AGAMBEN: TANIĞIN İZİNİ SÜRERKEN

Yıl 2021, , 88 - 109, 12.06.2021

Fikriye Gözde Mocan

https://doi.org/10.48131/jscs.915442

Cited By: 3

Öz

Bu makalede Giorgio Agamben’in tanık kavramının izini sürülmek ve tanığı başka kavramlarla ilgisinde tartışmak amaçlanmaktadır. Agamben tanık kavramını Auschwitz’te yaşananlar üzerinden ele almaktadır. Tanığın bir çıkmaz üzerinden anlatımı onun doğasını belirlemenin aksine muğlaklaştırmaktadır. Tanığın konumu hem yaşananları deneyimleyen özne olmasında hem de sağ kalan olarak olanların aktarıcısı olmasıyla ilgilidir. Tanığın sözü hayal edilmesi olanaksız kötülüklere ilişkin olduğu içindir. Bundan ötürü aktardıklarının gerçekliği sorgulanır hale gelmektedir. Bir istisna halinin istisna öznesi olarak tanık Agamben’in homo sacer (kutsal insan) ve herhangi varolan kavramlarıyla benzerlik göstermektedir. Her iki kavram da tıpkı tanık gibi ikircikli doğaya sahiptir ve hepsinde ortak olan kavramların belirlenemez olmasıdır. Çünkü tanık, hayal edilemeyecek kadar kötü olanın gerçeklikte yeniden kurulamamasıdır. Bundan ötürü tanıklıkta her şey askıya alınmaktadır. O hem içeride olanların bir temsilidir hem de dışarıda konuşma üzerinden gerçek – doğruluk ilişkisini açığa çıkarandır. Bu durum tanığı içerisi ve dışarısı arasında eşik konumuna sokmaktadır. Tanığın paradoksal doğası onun varlığını daha tartışılır kılmakta ve onu doğrudan konuşma ile ilişkilendirmektedir. Konuşma ile tanık saf varoluş kategorisine girmektedir. Söylenmemiş olan ile söylenmiş olan arasındaki eşiğin temsili olarak tanık sorumluluk kavramı ile de doğrudan ilişkilidir. Bu da tanık üzerinden sorumluluğun hem etik hem de hukuksal olarak tartışılmasını olanaklı kılmaktadır. Belirlenmesinin olanaksızlığı içindeki tanık sadece dile ait olan bir özne olarak varolur. Ölüm-yaşam, var olmak – var olmamak arasındaki ilişkinin tanık üzerinden temsili onu saf dilsellik zemininde düşünülmesine neden olmaktadır. Sadece dilsel olarak varolan ve kendini gerçekleştiren tanık konuşamayanları temsil ettiği için henüz söylenmemiş olanların olanaklılığına da sahiptir. Bu makalede tanık kavramı başka, ben-başka arasındaki simetrik ve asimetrik ilişki, Muselmann, konuşma ve sözce kavramları ile yeniden düşünülmekte ve tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Agamben, Dil Deneyimi, Muselmann, Sözce, Tanık

Kaynakça

• Agamben, G. (1999). Remnants of Auschwitz: The Witness and the Archive. (Trans. D. Heller-Roazen). New York: Zone Books.
• Agamben, (G.) (2001). Kutsal İnsan Egemen İktidar ve Çıplak Hayat. (Çev. İsmail Türkmen). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Agamben, G. (2009). The Coming Community. (Trans. M. Hardt). USA: University of Minnesota Press.
• Agamben, G. (2012). Gelmekte Olan Ortaklık. (Çev. Betül Parlak). İstanbul: MonoKL Yayınları.
• Agamben, G. (2012). Dispozitif Nedir? / Dost. (Çev. Ekin Dedeoğlu). İstanbul: MonoKl Yayınları.
• Agamben, G. (2017). Tanık ve Arşiv: Auschwitz’den Artakalanlar. (Çev. Ali İhsan Başgül). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Arendt, H. (2014). Kötülüğün Sıradanlığı. (Çev. Özge Çelik). İstanbul: Metis Yayınları.
• Aristoteles, (2019). Ruh Üzerine. (Çev. Lale Levin Basut&Saffet Babür). Ankara: BilgeSu Yayınları.
• Aristoteles, (2009). Nikomakhos’a Etik. (Çev. Saffet Babür). Ankara: BilgeSu Yayınları.
• Chare, N. (2006). The Gap in Context: Giorgio Agamben:’s Remnants of Auschwitz. Culture Critique. University of Minnesota Press, pp. 40-68.
• Heidegger, M. (2009). Basic Concepts of Aristotelian Philosophy. (Trans. R. D. Metcalf – M. B. Tanzer). Indianapolis: Indiana University Press.
• Karaman, H. (2018). Specters of Justice: A Philosophico-Literary Investigation. İstanbul: Yeditepe Üniversite Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• Kristeva, J. (2018). Hannah Arendt: Yaşam Bir Anlatıdır. (Çev. Necdet Dümelli). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Levinas, E. (1979). Totality and Infinity: An Essay on Exteriority. (Trans. A. Lingis). USA: Martinus Nijhoff Publishers.
• Levinas, E. (2003). Sonsuza Tanıklık. (Haz. Zeynek Direk & Erden Gökyaran). İstanbul: Metis Yayınları.
• Levinas, E. (2005). Zaman ve Başka. (Çev. Özkan Gözel). İstanbul: Metis Yayınları.
• Lyotard, J. F. (1988). The Differend: Phrases in Disputes. (Trans. G. V. D. Abbeele). Manchester: Manchester University Press.
• Nietzsche, F. (2005). Böyle Buyurdu Zerdüşt. (Çev. Turan Oflazoğlu). İstanbul: Cem Yayınevi