Türkiye’de Bir Okul Dışı Öğrenme Ortamı Olan Bilim Merkezleri Hakkında Yapılan Çalışmalar: Bir Meta-Analiz Çalışması
Öz
Eğitimin gerçekleştirildiği ortam yalnızca sınıf ve laboratuvar olarak görülse de bu ortamların haricinde öğrencilerin günlük hayatlarında yaşantı yoluyla öğrenebileceği, öğretme ve öğrenme süreçlerini içerisinde bulunduran diğer bir mekân okul dışı öğrenme ortamları olarak ifade edilmektedir. Eğitim deki bu okul dışı öğrenme alanlarından biri olan bilim merkezleri, öğrencinin aktif bir biçimde yaparak ve yaşayarak öğrenmesine, etkin bir öğrenme deneyimi kazanmasına, içerik kapsamında geçen soyut ifadeleri somutlaştırılabilmesine ve öğrendiklerini daha kolay hatırlamasına ve aklında tutabilmesine yardımcı olmaktadır. Bu doğrultuda, bilim merkezlerinin eğitimdeki rolünün incelenmesi, öğrenci kazanımları üzerindeki etkisi ve özellikle öğrenme-öğretme süreçlerine ilişkin ortaya çıkan araştırma sonuçlarının anlaşılması bir gereksinim olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu gereksineme cevap verme amacında olan bu çalışma, 2006-2022 yılları arasında Türkiye’de okul dışı öğrenme alanlarından biri olan bilim merkezlerine ilişkin gerçekleştirilen araştırmaların dahil olduğu bir meta-analiz çalışması olarak tasarlanmıştır. Bu çalışmaya toplamda 30 adet çalışma dahil edilmiştir. Araştırma kapsamında ele alınan çalışmalardan yedisi tez, yirmi üç tanesi makaleden oluşmaktadır. Analiz sonucunda dahil edilen çalışmaların tematik bir değerlendirilmesi yapılmıştır. Araştırmacılarca erişilen ve meta-analizin içeriğini oluşturan çalışmaların sıklıkla bilim merkezlerine yönelik öğrenci görüşleri, okul dışı öğrenme ortamlarının fen bilimleri eğitimindeki taşıdığı önem, bu ortamlara yapılacak ziyaretlerin zorlukları ve sıkıntıları, bu ortamların akademik başarı ve tutumlara yönelik etkisi gibi konu alanları üzerinde durdukları belirlenmiştir. Bu çalışmanın eğitimde okul dışı öğrenme ortamlarından biri olan bilim merkezleri üzerine yapılacak gelecek araştırmalara özellikle ilgili alanda detaylı bir alan yazın taraması sunmak vasıtası ile destek olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Bozdoğan, A. E. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilim merkezlerini fen öğretimi açısından değerlendirmesi: Feza Gürsey Bilim Merkezi örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 19-41.
- Beytekin, O. F., & Çiğdem, F. A. (2022). Eğitim Politikaları Bağlamında İsveç, Finlandiya, Danimarka ve Türkiye Eğitim Sistemleri ve Yetişkin Eğitiminin Karşılaştırılması, H. Şahin (Ed), Eğitim Bilimleri Çalışmaları içinde (s. 59-104),. Livre de Lyon Yayınları
- Bozdoğan, A.E. (2017). “Fen Eğitiminde İnformal Öğrenme Ortamları” Dersine Yönelik Öğretmen Adaylarının Görüşleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2017 (8), 1-17.
- Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174). Çetingüney, H., & Büyük, U. (2022). Fen eğitimine yönelik okul dışı öğrenme çalışmaları: bir meta sentez araştırması. Pearson Journal, 7(19), 93-121.
- Çığrık, E. (2016). Bir öğrenme ortamı olarak bilim merkezleri. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 1(1), 79-97. Çolakoğlu, M. H. (2017). Okul ve bilim merkezi eğitimde işbirliği. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 2(2), 1-24.
- Demirel, Ö. & Kaya, Z. (2002). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Ankara: Pegema Yayıncılık
- Ertaş, H., Şen, A. İ. ve Parmaksızoğlu, A. (2011). Okul dışı bilimsel etkinliklerin 9. sınıf öğrencilerinin enerji konusunu günlük hayatla ilişkilendirme düzeyine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(2), 178-198.
- Fidan, N. (2012). Okulda öğrenme ve öğretme. (3. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
- Finfgeld, D. L. (2003). Metasynthesis: The state of the art—so far. Qualitative health research, 13(7), 893-904. Güven, S. ve Özerbaş, M. A. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. Öğrenme öğretme süreci içinde (s, 154-261). Ankara: Anı Yayıncılık
- Huberman, M., & Miles, M. B. (2002). The qualitative researcher's companion. sage.
- Karadeniz, C. (2009). Dünyadaki çocuk müzeleri ile bilim, teknoloji ve keşif merkezlerinin incelenmesi ve türkiye için bir çocuk müzesi modeli oluşturulması. [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (250266).
- Kırgız, M. (2018) Konya Bilim Merkezi Fen Etkinliklerinin, Katılımcılar Tarafından Değerlendirilmesi Ve Katılımcıların Fen Dersine Karşı Tutumları Ve Davranışları Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi.
- Koyuncu, A., Bilici, E., Kırgız, H. ve Güney, A. (2016). Bir deneyim: Konya Bilim Merkezi gezisi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 1(1), 70-78.
- Mutlu, G.,ve Çelik, M. (2019). Türkiye’de fen bilgisi eğitiminde okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin yapılan araştırmalar: bir meta analiz çalışması. 1.Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, 259-269. Özden Y., Eğitimde Yeni Değerler, Pegem Yayıncılık, Ankara 2002
- Şahin, M. ve Aytaç, T. (2019). Eğitime giriş. Ankara: Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786052416563
- Saraç, H. (2017). Türkiye’de okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin yapılan araştırmalar: içerik analizi çalışması. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(2), 60-81.
- Sarıtaş, E., & Çelik, K. (2013). Metaphorical perception of primary school children in related to classroom concept İlkokul öğrencilerinin sınıf kavramına ilişkin metaforik algıları. Journal of Human Sciences, 10(1), 1185-1201.
- Sönmez V. (2006). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Anı Yayıncılık
- Şen, A. İ. (2019). Okul dışı öğrenme ortamları. Ankara: Pegem Akademi.
- Walsh, D., & Downe, S. (2005). Meta‐synthesis method for qualitative research: a literature review. Journal of advanced nursing, 50(2), 204-211
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları
Öz
Although the environment in which education takes place is seen only as classrooms and laboratories, there are also out-of-school learning environments where students can learn through experience in their daily lives. In this regard, it is a necessity to examine the role of science centers in education, their impact on student achievements, and especially to understand the research results regarding learning-teaching processes. Aiming to meet this need, this study was designed as a meta-analysis study that included research on science centers, one of the out-of-school learning areas in Turkey, between 2012 and 2021. A total of 30 studies were included in this study. A total of 30 studies were included in this study. Seven of the studies are thesis studies. Twenty-three of the studies included in the study consist of articles. It was observed that the studies accessed by the researchers and constituting the content of the meta-analysis were frequently conducted in 2018 and later, and were studies based on qualitative research and data analysis methods. However, it is seen that the studies were mostly carried out in the cities of Konya and Istanbul, and the studies focused on student opinions about science centers. It is thought that this study will support future research on science centers, one of the out-of-school learning environments in education, by providing a detailed literature review, especially in the relevant field.
Kaynakça
- Bozdoğan, A. E. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilim merkezlerini fen öğretimi açısından değerlendirmesi: Feza Gürsey Bilim Merkezi örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 19-41.
- Beytekin, O. F., & Çiğdem, F. A. (2022). Eğitim Politikaları Bağlamında İsveç, Finlandiya, Danimarka ve Türkiye Eğitim Sistemleri ve Yetişkin Eğitiminin Karşılaştırılması, H. Şahin (Ed), Eğitim Bilimleri Çalışmaları içinde (s. 59-104),. Livre de Lyon Yayınları
- Bozdoğan, A.E. (2017). “Fen Eğitiminde İnformal Öğrenme Ortamları” Dersine Yönelik Öğretmen Adaylarının Görüşleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2017 (8), 1-17.
- Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174). Çetingüney, H., & Büyük, U. (2022). Fen eğitimine yönelik okul dışı öğrenme çalışmaları: bir meta sentez araştırması. Pearson Journal, 7(19), 93-121.
- Çığrık, E. (2016). Bir öğrenme ortamı olarak bilim merkezleri. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 1(1), 79-97. Çolakoğlu, M. H. (2017). Okul ve bilim merkezi eğitimde işbirliği. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 2(2), 1-24.
- Demirel, Ö. & Kaya, Z. (2002). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Ankara: Pegema Yayıncılık
- Ertaş, H., Şen, A. İ. ve Parmaksızoğlu, A. (2011). Okul dışı bilimsel etkinliklerin 9. sınıf öğrencilerinin enerji konusunu günlük hayatla ilişkilendirme düzeyine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(2), 178-198.
- Fidan, N. (2012). Okulda öğrenme ve öğretme. (3. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
- Finfgeld, D. L. (2003). Metasynthesis: The state of the art—so far. Qualitative health research, 13(7), 893-904. Güven, S. ve Özerbaş, M. A. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. Öğrenme öğretme süreci içinde (s, 154-261). Ankara: Anı Yayıncılık
- Huberman, M., & Miles, M. B. (2002). The qualitative researcher's companion. sage.
- Karadeniz, C. (2009). Dünyadaki çocuk müzeleri ile bilim, teknoloji ve keşif merkezlerinin incelenmesi ve türkiye için bir çocuk müzesi modeli oluşturulması. [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (250266).
- Kırgız, M. (2018) Konya Bilim Merkezi Fen Etkinliklerinin, Katılımcılar Tarafından Değerlendirilmesi Ve Katılımcıların Fen Dersine Karşı Tutumları Ve Davranışları Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi.
- Koyuncu, A., Bilici, E., Kırgız, H. ve Güney, A. (2016). Bir deneyim: Konya Bilim Merkezi gezisi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 1(1), 70-78.
- Mutlu, G.,ve Çelik, M. (2019). Türkiye’de fen bilgisi eğitiminde okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin yapılan araştırmalar: bir meta analiz çalışması. 1.Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, 259-269. Özden Y., Eğitimde Yeni Değerler, Pegem Yayıncılık, Ankara 2002
- Şahin, M. ve Aytaç, T. (2019). Eğitime giriş. Ankara: Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786052416563
- Saraç, H. (2017). Türkiye’de okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin yapılan araştırmalar: içerik analizi çalışması. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(2), 60-81.
- Sarıtaş, E., & Çelik, K. (2013). Metaphorical perception of primary school children in related to classroom concept İlkokul öğrencilerinin sınıf kavramına ilişkin metaforik algıları. Journal of Human Sciences, 10(1), 1185-1201.
- Sönmez V. (2006). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Anı Yayıncılık
- Şen, A. İ. (2019). Okul dışı öğrenme ortamları. Ankara: Pegem Akademi.
- Walsh, D., & Downe, S. (2005). Meta‐synthesis method for qualitative research: a literature review. Journal of advanced nursing, 50(2), 204-211
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Informal Öğrenme, Okul Dışı Öğrenme, Fen Bilgisi Eğitimi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 9 Sayı: 1 |
