KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN CAN ALAN YANI:TÖRE ve NAMUS CİNAYETLERİ

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1 - IV. HEMŞİRELİĞİ GÜÇLENDİRME SEMPOZYUMU ÖZEL SAYI, 23 - 32, 29.12.2021

Mevlüde Alpaslan Arar Fatma Yıldırım Ebru Şahin

https://doi.org/10.47115/jshs.952274

Öz

Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinde önemli sorunlardan birisi de kadına yönelik şiddettir. Kadınlara yönelik toplumsal cinsiyete dayalı şiddet, “bir kadına sırf kadın olduğu için yöneltilen ya da orantısız bir şekilde kadınları etkileyen” cinsiyet temelli şiddet olarak tanımlanmaktadır. Birleşmiş Milletler 2020 yılı raporunda, dünyada her üç kadından birinin yaşamları boyunca partneri tarafından fiziksel veya cinsel şiddete maruz kaldığını belirtmiştir. 2019 yılında yapılan Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Algısı Araştırması’nda kadının toplumda yaşadığı en büyük sorunun %60 oran ile “şiddet” olduğu belirlenmiştir. Bu oranın 2020’de %6 artması, alınan tüm önlemlere rağmen şiddetin toplumsal sorun olarak hızla arttığını göstermiştir. Kadına yönelik şiddet olaylarının en uç noktasıysa maalesef, töre ve namus cinayetleridir. Namus kavramı erkeğin kadını denetlemek için kullandığı bir araçtır. Bir kadının ailesinin onurunu zedeleyecek biçimde davrandığı algısı, kadının hayatına kastetmek için yeterli bir sebep haline gelmiştir. Kültürel değerler ve sosyal kurallara dayandırılarak namus adına işlenen cinayetler, kadına uygulanan şiddet türünün en ölümcül ve görünür biçimidir. Ayrıca Türkiye’de en çok karşılaşılan, kadının insan hakkı ihlalidir. Şiddet gören kadınların sağlık hizmetlerini kullanması ile sağlık profesyonellerinin şiddete uğrayan kadınlarda ilk profesyonel temas noktası olmasından dolayı sağlık sistemi ve sağlık profesyonelleri, şiddet gören kadının desteklenmesinde, şiddetin kadın sağlığı üzerinde oluşturduğu sorunların en aza indirilmesi ve şiddetin önlenmesinde kritik bir role sahiptir. Bu derlemede kadına yönelik şiddetin, töre ve namus cinayetlerindeki yeri ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

töre, şiddet, hemşirelik

The Living Side of Violence Against Women: Honor and Honor Murders

Öz

One of the important problems in gender inequality is violence against women. Gender-based violence against women is defined as gender-based violence that is “directed against a woman simply because she is a woman or that affects women disproportionately”. In its 2020 report, the United Nations stated that one out of every three women in the world has been subjected to physical or sexual violence by their partner during their lifetime. In the Gender and Women's Perception Survey conducted in 2019, it was determined that the biggest problem faced by women in society is “violence” with a rate of 60%. The 6% increase in this rate in 2020 showed that despite all the measures taken, violence is rapidly increasing as a social problem. Unfortunately, the most extreme point of violence against women is honor and honor killings. The concept of honor is a tool that men use to control women. The perception that a woman is behaving in a way that harms the honor of her family has become a sufficient reason to make an attempt on her life. Murders committed in the name of honor based on cultural values and social rules are the most deadly and visible form of violence against women. In addition, it is the most common violation of women's human rights in Turkey. The health system and health professionals have a critical role in supporting women who are exposed to violence, minimizing the problems caused by violence on women's health and preventing violence, since women who have been subjected to violence use health services and health professionals are the first professional contact point for women who have been subjected to violence. In this review, the place of violence against women in honor and honor killings will be discussed.

Anahtar Kelimeler

Morals, Violence, Nursing

Kaynakça

• Aktaş, S., Erkek, Z. Y., & Korkmaz, H. (2018). An examination of the attitudes of midwives and nurses towards gender roles and the influencing factors Ebe ve hemşirelerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Journal of Human Sciences, 15(2), 823-834.
• Atan, Ş. Ü. (2016). Töre ve Namus Cinayetleri. Turkiye Klinikleri Obstetric-Women's Health and Diseases Nursing-Special Topics, 2(2), 67-73.
• Berktay, F. (2015). Tarihin Cinsiyeti. 5.Basım. İstanbul: Metis Yayınları.
• Bilgili, N. & Vural G. (2011). Kadına yönelik şiddetin en ağır biçimi: Namus cinayetleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(1), 66-72.
• Bulut, M.B. & Yıldırım, G.A. (2018). Namus adına kadına uygulanan şiddet ve değer yönelimleri arasındaki ilişkiler. Electronic Turkish Studies, 13(26).
• Hamzaoğlu, M. & Konuralp, E. (2019). Geleneksel toplumlarda namus olgusu ve namus cinayeti: Türkiye örneği. Kadın Araştırmaları Dergisi, 1(18), 51-65. Item, 12. (2021) Integration of the human rights of women and the gender perspective: violence against women and honor crim,es. Erişim tarihi: 09.04.2021, Erişim Adresi: https://www.hrw.org/ news/2001/04/05/item12-integration-human-rights-women-andgender-perspective-violence-against-women.
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu (KCDP). (2010). 2009 Yılı Raporu, Erişim tarihi: 02.05.2021, Erişim Adresi: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/ 906/2009-yilinda-237-kadin-kardesimiz-olduruldu
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu (KCDP). (2011). 2010 Yılı Raporu, Erişim tarihi: 02.05.2021, Erişim Adresi: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/ 906/2010-yilinda-237-kadin-kardesimiz-olduruldu
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu KCDP. (2012). 2011 Yılı Raporu, Erişim tarihi: 02.05.2021, Erişim Adresi: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/ 906/2011-yilinda-237-kadin-kardesimiz-olduruldu
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu KCDP. (2013). 2012 Yılı Raporu, Erişim tarihi: 02.05.2021, Erişim Adresi: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/ 906
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu KCDP. (2014). 2013 Yılı Raporu, Erişim tarihi: 02.05.2021, Erişim Adresi: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/ 906/2013-yilinda-237-kadin-kardesimiz-olduruldu
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu KCDP. (2015). 2014 Yılı Raporu, Erişim tarihi: 02.05.2021, Erişim Adresi: http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/ veriler/1878/2014-yili-kadin-cinayeti-gercekleri
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu KCDP. (2016). 2015 Yılı Raporu, Erişim tarihi: 02.05.2021, Erişim Adresi: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/ 2551/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2015-yili-raporu
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu KCDP. (2017). Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2016 Veri Raporu, Erişim tarihi: 02.04.2021, Erişim adresi: http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/kategori/veriler?sayfa=14
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu KCDP. (2018). Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2017 Veri Raporu, Erişim tarihi: 02.04.2021, Erişim Adresi: http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/kategori/veriler?sayfa=11
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu KCDP. (2019). Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2018 Veri Raporu, Erişim tarihi: 02.04.2021, Erişim Adresi: http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/kategori/veriler?sayfa=8
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu KCDP. (2020). Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2019 Veri Raporu, Erişim tarihi: 02.04.2021, Erişim Adresi: http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/kategori/veriler?sayfa=5
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu KCDP. (2021). Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2020 Veri Raporu, Erişim tarihi: 02.04.2021, Erişim Adresi: http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/kategori/veriler?sayfa=2
• Lee, F. H., Yang, Y. M., Wang, H. H., Huang, J. J., & Chang, S. C. (2015). Conditions and patterns of intimate partner violence among Taiwanese women. Asian nursing research, 9(2), 91-95. doi: 10.1016/j.anr.2015.05.004.
• Maka,l A. & Toksöz, G. (2015). Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği. Ankara: İmge Kitabevi. p56-60.
• Öztürk, M. & Demirdağ, A. (2013). Namusunu kanla temizleyenler: mardin cezaevi’nde namus davası nedeniyle yatan mahkûmlar üzerine bir araştırma. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7(30), 117-135.
• Resmi Gazete (2021). Çocuk ve Kadınlara Yönelik Şiddet Hareketleriyle Töre ve Namus Cinayetlerinin Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirler. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/07/20060704-12.htm (Erişim tarihi: 04.06.2021)
• Sakallı-Uğurlu, N. & Akbaş, G. (2013). Namus kültürlerinde ‘‘namus’’ ve ‘‘namus adına kadına şiddet’’: Sosyal psikolojik açıklamalar. Türk Psikoloji Yazıları,16(32), 76-91.
• TBMM (2021). 02.12.2005 tarih ve 123 sayılı Bakanlık Genelgesi. Erişim tarihi: 09.05.2021, Erişim Adresi: https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss1140m.htm
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2021). Erişim Tarihi: 04.05.2021, erişim Adresi: www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=Töre,Namus.
• World Health Organization (WHO). Global status report on violence prevention. WHO library cataloguing-in-publication data. 2014. Erişim tarihi: 25.05.2021, Erişim Adresi: http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/status_report/2014/en/ .
• Yalınkılıç, F. (2013). Medyada aşk, cinsellik ve şiddet. İçinde Tüm Yönleriyle Şiddet. Editörler: S. Eyigün, B. Oral, R. Günay, S. Başaran, H. Yıldız ve R. Efe. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Basımevi Müdürlüğü.