ÇOCUKLUK ÇAĞI OLUMSUZ YAŞANTILAR VE POSTPARTUM DEPRESYON İLE EMZİRME ÖZ YETERLİLİĞİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN YAPISAL EŞİTLİK MODELİ İLE İNCELENMESİ

Yıl 2021, , 285 - 301, 31.08.2021

Zeliha Özşahin , Sinem Güven Santur

https://doi.org/10.47115/jshs.934868

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu araştırmada, çocukluk çağındaki olumsuz yaşantılar ve postpartum depresyon düzeyi ile emzirme öz yeterliliği arasındaki ilişkinin Yapısal Eşitlik Modeli ile incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı-Kesitsel nitelikte yapılan araştırmanın evrenini Türkiye’nin doğusunda bulunan bir kamu hastanesinde doğum yapan lohusalar oluşturmuştur. Power analizi yaptığımızda örneklem büyüklüğü %90 güven aralığı %95 evreni temsil gücüyle en az 250 lohusa olarak hesaplanmış ve araştırma gönüllü 266 lohusa ile tamamlanmıştır. Veriler, “Kişisel Tanıtım Formu”, “Çocukluk Çağı Olumsuz Yaşantılar Ölçeği”, “Edinburgh Doğum Sonrası Depresyon Ölçeği” ve “Emzirme Öz Yeterlilik Ölçeği” ile toplanmıştır. İstatistiksel değerlendirmede; tanımlayıcı istatistiklerin (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, min-max) yanı sıra, Cronbach’s alfa, açıklayıcı faktör analizi, pearson korelasyon analizi ve Yapısal Eşitlik Modeli kullanılmıştır.
Bulgular: Bu araştırmada katılımcıların %49.2’sinin en az bir tane çocukluk çağında olumsuz deneyimler yaşadığı, çocukluk çağı olumsuz yaşantılar ölçeğinden aldıkları toplam puan ortalamasının 1,05±1.50, Edinburgh Postpartum Depresyon Ölçeğinden aldıkları toplam puan ortalamasının 6.05±6.01, emzirme öz yeterliliği ölçeğinden aldıkları toplam puan ortalamasının ise 57.8±10.6 olduğu belirlendi. Çocukluk Çağı Olumsuz Yaşantılar Ölçeği ile Edinburgh Postpartum Depresyon Ölçeği arasında pozitif ve Edinburgh Postpartum Depresyon Ölçeği ile Emzirme Öz Yeterlilik Ölçeği arasında negatif yönde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptandı (r=.250*; p=.000; ve r=-.303*; p=.000). Yapısal eşitlik modeline göre; Çocukluk Çağı Olumsuz Yaşantılar ve Edinburg Postpartum Depresyon Ölçeklerinden alınan puanların Emzirme Öz Yeterlilik Ölçeğinden alınan puanın %10’unu açıkladığı belirlendi.
Sonuçlar ve Öneriler: Emzirme öz yeterliliğinin çocukluk çağı olumsuz yaşantılar ve postpartum depresyondan etkilendiği, depresyonun emzirme öz yeterliliği üzerinde daha etkili bir değişken olduğu saptandı. Ayrıca çocukluk çağı olumsuz yaşantıların postpartum depresyon üzerinde önemli bir etkisi olduğu belirlendi.

Anahtar Kelimeler

Çocukluk Çağı Olumsuz Yaşantılar, Postpartum Depresyon, Emzirme Özyeterlilik, Yapısal Eşitlik Modeli

Examining the Relationship Between Childhood Adverse Experiences and Postpartum Depression and Breastfeeding Self-Efficacy Using Structural Equation Modeling

Öz

Aim: In this study, it was aimed to examine the relationship between childhood negative experiences and postpartum depression and breastfeeding self-efficacy using Structural Equation Modeling.
Method: The universe of the descriptive-cross-sectional research was composed of puerperant women who gave birth in 2020 in a public hospital located in the east of Turkey. When we performed power analysis, the sample size was calculated as 90 % and the confidence interval of 95% representing the population as at least 250 puerperant women, and the study was completed with 266 puerperant women. The data were collected using "Personal Information Form", " Adverse Childhood Experiences Scale", "Edinburgh Postpartum Depression Scale" and "Breastfeeding Self-Efficacy Scale". In statistical evaluation; In addition to descriptive statistics (number, percentage, mean, standard deviation, min max), Cronbach's alpha, explanatory factor analysis, pearson correlation analysis and Structural Equation Model were used.
Results: In this study, 49.2% of the participants had at least one negative childhood experiences, the total average score they got from the childhood negative experiences scale was 1.05 ± 1.50, the total score average they got from the Edinburgh Postpartum Depression Scale was 6.05 ± 6.01, and the total average score they got from The Breastfeeding Self-Efficacy Scale. However, it was found to be 57.8 ± 10.6. A statistically significant positive correlation was found between The Adverse Childhood Experiences Scale and The Edinburgh Postpartum Depression Scale, and negative relationship between The Edinburgh Postpartum Depression Scale and The Breastfeeding Self-Efficacy Scale (r = -.250 *; p = .000; r = -. 303 *; p = .000). According to the structural equation model; It was determined that the scores obtained from Adverse Childhood Experiences and The Edinburgh Postpartum Depression Scales explained 10% of the score obtained from the breastfeeding self-efficacy scale.
Conclusions and Suggestions: It was found that breastfeeding self-efficacy was affected by childhood negative experiences and postpartum depression, and depression was a more effective variable on breastfeeding self-efficacy. In addition, it has been determined that adverse childhood experiences have a significant effect on postpartum depression.

Anahtar Kelimeler

Adverse Childhood Experiences, Postpartum Depression, Breastfeeding Self-Efficacy, Structural Equation Model

Kaynakça

• Abarca, N. E., Garro, A. C., & Pearlman, D. N. (2019). Relationship Between Breastfeeding And Asthma Prevalence İn Young Children Exposed To Adverse Childhood Experiences. Journal Of Asthma, 56(2), 142-151.
• Adem, Güneş (2019). Leave And Relax, (Pp:24-25). 2nd Ed. İstanbul: Timaş Publishing.
• Aksoy, Yasemin Erkal, Et Al. (2016). Postpartum Depresyonun Emzirme Üzerine Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2016, 5.3: 90-96.
• Albayrak, A.S. (2005). Çoklu Doğrusal Bağlantı Halinde En Küçük Kareler Tekniğinin Alternatifi Yanlı Tahmin Teknikleri ve Bir Uygulama, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1):105-126.
• Alpar, R. (2020). Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinde Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik, 6. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara 2020331-361 American Academy Of Pediatrics (1997). Work Group On Breastfeeding: Breastfeeding And The Use Of Human Milk. Pediatrics 1997;100:1035-1039. Https://Doi.Org/10.1542/Peds.100.6.1035
• Appleton, A. A., Kiley, K., Holdsworth, E. A., & Schell, L. M. (2019). Social Support During Pregnancy Modifies The Association Between Maternal Adverse Childhood Experiences And İnfant Birth Size. Maternal And Child Health Journal, 23(3), 408-415.
• Aslan, Y. (2016). Annelerin emzirme öz-yeterliliği ve depresyon riski ile ilişkisi (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
• Aydın, D., & Aba, Y.A. (2019). Annelerin Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri ile Emzirme Öz-Yeterlilik Algıları Arasındaki İlişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 12(1), 31-39.
• Banyard, V.L., Williams, L.M., Siegel, J.A. (2003). The İmpact Of Complex Trauma And Depression On Parenting: An Exploration Of Mediating Risk And Protective Factors. Child Maltreatment. 2003; 8(4):334–349. [Pubmed: 14604179]
• Basile, K.C., Arias, I., Desai, S., & Thompson, M.P. (2004). The Differential Association Of İntimate Partner Physical, Sexual, Psychological, And Stalking Violence And Posttraumatic Stress Symptoms İn A Nationally Representative Sample Of Women. Journal Of Traumatic Stress: Official Publication Of The International Society For Traumatic Stress Studies, 17(5), 413-421.
• Başer, D.A. (2018). Postpartum Depresyon ile Emzirme Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Ankara Medical Journal, 18(3), 276-285.
• Batmaz, H., Ulusoy, Y. & İnceoğlu, F. (2020). The Mediating Role Of Digital Game Addiction In The Correlation Between Cyber Victimization And Cyber Bullying. International Social Sciences Studies Journal, (e-ISSN:2587-1587) Vol:6, Issue:73; pp:5093- 5108.
• Bellis, M.A., Hughes, K., Leckenby, N., Hardcastle, K. A., Perkins, C., & Lowey, H. (2015). Measuring Mortality And The Burden Of Adult Disease Associated With Adverse Childhood Experiences İn England: A National Survey. Journal Of Public Health, 37(3)
• Campbell, J.A., Walker, R.J., & Egede, L.E. (2016). Associations Between Adverse Childhood Experiences, High-Risk Behaviors, And Morbidity İn Adulthood. American Journal Of Preventive Medicine, 50(3), 344-352.
• Choi, K.W., Sikkema, K.J., Vythilingum, B., Geerts, L., Faure, S.C., Watt, M. H., & Stein, D.J. (2017). Maternal Childhood Trauma, Postpartum Depression, And İnfant Outcomes: Avoidant Affective Processing As A Potential Mechanism. Journal Of Affective Disorders, 211, 107-115.
• Corby, K., Kane, D., & Dayus, D. (2017). Investigating Predictors Of Prenatal Breastfeeding Self Efficacy. Canadian Journal Of Nursing Research, 0844562119888363.
• Danese, A., Moffitt, T.E., Harrington, H., Milne, B.J., Polanczyk, G., Pariante, C.M., & Caspi, A. (2009). Adverse Childhood Experiences And Adult Risk Factors For Age-Related Disease: Depression, İnflammation, And Clustering Of Metabolic Risk Markers. Archives Of Pediatrics & Adolescent Medicine, 163(12), 1135-1143.
• Dunn, S., Davies, B., Mccleary, L., Edwards, N., Gaboury, I. (2006). The Relationship Between Vulnerability Factors And Breastfeeding Outcome. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs ; 35(1): 87-97.
• Engindeniz, A.N., Kuzey, L., Kültür S. (1997). Edinburgh Doğum Sonrası Depresyon Ölçeği Türkçe Formu Geçerlilik Ve Güvenilirlik Çalışması. Bahar Sempozyumları 1. Kitabı. Psikiyatri Derneği Yayınları. Ankara - 1997. Ss: 51-52.
• Goldstein, E., Athale, N., Sciolla, A. F., & Catz, S. L. (2017). Patient preferences for discussing childhood trauma in primary care. The Permanente Journal, 21.
• Gündüz, A., Yaşar, A.B., Gündoğmuş, İ., Savran, C., & Konuk, E. (2018). Çocukluk Çağı Olumsuz Yaşantılar Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik Ve Güvenilirlik Çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 19(1), 68-75.
• Gür, E. (2007). Anne Sütü ile Beslenme. Türk Ped Arş;42:11-15.
• Gürbüz, S. (2019). AMOS ile Yapısal Eşitlik Modellemesi, 1, Baskı, Seçkin Yayıncılık, 33-44.
• https://www.cdc.gov/violenceprevention/aces/index.html (2019) Erişim tarihi: 14.04.2021
• İnce, O.T., Aktaş, G., Aktepe, N., & Aydın, A. (2017). Annelerin Emzirme Özyeterlilikleri Ve Emzirme Başarılarını Etkileyen Özelliklerin Değerlendirilmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi, 7(3), 183-190.
• İnceoğlu, F. (2018). “Doğrulayıcı Faktör Analizinde Yarışan Modeller ve Klinik Bir Uygulaması”, İnönü Üniversitesi Doktora Tezi, 10:32.
• Kumcağız, H., Orak, O.S., & Şahin, C. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Romantik İlişkilerinde Algıladıkları İstismarı Yordamada Algılanan Anne Baba Tutumları ve Boyun Eğici Davranışlar. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 389-399.
• Mehta, A., Sheth, S. (2006). Postpartum Depression: How To Recognize And Treat This Common Condition. Medscape Psychiatry & Mental Health;11(1).
• Minamida, T., Iseki, A., Sakai, H., Imura, M., Okano, T., Tanii, H. (2020). Do Postpartum Anxiety And Breastfeeding Self-Efficacy And Bonding At Early Postpartum Predict Postpartum Depression And The Breastfeeding Method? Infant Ment Health J. (2020) Sep;41(5):662-676. Doi: 10.1002/İmhj.21866. Epub Jun 23. PMID: 32578270.
• Özdamar, K. (2016). Eğitim, Sağlık ve Davranış Bilimlerinde Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi IBM SPSS, IBM SPSS AMOS ve MINITAB Uygulamalı, 1. Baskı, Eskişehir, Nisan Kitabevi;161-89.
• Özkan, S.A., Bozkurt, A.M., Korkmaz, B., Yılmaz, G., & Küçükkelepce, D.Ş. (2019). Postpartum Birinci Ayda Depresyon Ve Emzirme Özyeterliliği Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 6(1), 28-35.
• Özşahin, Z., Akça, E., Gökbulut. N. (2020). Postpartum Depresyon Düzeyi İle Maternal Bağlanma Arasındaki İlişki. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi , 8 (3) , 715-724 . DOI: 10.33715/İnonusaglik.757249
• Özşahin, Z. (2020). The Effects Of Adverse Childhood Experiences On Pregnancy-Related Anxiety And Acceptance Of Motherhood Role. African Health Sciences, 20(3), 1217-1228. Perry, A., Gordon-Smith, K., Di Florio, A., Fraser, C., Craddock, N., Jones, L., & Jones, I. (2020). Adverse Childhood Experiences And Postpartum Depression İn Bipolar Disorder. Journal Of Affective Disorders, 263, 661-666.
• Racine, N., Devereaux, C., Cooke, J.E., Eirich, R., Zhu, J., & Madigan, S. (2021). Negative Childhood Experiences And Maternal Anxiety And Depression: A Meta-Analysis. BMC Psychiatry, 21 (1), 28.Https: //Doi.Org/10.1186/S12888-020-03017-W
• Racine, N., Plamondon, A., Madigan, S., Mcdonald, S., & Tough, S. (2018). Maternal Adverse Childhood Experiences And İnfant Development. Pediatrics, 141(4).
• Roberts, R., O’Connor, T., Dunn, J., Golding, J. (2004). The Effects Of Child Sexual Abuse İn Later Family Life; Mental Health, Parenting And Adjustment Of Offspring. Child Abuse & Neglect. 28(5):525–545. [Pubmed: 15159068] Sample. Violence Against Women 19, 503-517.
• Schuetz, P., Eiden, R.D. (2005). The Relationship Between Sexual Abuse During Childhood And Parenting Outcomes: Modeling Direct And İndirect Pathways. Child Abuse & Neglect. 2005; 29:645–659. DOI: 10.1016/J.Chiabu.2004.11.004 [Pubmed: 15979707]
• Seimyr, L., Edhborg, M., Lundh, W., Sjögren, B. (2004). In The Shadow Of Maternal Depressed Mood: Experiences Of Parenthood During The First Year After Childbirth. J Psychosom Obstet Gynaecol.; 25(1): 23-34.
• Strine, T.W., Edwards, V.J., Dube, S.R., Wagenfeld, M., Dhingra, S., Prehn, AW. Et Al. (2012). The Mediating Sex-Specific Effect Of Psychological Distress On The Relationship Between Adverse Childhood Experiences And Current Smoking Among Adults. Substance Abuse Treatment, Prevention, And Policy; 7(30).
• Taşpınar, A., Sarıkaya Karabudak, S., Çoban, A., Adana, F. (2021). Gebelikte Aile İçi Şiddete Maruz Kalmanın Postpartum Depresyon Ve Maternal Bağlanmaya Etkisi. ADYÜ Sağlık Bilimleri Dergisi; 7(1): 94-102.
• Tokat, M.A. (2009). Doktora Tezi; “Antenatal Dönemde Verilen Eğitimin Emzirme Özyeterlilik Algısına ve Emzirme Başarısına Etkisi” Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. İzmir.
• Watson, C., Wei, J., Varnado, N., Rios, N., Flanagan, T., Alabaster, A., & Young-Wolff, K. C. (2021). Adverse childhood experiences and early and continued breastfeeding: Findings from an integrated health care delivery system. Journal of Women's Health, 30(3), 367-376.
• World Health Organization. Child Maltreatment Factsheet. Media Center; Sep, (2017). http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs150/en/ Erişim: 06.05.2021
• Yenal, K., Tokat, M. A., Ozan, Y. D., Çeçe, Ö, & Abalın, F. B. (2013). Annelerin Emzirme Öz-Yeterlilik Algıları İle Emzirme Başarıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi, 10(2), 14-19.