2020). Kovid-19 pandemisinin altın fiyatlarına etkisi: ARDL analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. https://doi.org/10.16951/atauniiibd.734850
• Hossain, A. T., Masum, A. A., & Saadi, S. (2024). The impact of geopolitical risks on foreign exchange markets: evidence from the russia–ukraine war. Finance Research Letters, 59, 104750. https://doi.org/10.1016/j. frl.2023.104750
• Hosseini Jahromi, S. M. R., Arman, S. A., & Montazer Hojat, A. H. (2025). Evaluating the role of monetary policy shocks on asset price bubbles and index in Iran. Stable Economy Journal, 6(1), 145–174.
• Işıldak, M. S. (2022). Dolar, altın ve BİST-Tüm endeksinde spekülatif balonlar. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 4(3), 194–205. https://doi.org/10.38009/ekimad.1150814
• Jawad, M., Nazir, S., & Islam, M. S. (2025). Examining exchange rate bubbles in pakistan: application of sequential adf tests. SN Business & Economics, 5(9). https://doi.org/10.1007/s43546.025.00896-7
• Jarrow, R. A., & Protter, P. (2011). Foreign currency bubbles. Review of Derivatives Research, 14(1), 67–83. https://doi.org/10.1007/s11147.010.9055-0
• Jiang, Z. Q., Zhou, W. X., Sornette, D., Woodard, R., Bastiaensen, K., & Cauwels, P. (2010). Bubble diagnosis and prediction of the 2005–2007 and 2008–2009 Chinese stock market bubbles. Journal of Economic Behavior & Organization, 74(3), 149–162. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2010.02.007
• Kaizoji, T. (2000). Speculative bubbles and crashes in stock markets: An interacting-agent model of speculative activity. Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications, 287(3–4), 493–506. https://doi.org/10.1016/ S0378-4371(00)00388-5
• Kutlu, M., & Çakır, M. (2024). Borsa İstanbul banka endeksi ve hisse fiyatlarında balon oluşumu ve belirleyicileri. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 9(Special Issue), 308–321.
• Landgraf, N. (2016). Testing for multiple bubbles in asset prices. Research in Business and Economics, 1(1), 1–24. https://doi.org/10.26481/marble.2016.v1.257
• Maghyereh, A., & Abdoh, H. (2022). Can news-based economic sentiment predict bubbles in precious metal markets? Financial Innovation, 8(1), 35. https://doi.org/10.1186/s40854.022.00341-w
• Malhotra, A., & Maloo, M. (2014). Bitcoin: Is it a bubble? Evidence from unit root tests. SSRN Electronic Journal. https://doi.org/10.2139/ssrn.2476378
• M’bakob, G. B. (2024). Bubbles in Bitcoin and Ethereum: The role of halving in the formation of super cycles. Sustainable Futures, 7, 100178. https://doi.org/10.1016/j.sftr.2024.100178
• Morina, F., Misiri, V., Dinaj, S., & Grima, S. (2024). The impact of the COVID-19 pandemic and the Russian invasion of Ukraine on Gold markets. Business, Management and Economics Engineering, 22(1), 17– 32. https://doi.org/10.3846/bmee.2024.19799
• Náñez Alonso, S. L., Jorge-Vázquez, J., Echarte Fernández, M. Á., & Sanz-Bas, D. (2024). Bitcoin’s bubbly behaviors: Does it resemble other financial bubbles of the past? Humanities and Social Sciences Communications, 11(1), 1–15. https://doi.org/10.1057/s41599.024.03220-0
• Ordu, S. (2022). COVID-19 salgınının makroekonomik ve bazı temel sektörler üzerindeki etkileri: türkiye ve dünya için bir değerlendirme. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(4), 411-422. https://doi.org/10.52791/aksarayiibd.1071298
• Öncü, E. (2021). Gümüş fiyatlarında spekülatif balonların tespiti: GSADF analizi. Ankara V. International Scientific Research Congress, Ankara, Turkey.
• Özbey, F., Sanlı, E., & Kandır, S. Y. (2024). BIST teknoloji endeksinde COVID-19 döneminde oluşan spekülatif balonların belirlenmesi: GSADF yaklaşımı. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 43–59. https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1229012
• Pan, W.-F. (2017). Sentiment and asset price bubble in the precious metals markets. Finance Research Letters. https://doi.org/10.1016/j.frl.2017.12.012
• Phillips, P. C. B., Shi, S., & Yu, J. (2015). Testing for multiple bubbles: Historical episodes of exuberance and collapse in the S&P 500. International Economic Review, 56(4), 1043–1078. https://doi.org/10.1111/ iere.12132
• Phillips, P. C. B., Wu, Y., & Yu, J. (2011). Explosive behavior in the 1990s Nasdaq: When did exuberance escalate asset values? International Economic Review, 52(1), 201–226.
• Rodrigue, J. P. (2025). Dept. of Global Studies & Geography, Hofstra University. Bubble stages. Retrieved January 5, 2025, from https://transportgeography.org/contents/chapter3/transportation-and-economic- development/bubble-stages
• Samırkaş, M. C., & Samırkaş Komşu, M. (2022). Emtia piyasalarında fiyat balonları: COVID-19 dönemi için bir inceleme. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, 8(44), 575– 586. https://doi.org/10.29228/ideas.63952
• Sarı, S. S., & Kartal, T. (2020). COVID-19 salgınının altın fiyatları, petrol fiyatları ve VIX endeksi ile arasındaki ilişki. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 93–109. https://doi.org/10.46790/ erzisosbil.748181
• Shiller, R. J. (2005). Irrational Exuberance: (Second Edition). Princeton University Press. http://www.jstor.org/ stable/j.ctt7st4s
• Shu, M., & Zhu, W. (2020). Detection of Chinese stock market bubbles with LPPLS confidence indicator. Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications, 557, 124892. https://doi.org/10.1016/j.physa.2020.124892
• Songur, M. (2019). Bitcoin piyasasında balonlar: Genelleştirilmiş Eküs ADF testi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(6), 187–192. https://doi.org/10.18506/anemon.506466
• Sornette, D., & Cauwels, P. (2014). Financial bubbles: Mechanisms and diagnostics. Swiss Finance Institute Research Paper, No. 14–28. https://doi.org/10.2139/ssrn.2423790
• Souza, M. C., Souza, E. T. C., & Pereira, H. C. I. (2017). Cryptocurrencies bubbles: New evidences. The Empirical Economics Letters, 16(7), 739–746.
• Söker, F. (2024). Pay piyasasında fiyat balonları ve yatırımcı ilgisinin etkisi: BIST teknoloji endeksinde bir uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 20(4), 1085–1102. https://doi.org/10.17130/ijmeb.1481548
• Statman, M. (2014). Behavioral finance: Finance with normal people. Borsa Istanbul Review, 14(2), 65–73. doi:10.1016/j.bir.2014.03.001
• Su, C. W., Li, Z. Z., Chang, H. L., & Lobonţ, O. R. (2017). When will occur the crude oil bubbles? Energy Policy, 102, 1–6. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2016.12.006
• Şahin, E. E. (2020). Kripto para fiyatlarında balon varlığının tespiti: Bitcoin, IOTA ve Ripple örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (43), 62–69.
• TRT Haber (2022). Değerli metal krizi kapıda mı? TRT Haber. https://www.trthaber.com/haber/dunya/degerli- metal-krizi-kapida-mi-690053.html (Erişim tarihi: 14 Eylül 2025).
• Ural, M. (2022). Varlık fiyatlarında spekülatif fiyat baloncuklarının sağ kuyruklu ADF yöntemiyle analizi. İzmir İktisat Dergisi, 37(1), 189–205. https://doi.org/10.24988/ije.910996
• Vasile, D., Sebastian, T. C., & Radu, T. (2012). Speculative bubbles–a behavioral approach. The Annals of the University of Oradea, 792-796.
• Watorek, M., & Stawiarski, B. (2016). Log-periodic power law and generalized Hurst exponent analysis in estimating an asset bubble bursting time. Financial Internet Quarterly, 12(3), 49–58. https://doi. org/10.1515/fiqf-2016-0001
• WHO (2023). Statement on the fifteenth meeting of the IHR (2005) Emergency Committee on the COVID-19 pandemic. Retrieved April 20, 2025, from https://www.who.int/news/item/05-05-2023-statement- on-the-fifteenth-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee- regarding-the-coronavirus-disease-(covid-19)-pandemic?adgroupsurvey
• Xolo, L., Moleko-Boyce, P., Makelane, H., Faleni, N., & Tshentu, Z. R. (2021). Status of recovery of strategic metals from spent secondary products. Minerals, 11(7), 673. https://doi.org/10.3390/min11070673
• Yaman, S., & Topaloğlu, E. E. (2023). Pay piyasalarında finansal balonlar adaptif mi? Borsa İstanbul’dan kanıtlar. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(3), 1586–1604. https://doi.org/10.20491/isarder.2023.1668
• Yılmaz, T. (2022). Kripto paralarda fiyat balonu keşfi: COVID-19 pandemi dönemi üzerine bir araştırma. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 7(17), 90–103. https://doi.org/10.25204/iktisad.1024037
• Zeren, F., & Esen, S. (2018). Geleceğin para birimi ya da sadece bir balon: Bitcoin. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(39), 433–448. https://doi.org/10.31795/baunsobed.437741
• Zhou, H., & Liang, C. (2025). Geopolitical risk and gold price bubbles. Review of Accounting and Finance. https:// doi.org/10.1108/RAF-09-2024-0369
• Zysk, E. D. (Ed.). (1981). Precious metals 1981. Pergamon Press.